Biden yönetime gelmesiyle düşman olarak ilan ettikleri Rusya’ya karşı çevreleme doktrinini Karadeniz bölgesi ve deniz su yolları üzerinden yapmak isteyen ABD yönetimi Ukrayna krizi ile Rusya’ya karşı müttefik olarak gördük- leri ülkeleri tehdit ve kendi yanında görme stratejilerine yeni boyut ekleyerek Ukrayna’da boy göstermeye başlamıştır.
Trump döneminde, Biden’ın oğlunun Ukrayna’da yaptıklarını gündeme getirmesi ile ilk hedefin Ukrayna üzerinden Rusya’ya bunun cevabın vermek olacağını gösteren ABD yönetimi bir türlü istediği hedeflere ulaşamadığı Ka- radeniz ve Avrasya bölgesinde yeni hamleleri ile bölgedeki huzur ortamına karşı kendi istekleri doğrultusunda kazanımlar elde etmek istemektedir.
Karadenizde M.E.B(Münhasır Ekonomik Bölge) anlaşması ile Karade- niz bölgesindeki ülkeler kendi sınırlarını belirlemiş ve zengin enerji, yatakları- nı keşif ederek çıkartmaya başladıkları bu dönemde ABD enerji şirketlerinin söz sahibi olmaması Karadeniz bölgesinde oluşacak kriz ve kaos ortamında masada yer alarak söz hakkı elde etmek istemektedir.
İngiltere merkezli “Offshore Technology” internet sitesinde yer alan ha- berde Karadeniz’de bugüne dek “varlığı tahmin edilen” en az 7 trilyon 600 milyar metreküp doğalgaz rezervi bulunduğunu belirtiyor. Ukrayna ile Rusya arasında sorun olan Avrupa’nın dördüncü büyük maden bölgesi Donbass demir, doğalgaz ve kömür rezervlerin olduğu ve çıkarıldığı bölgedir.
Rusya devletinin güvenlik stratejisi, güvenlik içinde ilerleme ve güvelik sağlama yapısı ile bölünme tehlikesine karşı geliştirdiği yapılanmadır.SSCB sonrası ABD kontrolüne giren bölge ve ülkelerin yeni dünya yapılanmasında güçlü güvenlik anlayışı ve ABD karşıtlığı politikalarla ile çıkış gücünü yakala- mak istemektedir.
Karadeniz’den Baltık ülkelerine kadar Rusya’ya karşı hareket eden eski doğu bloku ülkelerin ABD ile işbirliği içinde olmaları ve üs dahil bir çok alanı açmış olmalarının Rusya açısından yarattığı stratejik güvenlik tehlikesi ile bu durumun yarattığı ülkelerin Rusya karşısı yapılanmaları ve çeşitli alanlarda çatışmalarının oluşturduğu tehditlerin iyi bilinmesi gerekmektedir.
Gürcistan Rusya savaşında Türkiye’nin Montrö’yu uygulaması ile ABD Türkiye ilişkilerinin geldiği noktayı bilen ABD Türkiye’yi çok çeşitli alanlarda tehdit etmiş ve görünmez yaptırımlar uygulatarak Türkiye’ye karşı cephe al- masına rağmen Türkiye’siz bölgede hareket etmesinin zor olduğununda bilin- cine varmıştır.
Türkiye bölgesel güç olarak küresel güç olma yolunda uyguladığı denge politikaları ile emin adımlarla ilerlerken hem doğunun çıkış kapısı hemde ba- tının çıkış ve birleştirme denge yapısında dengeliyici aktör konumuna müda- hale etmek isteyen emperyal devletlerin bütün yaptırımlarına karşı kendi poli- tikaları ile cevap vermeye devam etmektedir.
Türkiye Karadeniz’de böyle bir savaşın çıkmasına müsade etmeyecekti- r.Bölge ülkelerinin güvenliği ve ekonomilerinin tehdit edilmesinin önüne geç- mek için üzerine düşeni yapacağını Ukrayna devlet başkanı ziyaretlerinde de açıklayarak Ukrayna’ya bölgenin huzuru bölgeden geçer diyerek hem Rusya- ’ya hemde Ukrayna’ya aralarındaki sorunları diplomasi yoluyla çözüm öneri- sinde bulunmuş ve Türkiye olarak üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunu açıklamıştır.
Türkiye,Ukrayna ve Rusya işbirliğinin yeni dünya düzeninde kazanımla- rının ülkeler tarafından iyi bir şekilde değerlendirilmesi gerekir. Türkiye’nin Azerbaycan’ın işgal edilmiş topraklarına ortaya koyduğu politikaların bölge ül- kelerinin kazanımları için ne kadar değerli olduğu bir kez daha ortaya çıkmış- tır.Ukrayna,Türkiye ve Rusya işbirliğinin ekonomik kazanımlarının güvenlik dahil bir çok alanda ülkelerin refah düzeylerinin artmasına emperyal devletle- rin etkisinin azalmasına yol açacaktır.
Ukrayna’nın Gürcistan gerçeğini görmesi ve vekil aktör olarak Rusya’ya karşı kullanılmak istediği gerçeğini görmesi gerekir. Aksi takdirde ABD’nin Or- tadoğuda uygulamak istediği ankavi devlet yapılanmasının aynısını uygula- mak isteyecektir.
Rusya’nın en büyük korkusu parçalanmaktır. ABD’nin Brzezinski‘nin Rusya’nın parçalanması politikası üzerine çalışmalar yaptığı gerçeği ve bu durumun başlangıç noktası olarak Ukrayna bölünmesi ile Karadeniz bölge- sinde uygulamak isteyen ABD kazanımları ile bölgede istediği gibi hareket etme yetisine kavuşacaktır.
Ukrayna’nın Nato’ya girmek istemesi Rusya için büyük tehdit olarak gö- rülmekte ve Rusya bu duruma şiddetle karşı çıkmaktadır.
Brexit ile AB’den ayrılan İngiltere’nin Ukrayna’da askeri birliği ile bulun- ması yeni aktör olarak İngiltere’nin ayak seslerinin duyulması olarak görülme- lidir.
Bölgede bir barış grubunun oluşturulması ve üzerine düşeni yapması gerekmektedir. Aksi takdirde AB doğu Avrupa’dan gelecek yeni bir göç dalga- sı ile karşı karşıya kalma tehlikesi yaşayacaktır.
Karadenizde kıyısı bulunan ülkeler tarafından oluşturulacak yeni bir gü- venlik yapılanması ve barış gücü ihtiyacı gerçeği bir kez daha ortaya çıkmış- tır. Bu yapılanma bölge ülkelerinin sınırlarını garanti altına almakla beraber ABD ve AB’ye karşı bir güç merkezi olmalarını sağlayacaktır.
Mehmet BOZKUŞ
