Çin ve Rus silahlı kuvvetleri, birbirlerinin en önemli dış tatbikat ortağı haline geldi. 2000’li yılların ortalarından bu yana, Çin ve Rusya, giderek artan sayıda ve daha çeşitli Çin-Rus ikili ve çok taraflı askeri tatbikatları gerçekleştirdi. Bunlar, uzun süredir devam eden bir dizi kara tatbikatını ve bir süre sonra yeni deniz manevralarını içeriyordu. Son yıllarda Asya-Pasifik bölgesinde ortak havacılık devriyeleri, Çin’in Rusya’nın yıllık stratejik tatbikatlarına katılımı ve kombine füze savunma görevlerini simüle eden komuta tatbikatları da görüldü.
Ani iniş çıkışlar yaşayan Rusya’nın Çin’e silah satışından veya dikkat çekici olmayan savunma diyaloglarından farklı olarak, bu tatbikatlar on yıldan fazla bir süredir Çin-Rus savunma ortaklığının belirgin ve tekrar eden bir özelliği olarak kaldı. Her iki gücün kapasitelerini geliştirmeyi, birlikte çalışabilirliği artırmayı, savunma sanayi işbirliğini teşvik etmeyi, üçüncü taraflara sinyal göndermeyi ve karşılıklı güvence ve güven inşasını teşvik etmeyi amaçladılar. Tatbikatlar, resmi bir ittifak kurulmadan Çin-Rus savunma ilişkilerinin kurumsallaşması için önemli bir araç haline geldi. ABD’nin bu tatbikatları önleme kapasitesi olmamasına rağmen, ABD’li planlamacılar olası olumsuz etkileri azaltmak için müttefikler ve ortaklarla birlikte çalışırken beklenmedik senaryolara hazırlanabilirler.
Yeni taktikler, teknikler ve prosedürler öğrenmelerine yardımcı olarak her iki ordunun bağımsız operasyonel yeterliliğini geliştirmeyi amaçlıyorlar. İki ordu da artan birlikte çalışabilirliklerini gösterdiler, ancak bu gelişmenin tatbikatların kendilerine veya her iki tarafın konvansiyonel kuvvetlerinin yeteneklerinin güçlendirilmesi ve modernizasyonuna ne kadar atfedileceği açık değil. Çin ve Rus kuvvetleri, ortak operasyonlarda coğrafi “çatışmayı önleme” yeteneğine sahip gibi görünüyor; Rus birimleri, birlikleri öncelikli olarak bir yere konuşlandırıyor ve Çin birlikleri çoğunlukla bitişik bir alanda faaliyet gösteriyor. Bu tatbikatlara katılmak, savunma teknolojisi yakın zamana kadar gecikmiş olan Çin ordusu için özellikle yararlıdır. Çin ordusu, 1979’da Vietnam’a karşı düzenlediği harekattan bu yana büyük savaş operasyonlarına girmedi. Tatbikatlar, Çin ordusuna, Kuzey Kafkasya, Gürcistan, Ukrayna ve Suriye’de büyük hava, kara ve özel kuvvet birimlerini seferi operasyonlarında konuşlandırma ve manevra yapma konusunda nispeten yakın zamanda askeri kampanyalar yürüten daha deneyimli Rus kuvvetlerinden öğrenme fırsatı veriyor.
Buna ek olarak, Çin-Rus tatbikatları, Çin ordusunun giderek daha sofistike deniz platformları ve çeşitli füzeler dahil olmak üzere daha gelişmiş yerli silahlar edinmesi, iki orduyu ortak Sovyet köklerinden uzaklaştırmasına rağmen, Çin ve Rus silahlı kuvvetleri arasındaki birlikte çalışabilirliği artırıyor. Elbette, Rus silahlı kuvvetleri gelecekte önemli ölçüde daha fazla Çin silahı satın alırsa, bu düşünce daha az önemli hale gelebilir. ÇHC halihazırda Rus endüstrisinden daha gelişmiş insansız hava araçları (İHA) üretiyor ve gemi inşa kapasitesinde Rusya’yı geride bıraktı. Rusya’nın yerli üretimdeki boşlukları doldurmak için zaman zaman Batı teknolojisini satın alması gibi, gelecekte yerli teknolojilerdeki eksiklikleri telafi etmek için daha fazla Çinli kaynağa yönelebilir. Geçmişte Moskova, potansiyel Çın ordusu alıcılarına silah sistemlerini sergilemek için Çin-Rus tatbikatlarından yararlanmıştı. Benzer şekilde Çin, Rus firmaları da dahil olmak üzere dış müşterilere kendi gelişmiş silahlarını sergilemek için tatbikatları kullanabilir.
Diplomasi ve güç projeksiyonu açısından, bu tatbikatlara katılım, iki hükümetin karşılıklı destek sinyali vermesini sağlıyor. Moskova, bu tür bir savunma işbirliği yoluyla, Çin Halk Ordusunun gelişen askeri yetenekleri hakkında fikir edinirken, dostça niyetlerini ve güvenini Pekin’e teyit edebilir.
Gerçekten de, önceki Çin-Rus deniz tatbikatı bölgesel sıcak noktalardan kaçmamıştı. Pekin ve Moskova, bir tarafın güç yansıtmak ve diğer güçlü ordularla işbirliğini vurgulamak istediği bölgelerde sırayla deniz manevraları düzenlemeyi kabul etmiş görünüyor. Örneğin, 2014 deniz tatbikatları Diaoyu/Senkaku Adaları (Çin ile Japonya arasında ihtilaflı) yakınlarında gerçekleştirildi, 2017 Baltık tatbikatları bu hassas bölgedeki Çin Rusya savunma bağlarını vurguladı. Bir Rus analist, Moskova’nın Batı ile gergin ilişkileri göz önüne alındığında, Çin ordusunu Baltık Denizi’ne zamanında gelişini memnuniyetle karşıladı.
Ek olarak, ortak tatbikatlar her iki tarafa da karşılıklı güven gösterme, iyi niyetli niyetlerini teyit etme ve birbirlerinin gelişen askeri yeteneklerini takip etme fırsatları sunuyor. Ayrıca, Orta Asya ve Pakistan hükümetleri gibi ŞİÖ müttefiklerine ve ortaklarına, Pekin ve Moskova’nın kendilerini güvenlik sorunlarından koruyacağına dair güvence veriyorlar. Çinli ve Rus temsilciler, askeri ortaklıklarının üçüncü taraflara yönelik olmadığı konusunda rutin olarak ısrar ediyor. Doğu Rusya’daki tatbikatlar Rusya’nın Çin’e karşı savunmasını güçlendirmek için tasarlanmış olarak görülebileceğinden, PLA’nın Vostok 2018’deki varlığı bir tür güvence olarak açıklanabilir. Bununla birlikte, Çin’in Rusya’nın merkezindeki Tsentr 2019 ve Kavkaz 2020 tatbikatlarına katılımı, Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere üçüncü taraflara mesaj göndermek gibi başka amaçlar önermektedir. Çin ve Rus hükümetleri, güçlerini Avrasya’ya yayma kapasitelerini gösteren bu yüksek profilli askeri manevraların Washington’un dikkatini çekebileceğini anlıyorlar.
Çin-Rus tatbikat programının geleceği, Moskova, Pekin ve Washington arasındaki genel ilişkiye bağlı. Çin ve Rusya sağlıklı ilişkileri sürdürürken, her iki devlet de ABD ile zayıf ilişkileri sürdürdüğü sürece, sık sık ortak tatbikatlar düzenlemeye devam edecekleri ihtimali yüksek.
İşlevsel yetenekler açısından Çin ve Rusya, tatbikatlarını siber ve uzay gibi yeni alanlara genişletmeye hazır görünüyor. Pekin ve Moskova, bu alanlara ilişkin silah kontrol politikalarını şimdiden uyumlu hale getiriyorlar.
ABD analitik ve istihbarat toplulukları, Çin-Rus askeri etkileşimlerini izlemeye ve tahmin etmeye daha fazla dikkat etme konusundaki son uygulamalarına devam etmelidir. Birçok analist (yazar dahil) Çin ve Rusya arasındaki işbirliğinin boyutuna şaşırdı. Politika yapıcıların,Çim kuvvetlerinin işgal altındaki Gürcistan veya Ukrayna’da ortaya çıkması veya Rus donanmasının Tayvan Boğazı’nda bir kuvvet gösterisi yapması veya her iki ordunun Venezüella veya Kuzey Kore’de ani manevralar yapması gibi olası olmayan senaryolara nasıl yanıt verecekleri konusunda önceden beyin fırtınası yapması gerekiyor. Ek olarak, ABD planlamacıları hem Çin hem de Rus silahlı kuvvetlerini içeren beklenmedik durumlara hazırlanmalı. Ortak bir askeri operasyonda birleşik bir güç olarak hareket etmeseler bile, Pekin ve Moskova, ABD başka bir yerde meşgulken, diğerleriyle Washington arasındaki çatışmaları kendi güvenlik çıkarlarını ilerletmek için kullanabilir. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri Pekin ile Tayvan konusunda bir çatışmaya girerse, Kremlin Baltık’ta daha maceracı olma fırsatını yakalayabilir.
ABD, Çin-Rus tatbikatlarını doğrudan durdurmak veya şekillendirmek için araçlardan yoksundur. Washington, üçüncü ülkelere katılmamaları için baskı yapabilir, ancak ŞİÖ üyesi Hindistan gibi ABD ile iyi savunma bağları olan devletlerin tatbikatlar hakkında daha iyi istihbarat elde etmek için dahil olması tartışmalıdır.

Richard Weitz, The Changing Nature and Implications of Russian Military Transfers to China, CSIS.
https://www.csis.org/analysis/assessing-chinese-russian-military-exercises-past-progress-and-future-trends