ABD Çin çekişmesi ve kriz kaos yansımaları,Rusya Avrupa kriz kaos ve
savaş ekseni üzerinden Avrupa’nın Rusya’nın birbirlerine bakış ekseni
ile ortaya çıkan Ukrayna Rusya savaşı,İslam Dünyası için Filistin Sorunu
ve İsrail yaklaşımları, İran ABD ve İsrail üzerinden kriz kaosun sürekli
hale getirilmesi,Pakistan Hindistan çekişmeleri ve kriz kaos üzerinden
İngiltere’nin terk ettiği bütün bölgelerin istikrar adına hiç bir şey
üretmeden devamlı kriz ve kaos üreterek İngiltere hakimiyetinin
devamını sağladığı süreçlerin, yenilenen dünya düzeninde sonu nasıl
gelecek sorularının başladığı yeni dünya düzenin de güç eksenlerinin
yapılanmaya başladığı süreçten dünya geçmektedir.
NATO,AB,BM, güvenlik,ekonomi ve uluslararası düzen sağlayıcı
kurumların yaptırım güçlerinin tartışma konusu olduğu güvenlik konsepti
içinde yer alan yapılanmanın müttefikliklerine karşı CAATSA yaptırımları
dahil olmak üzere tehditler gönderdiği yeni dünem şekillenmesinde,
bütün yapıların yerine yeni ittifaklar üzerinden oluşacak, yeni yapıların
ortaya çıkması için ülkelerin güç ekseni ile nasıl hareket tarzı
belirleyecekleri bir arayış içinde oldukları bir dönemdir yenilenen dünya
düzeni.
Dünya jeopolitik gelişmelerine bakıldığında belirsizliklerle beraber yeni
risklerin devamlı arttığı bür süreçten geçilmektedir. Afganistan sonrası
ABD ve Biden döneminde dünya insanlık adına utanç dolu bir dönemin
izleriyle beraber insalık adına utanç verici yapıların desteklendiği
yapıların cesaretlendirildiği,teolojik olarak insanların ayrışma süreçlerinin
üst seviyelere çıktığı,teknolojik algoritmalarla insanlık yapılarının üzerine
yeni oyun ve politikaların oluşturulduğu, ekonomik olarak esir alınmış
insanlık oluşturulamasıyla hiç bir ahlak ve kural tanımayan bir alt yapı
hazırlıklarının bu gün gelindiği gelişmelerin merkezi olarak karşımıza
çıkmaktadır.
Rusya’ya karşı Avrupa ile beraber Ukrayna’yı savaştıran, Orta Doğu’da
soykırımcı İsrail’i desteklemekten geri durmayan Çin’e karşı
QUAD,AUSKUS yapılanmasıyla Biden döneminde oluşturulan ittifakların
Trump döneminde nasıl yol alacağı tartışma konusu olurken Trump
yönetiminin Çin’i tek hedef olarak görmesi, İsrail yönetimine İran dahil
olmak üzere destek vermeye devam etmesi, Hindistan’ı bir türlü
istedikleri ittifak içine alamayan Batı için Pakistan Hindistan gerilimi yeni
fırsatlarıda beraberinde getirmiş gibi görülmektedir.
Yenilenen savaş teknolojileri ve ürünlerini üreten ülkelerin güç ekseni
çekişmesinde güç merkezi konumuna gelmeleri, sömürgeci ülkelerin
emperyalist yapılarıyla var oldukları ülkelerden kovulmaları, yeni denge
oluşumlarında yeni güç merkezi konumuna gelen ülkelerin, sömürülen
ülkelerle beraber yol yürümeleri ve bir çok anlaşma yapmaları ekonomik
güçlerini sömürdükleri ülkelerin yer altı ve yer üstü zenginliklerine bağlı
olan ülkelerin geleceklerinin tartışma konusu olmasına ve refah toplumu
olan yapılarının savaş ve çekişme sürecine girdiği görülmektedir.
Bir Kuşak Yol projesiyle ülkelerin ekonomik olarak en stratejik
noktalarına ulaşan Çin için alternatif olarak IMEC projesi ile Hindistan’ı
üretim merkezi seçen Batı, enerji coğrafyası olan bölgemizde
istediklerini elde edebilmek için yeni ticaret yolları ve limanlarına ulaşma
planlarıyla da yerini almaktadır.
Bir Kuşak Yol projesine IMEC ile, Süveyş Kanalına alternatif olarak Ben
Gurion Kanalı planlayan(Hayfa limanı,Gazze limanı,Larnaka
limanı),GKRY’inde yeni üsler elde eden,EAST-MED projesinin
çökmesiyle ortaya çıkan süreci Kıbrıs ve Yunanistan üzerinden
Türkiye’ye karşı kullanmaktan geri kalmayan,Ukrayna Rusya savaşı ile
bir türlü kontrol altına alamadıkları Rusya’nın Çin ittifakı ile cevap
vermesinin önüne geçemeyen,İran ve Pakistan’da Belucistan
bölgesinde istedikleri krizi çıkaramayanların Pakistan Hindistan krizi ile
bölgeyi karıştırmayı planladıkları bunun karşısında yeni ittifak yapılarının
net bir şekilde ortaya çıkmasını sağladıklarını görmekteyiz.
İsrail’in Gazze savaşı ile GKRY bölgesini terör merkezi konumuna
getirdiğini ve bölgeyi kendi planları çerçevesinde Akdeniz’deki enerji
kaynakları için bir merkez konumuna getirmek istedikleri bunun için
garantörlük anlaşması dışında ABD,İsrail ve Fransa’ya üs verilmesi ile
kendini bölgenin hakimi görmeye başladığı bir İsrail görülmekte ve
Suriye’de gelişmeleri kabul etmeyen Suriye üzerinden Akdeniz
kıyılarında bir Hilafet yapılanmasına izin vermeyeceğiz açıklaması ile
Türkiye’yi tehdit eden İsrail 77 yıllık devlet yapılanması karşısında 2000
yıllık bir devlet olduğunu görmemekten geri kalmadığı görülmektedir.
Ermenistan Azerbaycan savaşı ile ortaya çıkan Türkiye Azerbaycan
Pakistan ittifaklığına, Hindistan,Ermenistan,İran ile,Türkiye karşıtlığının
devamı olarak Hindistan Yunanistan GKRY ve İsrail işbirliği ile
derinleştiren,Çin’e karşı Hindistan’ın yanında yer alan İsrail ve ABD
açıklamları ile ortaya çıkan Hindistan ABD İsrail yapılanması ve
Çin,Türkiye,Pakistan ile ortaya çıkan güç eksenlerini görmekteyiz.
1947 yılından bu yana kriz ve kaos bölgesi olarak üç kez savaşa neden
olan Keşmir bölgesindeki gelişmelere bakıldığında İslam Dünyası için
yeni bir savaş olacak mı sorularını gündeme getirmektedir. İslam
Dünyası içindeki tek nükleer güç olan Pakistan’a karşı Hindistan’ın
Hindu liderinin Müslümansız bir Hindistan yaratma politikaları ile
iktidarını devam ettirdiğini gördüğümüzde 900 milyonluk Hindular ile 200
milyonluk Hindistan içindeki Müslümanlar arasında devam eden krizlerin
bir iç savaşa dönme riskini bugün yaşamaktayız.
Hindistan bölgenin yeni İsrail olarak Batı ile beraber hareket etme
politikalarını sürdürdüğünü görmekteyiz.
Ukrayna Rusya savaşı ile Hristiyanlık Ortodoks ve Katolik dünyası,Orta
Doğu’da ise İslamiyet ile Yahudi , Hindistan Pakistan gerilimi ile Hindu
Müslüman Savaşı ile küresel jeopolitikte yeni bir cephe oluşmaya
başladığı görülmektedir.
Çin,Rusya,K.Kore,Pakistan,Türkiye ve ABD ,Hindistan, İsrail kriz ve
kaos çatışma ekseni yeni bir güç ekseni oluşmasına neden olacaktır.
Mehmet BOZKUŞ
Stratejist-Siyaset Bilimci
KAFKASSAM