10 Kasım ateşkes anlaşmasından bu yana 4 yıl geçmesin rağmen kalıcı barış imzalanma konusunda taraflar yani
Azerbaycan ve Ermenistan biribirini suçluyor. Bu suçlamanın ardında yatan gerçeklik ise Rusya olduğunu doğrulanyor. Özellikle Ermenistan Rusya’dan kurtulmaya çalışırken Rusya ise Azerbaycan üzerinden hem Ermenistan’ı ve hem de Türkiye’yi bölgede etkisizleştirmek için devrede. Türkiye bir taraftan Serdar Kılıç üzerinden Ermenistan ile görüşürken diğer taraftan Rusya ise Azerbaycan’ın Türkiye’deki uzantıları üzerinden farklı bir politika üretiyor. Rusyanın bu çalışmalarının etkisi ile Türk devlet yetkilileri sıklıkla Azerbaycan’ın tezlerini dolayısıyla Rusyanın isteklerini dillendirmekteler.
Moskova’da üretilen Bakü’de servis edilen Ankara’da dillendirilen doğrudan Ermenistan’ın toprak bütünlüğüne kasteden “Batı Azerbaycan” söylemi bu günlerde Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyanın da gündemindeydi. Paşinyan, “Bakü’nün sözde ‘Batı Azerbaycan’ konuşmasıyla Ermenistan Cumhuriyeti’nin Azerbaycan Anayasasında kayıtlı toprak taleplerine itiraz etmek istediğini” söyledi.
“Eğer öyle değilse ve algılarımızda yanılıyorsak o zaman Batı Azerbaycan derken Azerbaycan Cumhuriyeti’nin bölgelerini anlamalıyız: Kazak, Tovuz, Ağstafa, Gedabey, Daşkesan, Kelbecer, Laçın, Kubatlu, Zengelan. Dolayısıyla, İnsanların oraya dönüşü Azerbaycan’ın bir iç meselesidir ve Ermenistan hükümetinin Azerbaycan’la zaten tartıştığı konular dışında burada yapacak veya tartışacağı hiçbir şey yoktur.” dedi. Paşinyan, Armenpress’e verdiği röportajda , Azerbaycan Cumhurbaşkanı’nın daha önce Ermenistan’da yaşayan Azerbaycanlıların Ermenistan’a dönme haklarına ilişkin sözlerini yorumladı.
Ermenistan Başbakanı Paşinyan, Azerbaycan Anayasasının başlangıç kısmında 1991 tarihli Anayasaya atıf bulunduğunu söyledi. Azerbaycan Parlamentosu tarafından 18 Ekim’de kabul edilen ve 1918 Anayasasına atıfta bulunan Anayasa Kanunu 28 Mayıs’ta kabul edilen Birinci Azerbaycan Cumhuriyeti Bağımsızlık Bildirgesi’ne göre, Birinci Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Doğu ve Güney Transkafkasya’yı kapsadığı belirtiliyor.
“1919’da Kasım ayında Azerbaycan Cumhuriyeti, Ermenistan Cumhuriyeti’nin Syunik ve Vayots Dzor bataklıklarının yanı sıra Ararat, Armavir, Gegharkunik, Tavush topraklarını da içeren idari bölge haritasını İtilaf Devletlerine sundu. Lori ve Shirak marzes. Dolayısıyla Ermenistan topraklarının yaklaşık yüzde 60’ı Azerbaycan Anayasası’nda Ermenistan Cumhuriyeti’ne karşı toprak iddiaları yer alıyor. Ancak biz iki nedenden dolayı Azerbaycan Anayasası’nın değiştirilmesi konusunu gündeme getirmiyoruz. birincisi, böyle bir talep Ermenistan-Azerbaycan barış sürecini çıkmaza sokacaktır ve ikincisi, Ermenistan ile Azerbaycan arasında imzalanan Barış Antlaşması’nın mutabakata varılan kısmında tarafların bu konuda kendi iç mevzuatlarına başvuramayacaklarını belirten bir madde bulunmaktadır. Paşinyan, bu anlaşmanın uygulanmamasını gerekçelendiren maddede, tarafların birbirlerinin toprak bütünlüğünü tanıdığını, birbirlerine karşı toprak iddialarının bulunmadığını ve gelecekte bu tür iddialarda bulunmamayı taahhüt ettiklerini belirtiyor.” dedi. Görüldüğü gibi Azerbaycan Rusya’nın bölgesel menfaatleri için barış anlaşmasının imzalanmasını engelleyebilmek adına Azerbaycan sürekli Moskova’da üretilen bayat yemekleri Bakü sosu ile Ankara’ya servis etmektedir.
Serdar Kılıç Türkiye’de kamuoyu oluşturma konusunda elinden geleni yapmasına rağmen Moskova adına Bakü görünümlü propaganda karşısında zayıf kalmaktadır. Rusya’nın Suriye’den çıkartılmasından sonra Moskova Kafkaslarda bunun intikamını almak üzere Azerbaycan üzerinden harekete geçtiğini görmek gerekir.
Tatev Surikyan
