Avrupa’da iki olağanüstü zirvenin gerçekleştiği ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin endişeli açıklamalarının yaşandığı fırtınalı bir hafta, Kiev’den Londra’ya kadar başkentlerde kemiren korkuyu vurguluyor.
Yani Washington ve Moskova, Kiev ve Avrupa’daki ABD müttefikleri olmadan Ukrayna’nın geleceği konusunda kendi anlaşmalarını yapmaya çalışabilirler.
ABD Başkanı Donald Trump, Truth Social’da yaptığı paylaşımla, Zelenskiy’i diktatör olmakla suçlayarak, “Rusya ile savaşın sona ermesi için başarılı bir şekilde müzakere ediyoruz” diyerek kaygıyı artırdı.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskyy 19 Şubat’ta Kiev’de gazetecilerle konuşuyor.
ABD yetkilileri süreçten herhangi birini dışlamak istediklerini reddetti. Ancak ABD’nin Avrupa’nın müzakere masasında olmayacağı yönündeki önerileri yaygın bir endişeye yol açtı ve 18 Şubat’ta Riyad’da gerçekleşen ABD-Rusya görüşmesinin olumlu titreşimleri de sinirleri gerdi.
Bu aşamada iki temel soru var: Washington ve Moskova, Ukrayna’daki savaşı sona erdirmek için karşılıklı olarak kabul edilebilir bir çözüm üzerinde anlaşabilirler mi? Eğer anlaşabilirlerse, başkaları bu konuda ne yapabilir?
Beyaz Saray açıkça barış istiyor. Moskova’nın isteyip istemediği belli değil. Trump’ın Ukrayna ve Rusya özel temsilcisi Keith Kellogg, Rusların gece boyunca Ukrayna’yı vurmasından sadece birkaç saat sonra 19 Şubat’ta Kiev’e geldi. Liman kenti Odesa’da yaklaşık 250.000 kişi sıfırın altındaki sıcaklıklarda elektriksiz kaldı.
Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Moskova’da Devlet Duması’na hitaben yaptığı konuşmada, “Krizin ateşkesle çözülmemesi gerektiğini” söyledi.
Kremlin bir anlaşmaya hazırsa, sert bir pazarlık için baskı yapmaya hazır görünüyor. Ukrayna ve Avrupa müttefikleri için kabus senaryosu, Washington’ın bir anlaşmayı kabul etmesidir.
ABD’li yetkililer, çatışmadaki her iki tarafın da taviz vermesi gerekeceğini söylediler ancak Rusya’nın tavizlerinin ne olabileceği konusunda ayrıntı vermediler.
Devlet Başkanı Zelenskiy’nin ofis şefi Andriy Yermak, 19 Şubat’ta Kiev’de ABD Özel Temsilcisi Keith Kellogg ile el sıkışıyor.
Kellogg, 15 Şubat’ta Münih Güvenlik Konferansı’nda bu konu hakkında kendisine sorulan bir soruya, “Bölgesel tavizler verilmesi gerekecek” ve “Bu, güç kullanımından vazgeçilmesi anlamına gelebilir” yanıtını verdi.
Şüpheciler, ABD’nin hızlı ve kolay bir diplomatik zafer arayışında çok fazla şeyi, çok erken verdiğini söyledi. Ancak Ukrayna ve Avrupa’nın kabul etmeyeceği bir anlaşma varsa, o zaman ne olacak?
Bir dizi sert açıklama yapıldı.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sybiha’ya Münih’te Kiev’in kötü bir anlaşmayı “kabul etmemesinin” nasıl görüneceği soruldu. “Direnmeyi biliyoruz. Bunu savaş alanında kanıtladık,” dedi.
Ancak devam eden ABD desteği olmadan Ukrayna’nın meydan okuması zor olacak. Kiel Dünya Ekonomisi Enstitüsü’nün rakamlarına göre, Avrupa şimdiye kadar Kiev’e ABD’den daha fazla yardım sağladı. Rakamlar askeri, mali ve insani yardımı kapsıyor.
Ancak Washington, askeri desteğin en büyük sağlayıcısıdır ve bu, Ukrayna’nın ABD desteği olmadan karşılaşacağı zorluğun ölçeğini vurgular. Açığı kapatmak için Avrupa’nın Kiev’e olan genel desteğini neredeyse iki katına çıkarması gerekecektir.
Avrupalı liderler, Ukrayna’ya “gerektiği kadar” yardım sağlayacakları mantrasını tekrarladılar. Ancak bu, açığı kapatmak için bu yardımı büyük ölçüde artırıp artırmayacakları sorusunu yanıtlamıyor.
Olası bir ateşkes veya barış anlaşmasının ardından Ukrayna’ya konuşlandırılacak bir Avrupa barış gücünden söz edilmesi bile, bunun ABD’nin katılımı ve desteğini gerektireceği uyarısıyla yapılıyor.
Mali kısıtlamalar ve siyasi bölünmeler göz önüne alındığında, Avrupa’nın bir adım atıp atmayacağı belirsiz. Şimdiye kadar, her adımda Amerika’nın elini tutması gerekti.
Ray Furlong
