Kuzey Makedonya Cumhuriyeti, isim değişikliği öncesi adıyla Makedonya Cumhuriyeti; 1992 yılında Yugoslavya’dan bağımsızlığını kazanan bir Balkan ülkesidir. Tarihi Makedonya aslında üç bölgede, üç farklı Balkan ülkesinin egemen olduğu sınırlan içerisinde parçalanmıştı. Vardar Makedonyası; Kuzey Makedonya, Pirin Makedonyası; Bulgaristan sınırları içerisinde ve son olarak da Ege Makedonyası; Yunanistan sınırları içerisinde yer almaktadır.
Kuzey Makedonya’nın bağımsızlığını kazanması ile Yunanistan’dan gelen reaksiyon nedeniyle fazla bir zaman geçmeden AB ve NATO’yu ilgilendiren bir uluslararası sorun halini almıştı. Yunanistan’ın bu şekilde davranmasının altında birçok farklı sebep yatmaktaydı. Birincisi, Makedonya’yı bir bölge olarak görmeleri ve Makedon adında bir ulusun var olmadığını ileri sürmeleridir. Bunun sebebi ise, Yunanistan içerisinde Ege Makedonyası adında bir bölgenin varlığından kaynaklıydı. Makedonya’nın anayasasında ise devlet dışında yaşayan Makedonlar ile yakından ilgilenileceğinin açıkça ifade edilmişti. İkinci olarak, Makedon bayrağında bulunan ve Büyük İskender’in Vergina yıldızının, yeni banknotlarda Selanik’te bulunan Beyaz Kule’nin kullanılmasıyla, yeni Makedon devletinin yayılmacı bir politika izlediklerini düşünmesinin yolunu açmıştı. Bunlara karşılık Yunanistan tepkisini ambargo koyarak gösterdi. Bu ambargonun Yunanistan açısından kaçınılmaz siyasi sonuçları olacaktır. Bu noktada AB’den çok sert tepkiler almış ve Yunanistan’ın kınanması ile sonuçlandı.
Yunanistan tarafından başlatılan ambargo ve Makedonya’yı ilan edilen adıyla tanınması halinde Maastricht Antlaşması’nın parlamentoda onaylanmayacağı yönüne tehdit etmiştir. Bu durum İngiltere ve İtalya gibi devletleri harekete geçirmişti. Uygulanan ambargo AB’nin en önemli prensiplerinden biri kabul edilen ticaretin serbestliğini ihlal ettiği gerekçesiyle uyarı cezası verilmişti. Makedonya tarafında ise özellikle ABD’nin araya girmesiyle bayrağın değiştirilmesi ve banknotlar üzerinde bulunan Ege Makedonyasını hatırlatan simgelerin kaldırılması yönünde karar almıştır. Bu gelişmeler sonucunda taraflar New York’ta anlaşmış ve Makedonya uluslararası arenada Eski Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya olarak kendine yer bularak BM Genel Kurulu’nda yerini almış oldu.
Yunanistan ile Makedonya Cumhuriyeti arasında uzun zamandır devam eden isim problemi, Makedonya Cumhuriyeti’nin isim değişikliğine gitmesi ve ülkenin adını Kuzey Makedonya Cumhuriyeti olarak değiştirmesi ile iki ülke arasında yaşanan gerginliğin sona ermiş oldu. Gerginliğin sona ermesi ile Yunanistan’ın Makedonya üzerinde AB ve NATO üyeliği için koyduğu vetoyu kaldırmasıyla Kuzey Makedonya’nın NATO üyelik süreci de başlamış oldu. Geçtiğimiz Şubat ayında Kuzey Makedonya Meclisi’nde düzenlenen oturum ile ülkenin NATO’ya katılım protokolü onaylanmış ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, tüm müttefik devletlerin Kuzey Makedonya’nın üyelik sürecini kabul ettiğini duyurmuştur. Son olarak İspanyol Senatosu’nun da Kuzey Makedonya’nın üyeliğini kabul etmesiyle üyelik sürecinin onaylandığı ilan edildi. Üyeliğin ilan edilmesiyle Kuzey Makedonya NATO’nun 30. üyesi olarak kendi koltuğunu almış oldu. İlerleyen süreç içerisinde Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nin AB üyelik sürecinin nasıl ilerleyeceğini hep beraber göreceğiz.
İstanbul Gelişim Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Yüksek Lisans Bölümü Öğrencisi ve Kafkassam Stajyeri
Şeyda Ceylan
