AGİT Genel Sekreteri Türk diplomat Firudin Sinirlioğlu, Ermenistan ziyareti kapsamında Başbakan Nikol Paşinyan ve Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan ile bir araya geldi. Sinirlioğlu, iki ay önce Münih Güvenlik Konferansı’nda Paşinyan’la bir araya gelmişti. F. Sinirlioğlu, Erivan’daki görüşmelerde Ermenistan’ın AGİT’le işbirliği ve Azerbaycan ile müzakerelerin mevcut durumu ele alındı.
Öncelikle Sinirlioğlu’nun AGİT Genel Sekreterliği’ne atanmasının Azerbaycan’da olumlu karşılandığını belirtmeliyim. Resmi Bakü bugüne kadar bu örgütten, özellikle AGİT Minsk Grubu’ndan çok haksızlığa uğradı. Eski Dağlık Karabağ sorununun 30 yıldır çözülememesinin ve sonunda savaşın patlak vermesinin başlıca sorumlusu AGİT Minsk Grubu’dur.
Bu bağlamda Mirzoyan ile Sinirlioğlu’nun Erivan’daki görüşmesinde ele aldıkları iki konu dikkat çekicidir:
Ermenistan ile Azerbaycan arasında barış anlaşması görüşüldü;
Ayrıca Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin normalleşme sürecine ilişkin görüş alışverişinde bulunuldu;
Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barış süreci başarıyla devam ediyor: 17 maddelik bir barış metni üzerinde mutabakata varıldı. Ancak barışın kalıcı olması ve gelecekte gerginliğin tekrar tırmanmaması için Azerbaycan’ın barış anlaşmasına ek şartlar koyması gerekiyor.
Bu şartlardan biri ve en önemlisi AGİT Minsk Grubu’nun lağvedilmesidir. Azerbaycan’ın bu şartı öne sürmesinin objektif nedenleri var:
Birincisi, eski Dağlık Karabağ sorununun barışçıl yollarla çözülmesi amacıyla AGİT Minsk Grubu kuruldu. Ama Azerbaycan Karabağ sorununu çözdü.
İkincisi, AGİT Minsk Grubu faaliyetlerini sürdürdüğü sürece Ermenistan-Azerbaycan ve eski Karabağ sorunu gündemde kalmaya devam edecektir. Bu durum bölgeyi istikrarsızlaştıracaktır.
Üçüncüsü, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ihtilafın 30 yılı aşkın süredir devam etmesinin en büyük nedeni, sürece “arabulucu” adı altında dış müdahalelerin yapılmasıdır. Bakü ile Erivan arasında bir süredir ikili görüşmeler yapılıyor ve taraflar arasında Ermenistan tarafından işgal edilen Gazah’ın dört köyünün iadesi de dahil olmak üzere birçok konu çözüme kavuşturuldu. Yani dışarıdan bir müdahale olmadan diğer meseleler de çözülebilir.
Azerbaycan’ın yaklaşımı nettir: Bölgenin sorunu, gerekirse bölge ülkeleriyle görüşülecektir. O halde AGİT Minsk Grubu’na ihtiyacımız yok.
Resmi Bakü’nün bugün F. Sinirlioğlu’ndan beklentisi, AGİT dönem başkanı olarak Minsk Grubu’nun dağılmasında Erivan ve Bakü’ye destek vermesidir. Bu, Ermenistan-Azerbaycan ihtilafının çözümünde tarihi bir adım olacaktır.
Turan Rzayev
