Trump BM’de konuştu… Gelecek vatanseverlerin
ABD Başkanı Trump dün BM Genel Kurulu Açılışı’nda yaptığı konuşmasında küreselleşme fikrine karşı çıkarak “Gelecek küreselcilere değil vatanseverlere ait” diye konuştu. İran, Çin ve küresel ekonomi sorunlarına da değinen Trump, “Bütün ulusların İran’a karşı harekete geçme sorumluluğu var” diye konuştu.
ABD Başkanı Donald Trump, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’na başkanlığa geldikten sonra 3’üncü kez hitap etti. Konuşmasında Körfez’deki kriz, İran ve küresel ekonomi konularına odaklandı. Trump konuşmasına ABD’nin askeri gücünü överek başladı, “Umarım bu gücü hiçbir zaman kullanmak zorunda kalmayız” dedi. 2017 yılında BM Genel Kurulu’nda açıkladığı ‘Önce Amerika’ doktrinini tekrar eden Trump, “Gelecek küreselcilere değil vatanseverlere ait. Gelecek vatandaşlarını koruyan, komşularına saygı gösteren ve her ülkeyi özel ve emsalsiz yapan farklılıklarına saygı gösteren güçlü ve bağımsız uluslara ait. Küreselleşme geçmişteki liderlere kendi ulusal çıkarlarını görmezden gelecek bir baskı yarattı. O günler artık geride kaldı” ifadelerini kullandı. Trump, konuşmasında hem ABD’nin ülkeyi yenileme çabalarını hem de küresel sahnedeki rolünü vurguladı. Trump’ın ana mesajları şöyle:
– İRAN: Trump “İran dünyanın en büyük terör sponsoru devlettir. İran’ın nükleer silah edinme amacı nedeniyle berbat nükleer anlaşmadan çekildim. Ağır ekonomik yaptırımlar uygulamaya başladık. Rejim, provokatif eylemlerini arttırmaya başladı. Suudi Arabistan’a saldırılardan sonra dünyadaki bütün uluslar harekete geçmek vazifesine sahiptir. Hiçbir sorumlu ülke İran’ın kana susamışlığını desteklememeli. İran böyle davrandıkça (ABD’nin uyguladığı) yaptırımlar gevşetilmeyecek, aksine daha da sıkılaştırılacaktır” açıklamasını yaptı.
Primis Player Placeholder
– ÇİN: “Adil bir ticaret istiyoruz” diyen Trump, “Çin söz verdiği reformları yerine getirmedi. Ticaret sırlarının çalınmasıyla akıl almaz işlere girdiler. Çin bazı ABD şirketlerinin dizaynlarını çaldı. ABD, Çin’in Dünya Ticaret Örgütü’ne girmesiyle 60 bin fabrikasını kaybetti. ABD, Çin ile ilişkisinde dengeyi sağlamakta kararlı. Hong Kong’daki gelişmeleri de yakından takip edeceğim” dedi.
– İSRAİL: Trump, “Ortadoğu’da ülkelerin radikallikle savaşması ve İsrail ile komşuları arasındaki ilişkilerin normalleşmesi konusunda giderek artan bir anlayış var” ifadesini kullandı.
Barış mesajı da veren Trump, “ABD hiçbir zaman daimi düşmanlığa inanmaz. O yüzden Kuzey Kore ile temasa girdik. ABD’nin amacı sürdürülebilir barış. Bitmeyen savaşların bir parçası olmak istemiyoruz” dedi.
NE OLMUŞTU?
14 Eylül 2019’da Suudi Arabistan topraklarındaki petrol tesislerine yapılan saldırılarda drone ve füzelerle Saudi Aramco şirketine bağlı iki petrol tesisi hedef alınmıştı. Bu olayın ardından ABD ve Suudi Arabistan doğrudan İran’ı suçlamış, İran ise saldırılarla hiçbir bağlantısı olmadığını öne sürmüştü. New York Times gazetesi, İran’ın Suudi Arabistan’daki saldırılardan sonra BM’de izole bir görünümde olduğunu, ABD ve Avrupa’nın İran politikaları konusunda birbirine yaklaştığını yazdı.
GUTERRES: SONUÇLARINI KALDIRAMAYIZ
BM Genel Kurulu görüşmelerinin açılışında 193 ülkeden devlet ve hükümet başkanlarına hitap eden BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, “Körfez’de sonuçlarını kaldıramayacağımız endişe verici silahlı bir çatışma olasılığı ile karşı karşıyayız. Küçük bir yanlış hesabın büyük bir krize yol açabileceği göz önünde bulundurulduğunda sağduyu ve itidal için elimizden gelen her şeyi yapmamız gerek” dedi. Öte yandan Guterres, ABD ve Çin arasındaki gerilim hakkında ise “Büyük bir kırılmadan korkuyorum, dünya ikiye bölünüyor, dünyanın en büyük iki ekonomisi kendi para birimleri, ticari ve finansal kuralları, kendi internetleri, yapay zekaları ve sıfır kazanımlı jeopolitik ve askeri stratejileriyle birbirleriyle rekabet eden iki ayrı dünya yaratıyor” dedi.
BİLGİ NOTU
2017’de yaptığı BM konuşması, Trump’ın ‘Önce ABD’ doktrininin dünyaya sunulması bakımında oldukça önemliydi. ABD başkanlarının BM Genel Kurulu kürsüsü konuşmaları ABD’nin küresel politikalarının analizi bakımından oldukça önemli.
GRETA’YI TİYE ALAN TRUMP’A TEPKİ
ABD Başkanı Donald Trump’ın, BM İklim Zirvesi’nde dünya liderlerini küresel ısınmaya karşı harekete geçmeye çağıran 16 yaşındaki İsveçli Greta Thunberg’i tiye alması tepki çekti. Trump Greta için “Parlak ve harika bir geleceği dört gözle bekleyen mutlu ve genç bir kız” dedi. Greta yaptığı konuşmada “Benim hayallerimi, çocukluğumu boş laflarınızla çaldınız” diye sert çıkmıştı. Sosyal medyada “ABD Başkanı 16 yaşındaki Asperger sendromu olan bir kızla dalga geçiyor” dendi. Greta ise tepki olarak Twitter profilini Trump’ın kendisini tanımladığı “mutlu ve genç bir kız” sözleriyle güncelledi.
Öte yandan Thunberg ve 15 genç arkadaşı, küresel ısınmayla mücadelede yeterli çaba göstermedikleri gerekçesiyle Almanya, Fransa, Brezilya, Arjantin ve Türkiye’yi Birleşmiş Milletler’e şikâyet etti.
ÜÇ AB ÜLKESİ İRAN’I SUÇLADI
FRANSA, Almanya ve İngiltere ortak bir yazılı açıklama yaparak, Suudi Arabistan’ın petrol tesislerine yönelik saldırıdan İran’ı sorumlu tuttu. Birleşmiş Milletler (BM) 74. Genel Kurul görüşmelerine katılmak üzere New York’ta bulunan Almanya Başbakanı Angela Merkel, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson ortak bir açıklama yayımladı.
“14 Eylül 2019’da Suudi Arabistan topraklarındaki petrol tesislerine yapılan saldırıları en güçlü şekilde kınıyoruz” ifadesine yer verilen açıklamada, Suudi Arabistan ile dayanışma mesajı verildi. Bölgede tansiyonun düşürülmesini isteyen üç ülke, İran ile yapılan nükleer anlaşmaya bağlılıklarını yinelerken, İran, anlaşma şartlarına dönmeye davet edildi.
Razi CANİKLİGİL
rcanikligil@hurriyet.com.tr
