Bulgaristan Merkez Seçim Komisyonun (ЦИК), 15 Temmuz 2021 tarihi itibarıyla kesinleşen seçim sonuçlarına göre; TV Kanalı sahibi ve Şovmen Slavi Trifonov’un “Böyle Bir Halk var ” partisi % 24.08 oy alarak, seçimin galibi ve 240 milletvekili olan parlamentoda yer alacak 65 milletvekili ile en büyük gruba sahip oldu.
Oy farkı % 0.55 olmasına rağmen, tarihi geçmişi henüz bir yıl olan “Böyle bir halk var” partisi, eski Başbakan Boyko Borisov’ un 12 yıl iktidarda olan GERB( Bulgaristanın Avrupalı Gelişimi için Yurttaşlar) partisini geride bırakarak tarihi bir zafer elde etmiş oldu.
Özetle, son yıllarda kurulan protesto partileri, “statüko ” olarak nitelendirilen eski partilere bu tarihi seçimde darbe vurdular.
Bulgaristan’da 1990 yılından itibaren sözde demokrasi yönetimi hakim ve halk gerçek demokrasi istediğini sandıkta göstermiş oldu.
Seçim sonuçlarına göre 3 eski ve 3 yeni parti toplam 6 parti barajı aşmış oldu.
-“Böyle bir halk var” partisi oyların %24.08 sahip ve 65 sandalye
-Gerb %23.51 oy ile 63 sandalye
-Bulgar Sosyalist Parti %13.3 oy ve 36 sandalye,
-Demokratik Bulgaristan(Protesto partisi) %12.64 oy ile 34 sandalye
-HÖH- Hak ve Özgürlükler Hareketi %10.51 29 sandalye
-‘Ayağa Kalk Bulgaristan, Biz Geliyoruz!‘ % 5.01oy 13 sandalye ile mecliste yer alıp,
Türklerin bölünmesine neden olan DOST partisinin kurulmasıyla birleşen 3 aşırı milliyetçi Bulgar partileri ise bu secimde % 3.14 oy alarak, % 4 barajı aşamayıp, Halk Meclisinde yer alamadılar.
Üyelerinin çoğunluğu Türk olan Hak ve Özgürlükler Hareketi 4 Nisan 2021 seçimlerine kıyasla oy kaybederek 30 milletvekili sayısını 29′ a düşürmüş oldu. Bunların 21’i Türk, sekizi Bulgardır. Önemli olan kaç Milletvekili Türk kimliğimiz için mücadele edebilecektir. Adı Türk olup Bulgarlaşan vekilleri göz önünde bulundurmak isabetli olacaktır.
11 Temmuz 2021 seçimlerinde milletvekili sayılarında paradoksal bir durum meydana gelmiştir. 1 Ocak 2007‘den itibaren AB üyesi olan Bulgaristan’ da Hare–Niemeyer ( En büyük ardakalan) metodu kullanılmaktadır.
En son nüfus sayımı 2011‘de yapılmış olup, bu sene nüfus sayımı yenilenecektir. Ancak, gerek köylerden şehre, gerekse AB ülkelerine göç sebebiyle Bulgaristan’daki nüfus oranı oldukça azalmasına rağmen Merkez Seçim Komisyonu 2011 nufus verilerini esas almaktadır. Bu nedenle bazı bölgelerde Milletvekilleri yeterli oy oranını almış olsalar da, seçilememişler ve oylar diğer en az oy alan ve %4 barajını aşan partilere aktarılmıştır.
%4 barajını aşamayan milliyetçi partilerin oyları, barajı aşan ve bölgelere göre en az oy alan adaylara aktarılmıştır.
4 Nisan seçimlerinden sonra oluşan geçici hükümetin almış olduğu karar ile Bulgaristan’ da satın alınan oyların ve manipulasyonların önüne geçilebilmesi için elektronik oy kullanma sistemi uygulanmıştır.
Hak ve Özgürlükler Hareketinin en büyük oy kaybı eğitimsiz ve elektronik oy kullanamayan Roman vatandaşlardan kaynaklanmaktadır. Ayrıca uzun zamandır partideki mafyatik yapılanma algısı da oy kaybı için sebepler arasındadır.
Görünen o ki, 2017 Parlamento seçimlerinde DOST Partisine geçen 100 bin civarı oylar HÖH’e geri dönmemiş ve Bulgar partilerine kaymıştır.. Böylece HÖH/Hak ve Özgürlükler Hareketi parlamentoda 3 cü sıradan 5 ci sıraya gerilemiştir.
4 Nisanda yapılan seçimler sonrası oluşan 45 inci dönem Meclisinde siyasi partilerin birbiriyle anlaşamaması, zıtlaşması ve koalisyon kurulamaması nedeniyle Cumhurbaşkanı tarafından tayin edilen geçici hükümet görevini sürdürmektedir.
11 Temmuz seçimleri sonrası daha kesin sonuçlar belli olmadan Slavi Trifonov hiçbir partiyle koalisyona girmeyeceğini ve Bakanlar Kurulu listesini açıklamış olup, siyasi itibarı zedelenmiş ve adı Hak ve Özgürklükler Hareketine yakı olan Nikolay Vasilev’i Başbakan adayı göstermiş, tepkilere neden olduğu için Vasilev’i adaylıktan çekmiştir.
Hiçbir parti HÖH ve GERB partileriyle koalisyon kurmak istemediğini kesin açıklamaktadır.
Bulgaristan Anayasası gereği, Cumhurbaşkanı Rumen Radev’ in kabine kurma görevini seçimleri kazanan sırasıyla ilk 3 partiye vermesi beklenmektedir.
Kurulacak yeni hükümetin Parlamentoda 240 milletvekilinden en az (%50+1) 121 güvenoyu alması gerekmektedir. Anlaşamamaları durumunda tekrar yeni bir seçime gidilecek, ancak bugün 24 Temmuz 2021‘de Cumhurbaşkanı Radev hükümet kurma yetkisini sunmak üzere partilerle istişareye başlamış olup, ayrıca partilerarsı görüşmeler de başlamıştır. Partilet ülkenin geleceğine dair öncelikli konularda hemfikir olduklarını beyan etmişler ve bu kez büyük olasılıkla hükümetin kurulması beklenmektedir.
Cumhurbaşkanı 46 ncı dönem Meclis açılışında yapmış olduğu konuşmasında, Bulgaristan daha fazla zaman harcamayı göze alamaz. Parlamenter ve toplumsal destek alan bir kabineye sahip olmalıyız, parlamenter gücün tesis edilmesi, devletçiliğin sağlamlaştırılması, toplum yararına etkili mevzuat, yönetime denetim ve kabine kurulmasını istediğini ifade etmiştir.
Kazanan partilerin Cumhurbaşkanı ile ve partilerarası istişarelerden sonra önümüzdeki hafta hükümeti kurulup kurulamayacağı konusu netlik kazanacaktır..
Bulgaristan siyasetinde kısa bir sürede sular durulmayacak ve satranç oyunu devam edecektir..
Nesrin S. Kıratlı
