KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Rusya
  4. »
  5. Memmed İsmayilov: Batı’nın Yaptırımları ve Rus Ayısı’nın Aklı

Memmed İsmayilov: Batı’nın Yaptırımları ve Rus Ayısı’nın Aklı

Kafkassam Editör Kafkassam Editör - - 6 dk okuma süresi
289 0

Rusya Federasyonu’nu ifade etmek için Rusya’nın resmi simgelerinde kullanılan “ayı” figürü bizler açısından ilk başta “kabalığı”, “yol yordam bilmezliği” simgelese de Ruslar açısından olumlu anlamlar taşımaktadır. Rusların ayıya olan olumlu tavırlarının ilk nedeni mitolojiktir. Şöyle ki eski Rus hikayelerine göre ayı Adem ile Havva’nın ormana kendi başına yaşaması için bıraktıkları çocuklarıdır. Bundan dolayı çoğu Rus’un kendilerini “biz hikayedeki ayı gibiyiz” şeklinde tanımladıklarını şahit olunmaktadır. Ayı figürünün Rus devlet geleneğinde ilk kez resmileştirilmesi ise Çar 4. İvan sayesinde olmuştur. Acımasızlığı, işkenceleri ve katliamları ile ünlü, 1533-1584 döneminde Rus tahtında bulunan “Korkunç İvan” lakaplı Çar 4. İvan (1530-1584) ayıyı çarlık figürüne kattı. Böylece devletinin güçlü olduğu mesajını vermek istedi. Dolayısıyla Rusların ayıya yükledikleri anlam nevi şahsına münhasırdır. Ayrıca günümüz Rusyası’ının hala dünya jeostarteji ve jeopolitiğini belirleyen dört devletten biri olduğunu unutmamak gerekir. Dolayısıyla Rusların ayıya kattığı anlamla bizim ayıya kattığımız anlamın aynı olmadığı izahtan verasettir.

Bununla birlikte yukarıda kullandığım cümleler Rusya’yı övme amacı taşımamaktadır. Bu ifadeler Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya karşı başlattığı saldırıdan önce olası yaptırımlara karşı Rus devlet aklının tahmin yürütebilme kapasitesini gösterme amacı taşımaktadır.

Rusya Ukrayna’ya saldırısından iki gün önce yani 22 Şubat 2022 tarihinde Azerbaycan’la “Müttefiklik Faaliyetleri Hakkında Beyanname” adlı bir uluslararası antlaşma imzalamıştır. Bu Antlaşmanın Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısından iki gün önce imzalanmasının tesadüfü olup olmadığının tespiti için Antlaşmanın 28.maddesinin irdelenmesi yerinde olacaktır. Güvenlikten eğitime, eğitiminden kültüre ve ekonomiye kadar bir çok konuyu düzenleyen kırk üç maddeden ibaret olan Moskova Beyannamesi’nin 28.maddesi aşağıdaki şekilde tercüme edilebilir:
“Taraflar, karşılıklı ödemelerde ulusal para birimlerinin kullanılmasına, banka kartlarının ortak hizmeti de dâhil olmak üzere ödeme sistemlerinin karşılıklı uyumluluğuna ve iki ülke bankaları arasında doğrudan muhabir ilişkilerinin gelişmesine olanak sağlayacak.”
Bu madde de geçen “doğrudan muhabir ilişkiler” ifadesi Rusya’nın Ukrayna Savaşı öncesi nasıl derin bir stratejik akla sahip olduğunu göstermektedir. İngilizce de “correspondent bank point” olarak adlandırılan muhabir hesap terimi genellikle “başka bir ülkeden başka bir ülkeye hizmet sağlayan bir finansal kurumu” ifade eder. Örneğin devletlerarası ticarette genellikle ödeme işlemleri doğrudan değil üçüncü ülkede var olan muhabir hesaplar vasıtasıyla gerçekleştirilmektedir. Bu üçüncü ülkeler ise genellikle Batılı devletlerdir. Dolayısıyla ödeme işlemlerinin gerçekleştirilmesi için üçüncü ülkedeki muhabir hesabın kullanılması gerekmektedir. Rusya’da bu Antaşma’da ilgili hükme yer vererek muhabir hesapların üçüncü ülkelerde değil, Azerbaycan ve Rusya arasında karşılıklı açılmasını sağlamayı amaçlamıştır. Daha açık bir ifadeyle bundan sonra iki ülke arasındaki banka işlemlerinde üçüncü ülkelerin özellikle Batı ülkelerinin bankaları muhbir hesap olarak kullanılmayacaktır. Sonuç olarak bu madde Rusya’ya karşı alınacak yaptırımların Azerbaycan üzerinden ekonomik/mali müdafaa mekanizması işlevi görmektedir.
Bu madde de Rus aklının üzerinde incelikle çalıştığı bir diğer ifade ise “karşılıklı ödemelerde ulusal para birimlerinin kullanılmasına” düzenlemesidir. Bu düzenleme iki ülke arasındaki ticari faaliyetler kapsamında yapılacak ödemelerde “dolar” veya “euro” kullanılmasına gerek duyulmaksızın doğrudan ruble ve manat kullanılmasını öngörmektedir. Bununla da Rusya euro ve dolar kurlarının ruble üzerindeki etkisini nispeten azaltma amacı gütmektedir. Dolayısıyla Ukrayna savaşından iki gün önce imzalanan Moskova Beyannamesi’nin ilgili hükmü Rusya yönelik yaptırımların etkisini azaltma ve bir anlamda Rusya’yı baypas etme amacı gütmektedir.
Rusya benzer düzenlemeleri 15 Temmuz 2019 ve 24 Mart 2022’de Hindistan’la gerçekleştirmiştir. Şöyle ki 2019’de ekonomi haber sitesi Bloomberg, Rusya ve Hindistan’ın ABD’nin olası yaptırımlarının önüne geçmek amacıyla silah anlaşmalarını hayata geçirirken iki ülkenin ulusal para birimlerinin kullanılmasına imkân tanıyan yeni bir ödeme mekanizması üzerinden çalışmaya anlaştıklarını bildirdi. 24 Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının ardından ise 24 Mart 2022’de yani Batı ülkelerinin Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı nedeniyle Rusya’nın belli uluslararası ödeme mekanizmalarını kullanmasına yasak getirdiği dönemde Rusya ve Hindistan’ın, en kısa zamanda kendi para birimleriyle ticaret yapılmasına dönük Soğuk Savaş dönemindeki anlaşmaya geri dönebileceği bildirildi. Görüldüğü üzere Rusya uzun zamandan beri Ukrayna’ya yönelik saldırı planları yapmakta ve bu nedenle maruz kalabileceği yaptırımlara ilişkin tedbirleri uzun süreden beri hesaplanmaktaydı. Peki, Rusya’nın bu tedbirleri onu kurtarmaya yetecek mi?
Memmed İsmayilov Kafkassam

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir