Trump: İsrail ve İran arasında ateşkes için uzlaşmaya varıldı

srail-İran çatışmasının 12. gününe girerken ABD Başkanı Donald Trump, iki ülkenin ateşkes için anlaştığını duyurdu. İran Dışişleri Bakanı ise ateşkesin ancak İsrail’in saldırılarını durdurması halinde sağlanacağını açıkladı.

ABD Başkanı Donald Trump, 13 Haziran’da İsrail’in İran’a saldırısıyla başlayan savaşta ateşkes için anlaşmaya varıldığını duyurdu.

ABD 22 Haziran’da İran’daki nükleer tesisleri vurarak doğrudan savaşa müdahil olmuş; Trump aynı sırada müzakere masasına dönülmesi ve saldırılara son verilmesi çağrıları yapmıştı.

Kendi sosyal medya platformu Truth Social üzerinden bir paylaşım yapan Trump, şu ifadelerle ateşkesi duyurdu:

“İsrail ve İran arasında tam ve eksiksiz bir ateşkes için tamamen anlaşmaya varıldı. (Şu andan itibaren 6 saat içinde, İsrail ve İran son görevlerini tamamladığında!) Resmi olarak İran ateşkesi başlatacak ve 12 saat sonra İsrail ateşkes yapacak. 24. saatte 12 günlük savaş resmen sona erecek. Her bir ateşkes boyunca diğer taraf da barışçıl ve saygılı olarak kalacak.”

Trump, her şey planlandığı gibi gittiği takdirde sona erecek olan savaşın “12 gün savaşı” olarak anılması gerektiğini, yıllar boyunca sürmesi halinde “Tüm Ortadoğu’yu yok edebileceğini” ama bunun olmayacağını da paylaşımına ekledi.

Trump: Ateşkes sonsuza kadar sürecek

Sosyal medya hesabındaki paylaşımın ardından Amerikan NBC News kanalına konuşan Trump, duyurduğu ateşkes için “Bir limiti yok, sonsuza kadar sürecek” dedi.

Trump’ın pek de net olmayan ateşkes açıklamasının ardından ismini açıklamayan Amerikalı yetkililer, ABD basınıyla bazı detaylar paylaştı.

BBC’nin Amerikalı yayın ortağı CBS kanalına da bilgi veren Beyaz Saray yetkilisine göre İsrail, İran saldırılarına son verirse ateşkes yapmayı kabul etti. Yetkiliye göre “İran, daha fazla saldırı düzenlemeyeceğini üst düzey yetkililer aracılığıyla ABD’ye teyit etti.” Aynı yetkili, Trump’ın Netanyahu’yla Pazartesi öğleden sonra bir telefon konuşması yaparak ateşkesi görüştüğünü; Başkan Yardımcısı JD Vance, Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Özel Temsilci Steve Witkoff’un da İran yönetimiyle iletişime geçtiğini söyledi.

CBS kanalının aktardığına göre ateşkes görüşmelerinde Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdulrahman El Tani de rol oynadı. Buna göre Katar, kendi topraklarındaki ABD üssünün İran tarafından hedef alınmasından sonra, İranlı yetkililerle telefon görüşmeleri yaparak ABD’nin teklifini iletti. Başkan Trump, Katar Emiri’ni arayarak arabuluculuk yaptığı için teşekkür etti.

İran Dışişleri Bakanı’ndan şartlı ateşkes açıklaması

İran Dışişleri Bakanı Sayid Abbas Arakçi, X platformunda bir paylaşım yaparak İsrail’in “illegal saldırılarını durdurması halinde İran’ın misillemeye devam etmeye niyeti olmadığını” yazdı.

Arakçi, İsrail’in saldırılarını durdurması için yerel saatle 4’e kadar süresi olduğunu yazdı. Bu zaman, Trump’ın sözünü ettiği gibi, 6 saat içinde saldırıların bitmesi beklenen zamana tekabül ediyor.

“İran daha önce defalarca açıkça belirtti: İsrail İran’a savaş açtı, İran değil. Şu an için ateşkes ya da askeri operasyonların durdurulmasına dair bir anlaşma yok. Ancak İsrail rejimi İran halkına yönelik illegal saldırılarını Tahran saatiyle 4’e kadar durdurursa, bizim de misillemeye daha fazla devam etme niyetimiz yok.”

Arakçi, bu paylaşımın ardından, askeri operasyonların tamamen durdurulması kararının daha sonra verileceğini de ifade etti.

İran’da saat 4’ü geçtikten sonra bir paylaşım daha yapan Arakçi, İran’ın silahlı kuvvetlerinin “Saat 4’e kadar operasyonlarına devam ettiğini” yazdı.

Henüz İsrail’den açıklama yok

Arakçi’nin bu açıklamaları, yerel saatle 4’te karşılıklı saldırıların durduğu anlamına gelebilir. Ancak durum hâlâ belirsizliğini koruyor.

BBC Farsça Servisi’nin ulaştığı Tahran’da yaşayan bazı kişilerin verdiği bilgiye göre de, İsrail saldırıları sebebiyle gece boyunca başkentte duyulan patlama sesleri gece saat 4’ten sonra kesildi.

Henüz İsrail’den resmi bir açıklama gelmedi.

Trump sosyal medya hesabından Türkiye saatiyle geceyarısı 1’de ateşkes paylaşımını yaparken İran’da siren sesleri duyuluyordu. Ardından Tahran’dan kuvvetli patlama sesleri geldi.

İsrail akşam saatlerinde Tahran’ın 7. Bölgesi için “tahliye çağrısı” yapmış ve halkın nereye gidebileceğine dair haritalar paylaşmıştı. İsrail, başkent Tahran’da “askeri üsleri hedef aldığını” duyurdu.

Pazartesi gün içinde İran da balistik füzelerle İsrail’de birden fazla bölgeyi vurarak birçok ev ve işyerinde elektriğin kesilmesine yol açmıştı.

Trump’ın ateşkes açıklaması böyle bir atmosferde, karşılıklı saldırılar aynı yoğunlukta devam ederken geldi.

13 Haziran’da başlayan çatışmalarda İran Sağlık Bakanlığı yaklaşık 500 kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu. Ancak insan hakları grupları İsrail saldırılarında ölenlerin sayısının 950 olduğunu söylüyor. İran’ın füze saldırılarında ise İsrailli yetkililere göre 24 kişi hayatını kaybetti.

“Böyle dönüşler Trump’ın dış politika tarzında belirleyici”

BBC’nin Tel Aviv’de bulunan muhabiri Mark Lowen, saldırılar sürerken, İsrail yönetiminin bölgedeki Arap ülkeleri aracılığıyla İran’a “önümüzdeki birkaç gün içinde savaşı sonlandırmaya niyetli olduğunu” mesajını ilettiğini söylemişti. Lowen’a göre, Netanyahu uzun süreli bir savaş istemediği mesajını vermişti. İran’ın geçen 12 gün içinde İsrail’in hava savunma sistemini defalarca delmiş olması da Netanyahu’yu için savaşı sonlandırmaya teşvik etmiş olabilir.

BBC’nin Beyaz Saray muhabiri Bernd Debusmann Jr da, İran’ın Katar’da bulunan ABD üssüne yaptığı saldırının ardından Trump’ın ortamı yumuşatan bir yaklaşım sergilediği, böylece “barışa giden yolu açmaya çalıştığı” yorumunu yapmıştı.

Trump İran’ın saldırısı sonrası “önceden haber verdiği için İran’a teşekkür etmek istiyorum” mesajı paylaşmış ve artık barış zamanı geldiğini savunmuştu.

Debusmann Jr’a göre bu, bir gün önce “İran’da neden bir rejim değişikliği olmasın?” diyen Trump’ın tonunda ciddi bir değişimin göstergesiydi.

“Böyle dönüşler Trump’ın dış politika ve İran krizine yaklaşım tarzında belirleyici oldu. Yeni gelişmelere göre hızlıca yön değiştirebiliyor ve tahmin edilemez olmaktan gurur duyuyor.”

ABD Başkan Yardımcısı Vance: İran artık nükleer silah yapma kapasitesine sahip değil

Trump’ın ateşkes duyurusundan çok kısa bir süre önce, yardımcısı JD Vance de Fox News kanalına verdiği röportajda, ABD ve İsrail saldırılarında İran’ın nükleer tesislerini ağır hasar gördüğünü savundu.

“İran’ın artık nükleer silah üretme kapasitesi yok çünkü biz hepsini yok ettik,” diyen Vance, İran’ın ileride nükleer silah üretmeye çalışması halinde “yeniden ABD ordusuyla karşı karşıya geleceğini” de sözlerine ekledi.

Henüz Trump’ın ateşkes duyurusu gelmemişken İran Meclis Başkanı Muhammed Bekir Kalibaf da, Tahran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’yla (IAEA) ile işbirliğini sonlandırmayı düşündüğünü açıkladı. Kalibaf, buna gerekçe olarak “Kurumun tarafsızlıktan ve profesyonellikten uzak olmasını” gösterdi.

Bölge ülkeleri hava sahalarını açtı

Katar’daki ABD üssüne yönelik İran saldırısının ardından Trump’ın kullandığı yumuşak ton, gerilimin de azalmasıyla sonuçlandı. Saldırıdan saatler sonra Katar’daki alarm hali sona erdi ve Katar hava sahası yeniden sivil uçuşlara açıldı.

Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn de hava sahalarının sivil uçuşlara açıldığını duyurdu.