Türk savunma sanayii açısından geçtiğimiz günlerde önemli bir gelişme yaşandı. Avrupa Birliği Zirvesi’nde alınan kararlardan Türkiye’yi ilgilendiren hükümlere göre, AB üyesi ülkeler ile Norveç ve İzlanda hariç diğer ülkelerden savunma sanayi alımını %35 ile sınırlamak, Türkiye’ye karşı diplomatik bir mesaj niteliği taşımaktadır. Bu durum, Türkiye’yi AB ülkeleriyle doğrudan savunma anlaşmaları yapmaya zorlayacaktır. Avrupa Birliği açısından yıllardır pek fazla bir değişiklik yok.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski’nin Türkiye ziyaretinde gündeme getirdiği, Ukrayna’ya barış gücü askeri gönderilmesi fikri, İngiltere tarafından uygulamaya konulmaya çalışılmaktadır. Ancak burada önemli bir nokta vardır. Böyle bir misyon, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararıyla hayata geçirilmelidir. Ancak, Rusya’nın daimi üye olduğu Güvenlik Konseyi’nde, bu tür bir kararın veto edileceği aşikardır.
BM Güvenlik Konseyi kararı olmadan yabancı asker gönderilmesi durumunda Avrupa, Türkiye’yi kullanmak istemektedir. 2022 Şubat ayında başlayan savaşın ardından, hem Ukrayna hem de Rusya ile diyalog kanallarını açık tutan Türkiye için bu durum, açıkça Rusya karşısında bir tutum almak anlamına gelecektir. 2015 yılında Rus uçağının düşürülmesinin ardından yaşananları hatırlamakta fayda vardır.
BM misyonu olarak barış gücü gönderilememesi ihtimalini göz önünde bulunduran Fransa ve İngiltere, Ukrayna’daki stratejik bölgeleri korumak amacıyla yeni bir askeri misyon projesi önerdiler. Ancak, bu misyonu üstlenecek ülkelerin NATO üyeleri olması, dolaylı olarak NATO ile Rusya’yı karşı karşıya getirecek bir gelişme olacaktır.
AB’nin üyelik ve işbirliği konusundaki söylemlerine karşı Türk hükümetinin dikkatli olması gerekmektedir. Unutmamalıyız ki, 2015 yılında geri kabul antlaşmasında Türk vatandaşlarına vize muafiyeti verilmesi öngörülmüş olmasına rağmen, AB ülkeleri bu anlaşmayı yerine getirmediği gibi, günümüzde de vize ile ilgili daha fazla zorluk çıkarmaktadırlar. Ukrayna’ya asker göndermenin karşılığı olarak üyelik veya genişletilmiş ortaklık gibi vaatlerin, geçmişteki örneklerden farklı olmayacağını Türkiye’de siyasal iktidarın görüp görmediği bilinmemektedir.
N. CEM TABANLI