1777 ABD bağımsızlık savaşında İngilizlere karşı verdiği mücadelede Fransa’dan önemli ölçüde aldığı yardımlarından beri iyi düzeyde devam etmektedir. Yakın zamanda Fransa Devlet başkanı Macron ile ABD devlet başkanı Trump arasından, İran’ın Suriye’deki faaliyetleri ve Fransa’nın İran ile ilişkileri konusunda önemli görüşmelerin yapıldığı da zaman zaman basına yansımaktadır. Özelikle İran’ın nükleer araştırmaları ve bu konunun ABD üzerindeki stratejik önemli Fransa İran ilişkilerini her daim izlenmesi gereken bir nokta olarak ortaya koymaktadır. İran’ın gerek körfez bölgesindeki varlığı, gerek bölgedeki Petrol yataklarına yakınlığı ve geçmişteki gibi bir Irak savaşı çıkarma riski, Hürmüz boğazını sürekli güvenlik altında tutma çabası, Rusya, Çin, Hindistan, Kuzey kore vb bir çok ülke ile olan ilişkisi sürekli izlenmektedir. İran ile bir diğer önemli konu ise Hizbullah’ın bölgede varlığı, Irak’ta varlığını arttırması ve Lübnan’da güçlü hale gelmesi ile Suriye’de sivil halk içinde artan etkisi artık ABD tarafından da dikkate alınmakta ve izlenmekte olan bir diğer konudur. Yine Suriye üzerinden Afrika’ya mücahit ihracı planları İran’ın gelecek stratejilerinde artık bilinen ve red edilmeyen bir plan olduğu bilinmektedir. Özellikle İŞİD sonrası bölgelere İran Hizbullahlının etkisinin artacağı da analistler tarfındıan ortaya koyulan bir kondur.
Fransa’nın İran ile ilişkilerinin Ruhullah Musavi Humeyni, Neauphle-le-Chateau’daki sürgün döneminde ilişkilerinin arttığı Şah Muhammed Rıza Pehlevinin iranı terkinden sonra İran dönmesinden sonrada devam etmiştir. İran’ın Ekonomik, siyasi her alanında Fransa ile iç içe olan ilişkilerinin Suriye’de ortak olduğuna dair iddialar önem arz etmektedir. Özellikle Lübnan üzerinden Suriye politikasına yön veremeye çalışan Fransa’nın bölgeye ufak lejyonlar gönderse de gayri resmi olarak bölgede faaliyetlerinin İran ile ortak yürüttüğü de önemli iddialar arasındadır. ABD’nin bölgeden asker çekme kararından sonra Macron’nun savunma kabinesi toplantısında: ABD askerlerinin bölgeden çekilmesinden sonra Fransız askerlerinin bölgede güvenliği sağlayacağı” beyanı Fransız özel kuvvet birliklerinin bölgede varlığının kabul edilmesi olarak tanımlanmıştır. Bu noktada önemli iddia ise Fransa özel kuvvetleri ile İbran Hizbullahı ve YPG’nin bölgede ortak hareket ettiği iddiasıdır. Bu yöntemler ile Fransa hem bölgede varlığını gizlemek hem de bölgede hala aktif bir konumda var olmaya devam etmektedir.
Ömer Gök Kafkassam
https://www.csis.org/analysis/us-france-syria-and-iran-finding-winning-compromises
Fahir Armaoğlu, 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), Ankara, 1997.
Stephen J. Lee, Avrupa Tarihinden Kesitler (1494-1789), Ankara, 2009
https://www.france24.com/en/20191101-iran-anxious-as-popular-movements-threaten-its-influence-in-iraq-and-lebanon
https://www.reuters.com/article/us-syria-security-france-troops/france-says-securing-military-in-syria-as-us-begins-withdrawal-idUSKBN1WS0TN
https://www.theguardian.com/world/2019/jul/09/uk-and-france-to-send-further-forces-to-syria-in-aid-of-us-withdrawal
