Sırbistan’da bir ayı aşkın bir süredir, “siyasal şiddet” ve “farklı fikirlere yönelik olumsuz algı oluşturmaya dönük ithamlardan” dolayı her Cumartesi günü Belgrad’da büyük çaplı gösteriler düzenleniyor. Gösterilerin hedefi Devlet Başkanı Aleksandar Vucic ve Sırp İlerici Partisi. Uzun bir süredir ülke siyasetini domine eden eskinin aşırı milliyetçisi Vucic ve partisi İlerici Parti, özellikle AB ile çok yakın ilişkiler kurmaktan yana olan kesimler tarafından ciddi biçimde “diktatörlük” kurmak, siyasal çoğulculuğu baskılamak ve yolsuzlukla suçlanıyor. Sırbistan’da muhalefet, hem kendi içerisindeki dağınık görünüm hem de Rusya ile Batı arasına sıkışan ülke siyasetinin içerisine sürüklendiği kısır döngü nedeniyle etkisiz. Vucic ise, karizmatik liderlik özelliği ve Brüksel ile kurduğu pragmatik ilişkiler ekseninde iktidarda. Son dönemde Vucic’e ve partisine yönelik rahatsızlığın sokak gösterileriyle açığa vurulması ise Belgrad ile Kosova (Priştine) arasındaki statü müzakerelerinin kopma noktasına geldiği ve her iki ülkede de gerginliğin arttığı bir döneme denk gelmesi “şüphe” uyandırmıyor değil. Sırbistan’ın AB’ye üyelik müzakereleri yürüttüğü ve bu üyeliğin önündeki en büyük engelin Kosova’nın statüsüne ilişkin belirsizliğin aşılması olduğu ve bunun bir “ön koşul” olduğu dikkate alındığında, çözüm anlamında tıkanma yaşanan bir anda gösterilerin başlaması ilginç. Anlaşılan “birileri” Vucic’e “doğru” yolu (?) göstermeye çalışıyor. Dağınık muhalefetin sokaklara dökülmesi eski Sovyet coğrafyasında da sıkça gördüğümüz bir eyleme işaret ediyor. Sırbistan, eski bir Sovyet cumhuriyeti değil ama Belgrad’ın ve Vucic’in Moskova ile ilişkileri iyi. Bu bağlamda, sistemsel gerginliğin ayak seslerini görmek için yalnızca Suriye ya da Ukrayna’ya odaklanmak yanlış. Doğu Avrupa, Baltık, Balkanlar, Güney Kafkasya ve Orta Asya bu anlamda çok geniş bir spektruma sahip.
Göktürk Tüysüzoğlu