Çin’in güçlü itirazlarına rağmen, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi dün Tayvan’ı ziyaret etti. Şimdi bile Pelosi adadan ayrılıyor. Pelosi havaalanında bir açıklama yaparak Tayvan’ın bir kez daha yanında olduklarını söyledi.
Pelosi’nin demokrasi mesajı
Tayvan ziyareti sırasında Pelosi, “Çin Komünist Partisi Tayvan’ı ve demokrasinin kendisini tehdit ederken Washington buna seyirci kalamaz” dedi. Pelosi, “Çin Komünist Partisi’nin artan saldırganlığı karşısında, kongre heyetimizin ziyareti, Amerika’nın demokratik ortağımız Tayvan’ın kendisini ve özgürlüğünü savunmada yanında durduğunun açık bir ifadesi olarak yorumlanmalıdır.” dedi.
Aslında, Pelosi’nin sözleri onun Tayvan ziyareti hakkında bazı fikirler önermek için sebep veriyor. Pelosi’nin “Çin Komünist Partisi’nin artan saldırganlığı” ve “Tayvan’ın yanındayız” açıklamaları özellikle dikkat çekicidir.
Genel olarak, Amerika Birleşik Devletleri “Çinin toprak bütünlüğünü tanıyor. Ama nasıl bir Çin’den bahsediyoruz?
Washington’un Çin ile gergin ilişkilerinin nedeni genellikle Pekin’in büyüyen ekonomik göstergeleri olarak gösterilse de durum tam olarak böyle değil. Resmi göstergelere bakıldığında, Çin ekonomisinin şu anda ABD ekonomisini geride bıraktığı görülüyor.
Resmi Washington’u endişelendiren asıl mesele, Çin’in mevcut siyasi rejimi ve bu rejimin Kuzey Kore, İran ve Rusya gibi anti-demokratik otoritelere verdiği destek. Washington aslında Çin’in dış politikada bu çizgiyi benimsemesinden endişe ediyor.
Washington bunu önlemek için Pekin’e kas gösterisi yapıyor. Bunu hem Tayvan çevresinde askeri tatbikatlar yaparak hem de adaya Nancy Pelosi’yi göndererek açıkça ortaya koydu.
Çin, Tayvan’a askeri müdahalede bulunabilir mi?
Öncelikle şunu belirteyim ki Çin toprak bütünlüğünün dokunulmazlığı açısından mevcut durumda haklıdır. Bu nedenle Çin, Pelosi’nin Tayvan ziyaretine sessiz kalamadı. Pelosi’nin Taipei’ye indikten sonra Çin’in Tayvan çevresinde askeri tatbikatlara başlaması tesadüf değil.
Genel olarak ziyaretten önce Çin hükümeti adaya savaş uçakları gönderdi ve ABD’ye sert uyarılarda bulundu. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian bile, Çin’in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumak için sert önlemler alacağını ve Çin ordusunun Pelosi’nin ziyaretini izlemek için “oturmayacağını” söyledi: “Her türlü olasılığa hazırız. cesaret ediyorlar, bekleyip ne yapacağımızı görmelerine izin verin.”
Çin’in Tayvan’a füze saldırısı düzenleyebileceği iddiaları da vardı. Neyse ki, bu olmadı. Aslında Çin’in Tayvan’a askeri müdahalesi gerçekçi değil.
Her şeyden önce, Çin ekonomisi yüksek büyüme dinamikleri ile karakterize edildiğinden, ABD ekonomisini geçse bile oldukça kırılgandır. Kırılganlığının temel nedeni, yabancı hammaddelere bağımlılığıdır.
Pekin’in Tayvan’a olası askeri müdahalesi, ABD’nin önce bu ülkeye ekonomik yaptırımlar uygulayacağı anlamına geliyor ki bu da Batı’dan yaptırımlar anlamına geliyor.
Ancak bu, Çin’in durum hakkında sessiz kalacağı anlamına gelmiyor. Pekin, Pelosi’nin Tayvan ziyaretini kolay kolay unutamayacak. Tayvan’a yaptırımlar uygulandı. Bu yaptırım paketinin artması muhtemeldir. Amerika Birleşik Devletleri’ne gelince, resmi Pekin Washington ile gerilimi bir süre daha sürdürecek, ancak farklı bir bağlamda.
Turan Rzayevkafkassam