‘Balkan’ kelimesi Türklerin coğrafi literatüre kazandırdığı bir yer adlandırması. Osmanlı idari sistemine göre Bulgaristan’ın ortalarından Sırbistan’ın doğusuna kadar uzanan dağlara Balkan Dağları denilmekteydi. Balkan, Türkçe’de ‘ormanla kaplı dağ zinciri’ manasında. Örneğin, Türkmenistan’da da bu isimde dağ ve bölge var. 1808 senesinde Alman coğrafyacı August Zeune’ın ‘Balkan Yarımadası’ tabirini ilk kez kullandığı biliniyor.(1) Balkanların etkin ve etnik fay hatları var. I. ve II. Balkan Harbi yenilgileri ve bu yenilgilerin sonrasında Türk ve Müslüman unsurlara yönelik tehcir ve katliamlar Türk devletinin kolektif hafızasında güncelliğini koruyor. Bu nedenle Türkiye; Balkanlarda barışın tesis edilmesinden yana ve bu amaçla politikalar ürettiği gibi Balkanlarda yaşayan Müslüman ve Türk toplumlarının zarar görmemesi için elinden gelenden fazlasını yapmaya çabaladığı söylenebilir. Türkiye’nin etnik ve dini farklılıklara rağmen Balkan devletleri ve toplumları arasında adeta zamk işlevi gören bir misyonu var. Türkiye için Balkanlar, coğrafi, siyasi ve ekonomik açıdan olduğu kadar, tarihi, kültürel ve insani bağlar bakımından da önceliğe sahip. Bu nedenle Türkiye ve Sırbistan ilişkileri göründüğü gibi değil! Hatta Osmanlı hanedanı Sırplarla akraba bile. Sırp Kralı Lazar’ın oğulları Prens Stefan ve Prens Vuk, kız kardeşleri Prenses Olivera Destina ile Yıldırım Bayezid’i evlenmeye ikna etmişlerdi. Sırp prensleri Osmanlı ile ilişkilerini güçlendirmek ve akrabalık kurmak için kardeşlerini Yıldırım Bayezid ile evlendirip, böylece Osmanlı ile akrabalık kurup toprak kazanmayı amaçlamışlardı. Yıldırım’ın Timur’la savaşında 20 bin Sırp askeri Osmanlı ordusu safında yer almıştı. Türkiye; İkinci Dünya Savaşında Alman ordusuna direnen Sırp Çetniklere yardım etmişti. ‘Çete’ kelimesinden türeyen ‘Çetnik’ hareketi, tüm Sırpları tek çatı altında toplayarak Büyük Sırbistan’ı hedefliyordu. İkinci Dünya Savaşı’nda işgalci Mihver kuvvetlerine ve onların Hırvat işbirlikçilerine karşı direnen Çetnikler, Yugoslavya’nın eski devlet başkanı Josip Broz Tito’ya bağlı komünist gerilla hareketi Partizanlarla da savaştı. Türkiye Sırbistan’ı bölgenin istikrarı açısından önemli gördüğünden 14 Aralık 2015’te AB’yle tam üyelik müzakerelerine başlayan Sırbistan’ın AB’yle bütünleşmesini destekliyor. Bu nedenle Sırbistan’daki gelişmeler Türk diplomatların merceği altında.(2)
Birkaç gün önce Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da, önemli bir görüşme gerçekleşti. Türk istihbaratının patronu Hakan Fidan’ın Sırbistan temasları ve Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile görüşmesi Türk basınında nedense beklenilen ilgiyi uyandırmadı. Bu ziyaretin backgroundu merak edilmedi. Medyaya servis edilen Sırbistan orjinli fotoğraflarda Hakan Fidan’ın tek başına oturduğu masanın karşısında, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ve Sırbistan Güvenlik ve Enformasyon Ajansı (BIA) Müdürü Bratislav Gasic’ın mevzilendiği görülüyordu. Her ne kadar “bir Türk dünyaya bedel” sözünü çağrıştırsa da acaba bu tek adamlık, kurumsal yalnızlığı mı sembolize ediyordu? Toplantı sonrasında Sırbistan Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamada, Türkiye ve Sırbistan’ın güvenlik meselelerinin ele alındığı kaydedildi. Cumhurbaşkanı Vucic’in, iki ülkenin de büyüyen terör tehdidi ve sığınmacı kriziyle mücadele ettiğine dikkati çektiği belirtildi ve Vucic ile Fidan’ın, sığınmacı rotası üzerindeki Sırbistan ve Türkiye arasında bu tarz görüşmeler yapılmasının ikili ilişkileri güçlendirdiği kanaatinde oldukları bildirildi. Vucic’in Fidan’dan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı Sırbistan’a davet ettiği mesajını bizzat iletmesi ricasında bulunduğu ayrıca ifade edildi. Görüşmeye, Sırbistan Güvenlik ve Enformasyon Ajansı (BIA) Müdürü Bratislav Gasic de katıldı.(3)
15 Temmuz darbe girimleri nedeniyle Türkiye’de ismi çokça tartışılan Fidan’ın yanında Türkiye’nin Belgrad Büyükelçisi Dışişleri Bakanlığı eski sözcüsü Tanju Bilgiç’in görülmemesi ve toplantıda isminin geçmemesi diplomasi uzmanlarına göre dikkat çekiyordu. Çünkü Büyükelçi, bir devletin başka bir devletteki en üst düzey temsilcisidir. Büyükelçiler, Dışişleri Bakanlığı’nın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararının ardından Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Görev yaptığı devlette, kendi devlet başkanını temsil eder. Kendi ülkesi ile görev yaptığı ülke arasındaki siyasi, ekonomik, askeri ve kültürel bağların güçlenmesi için faaliyetler yürütür.(4) Eğer iki ülkenin de büyüyen terör tehdidi ve sığınmacı kriziyle mücadele ettiğine dikkati çekiliyor sığınmacı rotası üzerindeki Sırbistan ve Türkiye arasında bu tarz görüşmeler yapılmasının ikili ilişkileri güçlendirdiği kanaatinde oldukları açıklanıyorsa bu oturumun birinci muhatabının Türkiye Cumhuriyeti devletini Belgrat’ta temsil eden Büyükelçi Tanju Bilgiç olması gerekmez mi? Acaba Hakan Fidan’ın Belgrad temasları Mit Müsteşarlığı sonrası yeni görev yeriyle ilgili olabilir mi?
MİT Müsteşarı Hakan Fidan ile aynı toplantıya katılan Sırbistan Güvenlik ve Enformasyon Ajansı (BIA) Müdürü Bratislav Gasic, sağlam bir Sırp ve Slav milliyetçisi ve söylemlerinde sıklıkla Slav kardeşliğinden söz ediyor (5) Sırp İlerleme Partisi kurucularından. Daha önce Sırbistan Savunma Bakanlığında bulunmuştu. bir basın toplantısı sırasında fotoğraf çekmek için dizlerinin üzerine çöken kadın muhabire “Kolayca dizlerinin üzerine çöken kadın gazetecileri çok severim” demesi, kamuoyunun tepkisine yol açmış, Savunma Bakanı Bratislav Gaşiç görevden alınmıştı.(6) Kendisi uzun yıllar Yunanistan’da yaşadığı için Yunancasının çok iyi olduğu biliniyor. Yunancasının yanı sıra İngilizceyi çok iyi konuşabiliyor. Ben merak ettim istihbaratın patronları acaba ne konuştu?
Bakınız:
1-http://amerikabulteni.com/2011/11/14/avrupa-ve-akdeniz-ulkelerinin-isimlerinin-anlamlari-ii/
2- http://www.haber-sanliurfa.com/yazarlar/omur-celikdonmez/bir-escinselin-onlenemez-yukselisi-abd-firmalarindan-sirbistan-basbakanligina/28306/
3- http://www.haber7.com/dis-politika/haber/2396316-belgradda-surpriz-gorusme
4- https://www.diplomasi.net/buyukelci-nedir-buyukelcilerin-gorevleri-nelerdir/
5- https://tr.sputniknews.com/rusya/201508171017179189/
6- https://tr.sputniknews.com/avrupa/201512081019540227-sirbistan-gasic-kadin-taciz/
Ömür Çelikdönmez
Twitter:@oc32oc39
omurcelikdonmez@hotmail.com
