2017 yılında Almanya, Fransa, Rusya ve Ukrayna’nın oluşturduğu Normandiya Formatı çerçevesinde Avrupa merkezli sorunu çözebilmek adına defalarca toplantılar yapılmış ancak krizi sona erdirememişti.
9 Aralık 2019 tarihinde ise Almanya-Fransa-Rusya ve Ukrayna liderlerinin katıldığı Paris’te yapılan dörtlü zirve sonucunda; üç başlık altında toplanabilecek önlemler paketi üzerinde anlaşılmıştı.
Bunlar;
Birincisi; Çatışma bölgesinde durumu istikrara kavuşturmak için alınacak acil önlemler,
İkincisi; Minsk Anlaşmalarının politik ayağının uygulamaya konması için uygulanacak önlemler,
Üçüncüsü; Yapılacak çalışmaların ilgili ülkeler tarafından takip edilmesidir.
Elbette bu süreçtende bir sonuç alınamamıştı.
AB merkezli konuya yaklaşımı ise Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell yaptığı açıklamada dile getirmişti; ”Rusya’nın bizi bölmeye çalıştığı açık. Rusya AB yokmuş gibi davrandı. ABD bunu yapmadı.”
Ayrıca Borell; “”Rusya’nın Avrupa’da etki alanı oluşturma girişimlerini reddediyoruz” ifadeleri ilede Rusya’nın Doğu Avrupa’ya yönelik girişimlerine de meydan okudu.
Almanya’da Merkel sonrası başbakan olan Olaf Scholz Almanya Federal Meclisinde milletvekillerinin sorularına yanıt verirken; Ukrayna krizinin Avrupa’nın toprak bütünlüğü ile ilgili olduğunu, Ukrayna sınırı boyunca Rus askerlerinin bulunmasının endişelenmesi gereken bir durum olduğunu, ABD, NATO ve AGİT çerçevesinde konunun görüşüldüğünü ve Almanya’nın Normandiya formatında görüşmelerden yana olduğunu ifade etti
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock Fransa ziyareti sırasında yaptığı açıklamada; Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve egemenliğinin Almanya için müzakereye açık olmadığının altını çizdi.
Bu yaklaşımlar çerçevesinde Ukrayna krizi hız kesmeden devam ederken AB liderlerinden olan Almanya Başbakanı Scholz ABD’yi ziyaret etti ve orada yaptığı açıklamada; Rusya’nın Ukrayna sınırına yaptığı sığınağın kabul edilemez olduğunu, Rusya’nın askeri yığınağının Avrupa’yı tehdit ettiğini, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik bir işgali durumunda ABD ve NATO ile birlikte hareket edeceklerini ve yapılacak yaptırım girişimlerinde de bir araya gelerek birlikte yaptırım uygulanacağını belirtti.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron ise aynı gün Rusya’yı ziyaret etti. Ziyaret öncesi yaptığı açıklamalarda; Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve egemenliğinin tartışmaya kapalı olduğunu ve Rusya’nın güvenlik kaygılarına saygı duyulması yaklaşımının sorunun çözümünü kolaylaştırabilir dedi.
Ancak Rusya’da Putin ile yaptığı görüşmede Putin’in tehdit dolu açıklamalarına rağmen sadece Minsk çerçevesinde siyasi çözümden bahsedebildi. Fransa Cumhurbaşkanı Macron bölgede istikrarı sağlayacak yeni bir güvenlik düzeni inşa etmeye hazır olduklarını, “ancak bu, son 30 yılın anlaşmaları ve temel ilkeleri revize ederek veya temel Avrupa haklarını sınırlandırarak inşa edilemez” dedi. Macron Rusya’nın ve Avrupa’nın kaos istemediğini, Putin’in vurgu yaptığı Minsk Anlaşmasının esas alınması gerektiğini, Donbas Bölgesi sorununun Normandiya Dörtlüsü formülü ile çözülebileceğini ve Ukrayna krizinin ancak siyasi yollarla çözülebileceğini Zelensky’e ileteceğini ifade etti.
Bu görüşmeler sonrası anlaşıldıki Fransa Rusya’ya karşı herhangi bir risk alabilecek kapasite de değil. Diğer yandan Fransa geçmişte olduğu gibi NATO ve müttefiklerinden ayrı düşebilecek potansiyele sahip.
Almanya’da ise neredeyse Meternik’ten itibaren devam eden Avrupa içinde kalma eğilimi mi yoksa küresel ölçekte etkili bir Almanya mı tartışmalarının Scholz’da yansıması küresel ölçekte belirleyici bir Almanya’dan yana olduğu anlaşıldı.
ABD ve NATO ile birlikte hareket etmeyi açık ifade ettiği gibi Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasınıda Avrupa’nın güvenlik sorunu olarak gördü.
Hatta Kuzey Akım 2’nin ortadan kalkacağı belirtildi.
Bu yeni durum Rusya’nın daha da hırçınlanmasına neden olsada Avrupa’dan Rusya’nın uzak durması kendi güvenliği için zorunlu gözükmekte.
Rusya bu noktadan sonra Kırım’ı dahi kaybetme riski ile karşı karşıya kalabileceği gibi içeride ekonomik sıkıntılar nedeniyle kaos ortamınada sürüklenebilir.

Selçuk Duman