İran, 1971 yılı Kasım ayında, Birleşik Arap Emirlikleri’nin bağımsızlığını yeni kazandığı dönemde, Basra Körfezi’ndeki stratejik öneme sahip Hürmüz Boğazı’nı kontrol altına almayı sağlayan Ebu Musa ve Tunb Adaları’nı işgal ederek ilhak etmiştir. Bu adalar, İngiltere ve ABD’nin, Sovyet etkisine karşı bir siper, bölgesel istikrar sağlayıcı ve dost bir vekil olarak gördüğü İran Şahı’na bırakılmıştır. Bu durum, Irak’ın 1968’de Baas Partisi’nin iktidara gelmesinden sonra izlediği SSCB yanlısı politikaların aksine, İngiltere ve ABD’ye karşı hareket etmeyen, Sovyet karşıtı olan ve Körfez bölgesinde güvenliği sağlamayı üstlenen İran’ın stratejik bir hamlesiydi.
Sudan’da Birleşik Arap Emirlikleri(BAE) ile Suudi Arabistan iç savaşta farklı grupları desteklemekteydi. BAE, Hızlı Destek Kuvvetlerini(HDK), Suudi Arabistan ise Sudan merkezi hükümetini desteklediği 2023 yılından beri devam iç savaşta geçtiğimiz günlerde Sudan ordusu HDK’ni Hartum’dan çıkartmasıyla birlikte önemli bir gelişme yaşandı. Suudi Arabistan bu desteğinin karşılığı olarak, Sudan hükümetinden yeniden inşa süreci imtiyazını aldı.
Ancak İran Devrim Muhafızları’nın Ebu Musa ve Tunb adalarına uzun menzilli füzeler konuşlandırması, iki ülke arasındaki Sudan özelindeki anlaşmazlığı bir süreliğine askıya alacaktır. Çünkü Devrim Muhafızları, bu füze sistemlerinin 600 kilometrelik bir alandaki herhangi bir hedefi tamamen imha edebileceğini iddia etmektedir. Bu adalar, aynı zamanda uluslararası ticaret açısından kritik öneme sahip Hürmüz Boğazı’na yakın bir konumda yer almaktadır.
ABD ile nükleer anlaşma müzakerelerine, Dini Lider Hamaney’in baskıları sonucu son verildikten sonra, İran’a yönelik ABD ve İsrail tehdidinin her geçen gün arttığı bir dönemde, İran karşı hamle olarak Ebu Musa ve Tunb adaları üzerinden adım attı. Bu gelişmeler, Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan için İran içindeki konumunu zorlaştıran bir durum yaratmaktadır.
N. CEM TABANLI