Hizbullah’ın İran’dan yakıt ithal etme tehdidi, ABD ve İran’ın Beyrut’taki büyükelçilikleri arasında, nadir görülen bir doğrudan diplomatik çatışmayı ateşledi. İran Büyükelçiliği, ABD Büyükelçisi Doroth Shea’nın açıklamalarına yanıt vererek, “Shea, İran’ın, Lübnan’ı, içinde kendi programını uygulayacağı, İran’a bağlı bir devlet yapmak istediğini düşünüyor” denildi.
Beyrut’taki İran Büyükelçiliği, Twitter üzerinden de Shea’ya yüklenmeye devam etti. Büyükelçilik, “İran petrol tankerlerinin Beyrut’a gelişi, Amerikan büyükelçisinin saçmalıklarını ortadan kaldırmıştır. Büyükelçi, İran ve Lübnan ülkeleri ve halkları arasındaki kardeşlik ilişkilerine müdahale etmemelidir” paylaşımında bulundu.
İran petrolünün Beyrut’a geldiğini bildiren tweet’te bazı yorumlar bulunsa da İran Büyükelçiliği daha sonra yerel medyaya yaptığı açıklamada, bu tweet’in siyasi bir yanıt çerçevesinde paylaşıldığını belirtti. Petrol Genel Müdürlüğü de yaptığı açıklamada, İran’dan petrol ithal etmek için herhangi bir resmi veya özel kuruluştan izin almak zorunda olmadıklarını ifade etti.
Hizbullah Genel Sekreteri Hassan Nasrallah, önceki gün yaptığı açıklamada, İran’dan Lübnan’a benzin ve motorin ithalatı ve dağıtımı konusunda tüm idari ve lojistik gelişmelerin tamamlandığını söyledi. “Geriye sadece hareket izni kaldı” diyen Nasrallah, yaptırımlardan kaçınmak için bunun merkez bankası aracılığı ile yapılmayacağını da sözlerine ekledi.
Beyrut’ta meydana gelen İran-Amerikan diplomatik çatışması, diplomasi sahasında nadir görülen olaylardan biridir. Hizbullah’ın, Lübnan hükümetini, kesintiye neden olan krize bir çözüm bulamaması halinde İran’dan yakıt ithal etmekle tehdit etmesi bu çatışmanın ateşlenmesine sebep oldu. Levant Stratejik İşler Enstitüsü direktörü Dr. Sami Nadir, çatışmanın temelde Amerikan ve İran hükümetleri düzeyinde gerçekleştiğini ancak burada patlak verdiğini düşünüyor. Bunun “sınırlı” bir çatışma olacağını söyleyen Dr. Nadir, iki büyükelçinin de nihayetinde kendi hükümetlerinin talimatlarını takip edeceklerini ve hükümetlerinin çizgilerinden ayrılmayacaklarını belirtti.
ABD Büyükelçisi, dün televizyonda yaptığı açıklamalarda, Hizbullah’ın İran’dan yakıt ithal etmesinin bir çözüm olmadığını, Lübnanlıların sorunu çözmek için enerji ve elektrik sektörlerindeki yaygın yolsuzlulardan kurtulmaları gerektiğini belirtti. “İran, Lübnan’ı, içinde kendi programını uygulayacağı, İran’a bağlı bir devlet yapmak istiyor” diyen Büyükelçi, İran’a başvurmaktan çok daha iyi çözüm yolları olduğunun altını çizdi.
Büyükelçi Shea’nın açıklamaları iki siyasi mesaj taşıyordu. Birincisi, İran petrol sektörü ABD tarafından kısıtlandığı için ABD, İran’dan yakıt ithal edilmesine karşı çıkıyor. İkincisi ise, ABD, petrol ithalatı yolu ile İran’ın Lübnan sahnesine girmeye çalışacağını düşünüyor.
Dr. Sami Nadir, Lübnan’ın, Viyana’daki İran-Amerikan müzakerelerinin gündeminde olmadığını belirtti. Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Lübnan meselesinin kısmen bölgeyle bağlantılı olmasına rağmen iki taraf için de bir öncelik olmadığını, Viyana’daki müzakerelerde çok fazla dile getirilmediğini ifade etti. Bu durumun ise Beyrut’taki diplomatik çatışmayı dikkat çekici kıldığını belirtti. Dr. Nadir, müzakerelerde Lübnan’ın durumu ile ilgili bilgilerin, Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian ile yaptığı görüşmede ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken’ın dilinden dökülen bilgiler olduğunu ifade etti. Dr. Nadir, Nasrallah’ın, İran’dan yakıt ithal edilmesini aklamak için “merkezi devleti ve devlet mantığını anlıyoruz” diyerek her Lübnan partisinin müttefik ülkelerden hidrokarbon ithal edebilmesi serbestisini öne sürdüğünü düşünüyor.
Lübnan, vatandaşları akaryakıt istasyonları önünde uzun kuyruklar oluşturmaya zorlayan bir yakıt krizinden muzdarip. Hizbullah, hükümeti, İran’dan petrol ithal etmekle tehdit ediyor. Birçok Lübnanlı siyasi güç ise buna karşı çıkıyor. Nasrallah dün akşam yaptığı açıklamada, Lübnan’ın İran’dan petrolü ücretsiz olarak alacağını söyledi. İran’dan yakıt alınmasına karşı çıkan herhangi bir partinin, bu akaryakıtı Lübnan’a yaptırım uygulamayan ülkelerden almaları halinde onları destekleyeceğini, ancak rakiplerinin sadece eleştiri yapma ve skoru eşitleme gayretinde olduklarını belirtti.
Nezir Rıza
