Tüm dünya gibi ülkemizde zorluklar içinden geçerken yüksek seviyede bir mücadele politikası ile sorunların çözümü için büyük ölçüde gayretler sarf ediyoruz.
Covid19 ile başlayan zorlu süreçler üretimden tedarike, sağlıktan turizme, ithalat, ihracat ve sağlık alanında birçok zorluğu beraberinde getirmiştir.
Bunun hemen ardından Orta Asya’da Afganistan’da hükumet sorunu düzensiz göçle birlikte tüm dünyayı derinden etkiledi. Sonrasında meydana gelen Rusya ve Ukrayna savaşı bütün dengeleri zedeleyen bir süreci meydana getirmiş durumdadır.
Türkiye jeo-stratejik konumda yer olan bir ülke olarak dış dünyada meydana gelen gelişmeler ile iç siyaset olarak da yoğun mesai harcıyor. Bu minvalde meydana gelen olaylar ülke ekonomisi, sanayi, üretim, istihdam, şehir kültürünü, ithalat, ihracat ve milli güvenliği etkileyen konuların oluşmasına neden olmaktadır.
2023 seçimleri ardından güven tazeleyen Cumhur İttifakı göreve devam derken kimlik ve ehliyet sahibi işin uzmanlarından oluşan bir bakanlar kurulu ile son derece hassas bir şekilde ilerlemeye ve sorunların çözülmesi için mücadeleye gayret etmektedir.
Dış politikada çok büyük başarılar elde edilirken iç politikada da büyük adımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu hususta iç politikada ele alınan çözüm stratejileri iç güvenlik konusu olarak görülmelidir. Çözümün merkezinde hükumet olduğu gibi yan dal olarak iş dünyası, sivil toplum kuruluşları ve halkımızın çoğunluğu gayretin bir parçası olmalıdır.
Son zamanlarda artan fiyat artışları için hep birlikte gayret etmeliyiz. Örneğin hızla günden güne artan kira artışlarına dur demeliyiz. Bunun için çok ciddi ve çözüm odaklı kanunlar ve cezai yönetmelikler hızlı bir şekilde uygulamaya alınmalıdır.
Aynı zamanda gıda ürünlerde günden güne artan zam oranı için de hükümetimizin ortaya koyduğu politikalara iş dünyası ve sivil toplum kuruluşları olarak destek olmalıyız. TOBB, MÜSİAD, TÜSİAD, DEİK vb. kurum ve kuruluşlar çözümün bir parçası olmak için adım atmalıdır.
Ancak bu şekilde devletimizle birlikte içinden geçmekte olduğumuz bu zorlu süreci birlik ve beraberlik içinde aşabiliriz.
Artan ev, dükkân ve ofis kiraları, tarım, gıda ve hayvancılık ürünleri, elektronik eşya ve araç gereçler için son derece hassas bir yol ve yöntem geliştirilmelidir.
Bunun içinde devletimiz tarafından temel ihtiyaç listesinde olan ürünler, kira ve konut satışı vb. hususlarda sabit fiyat politikası izlenmelidir.
Toplumsal olarak en çok sorun yaşanan konu konut, iş yeri ve dükkân kiralarıdır. Kiraları asgari ücrete göre tanzim etmemiz gerekmektedir. Ev kiraları asgari ücretin 4/2 oranını geçmeyecek şekilde kira planlaması yapılmalıdır.
Bu hususta İstanbul’un konut sorunu ile Ağrı’daki konut sorunu arasındaki ayrıma dikkat eder gibi her il için ayrı bir planlama yapılmalıdır. Devlet ev sahiplerinden kiradan aldığı vergiyi kiraya oranla yükseltmelidir.
Caydırıcı olarak devletimiz vatandaşı koruyacak hamleler tertip etmelidir.
Yıllık kira oranı sadece yüzde 10 olması gerekirken bugün bu oran çok yüksek seviyededir. Yeni yapılan evlerin fiyatlarının yüksek olması normal gibi gelse dahi (2020 sonrası yapı malzemelerinin pahalı olduğu için makul bir bahane olsa da) 2020 ve öncesi için aynı bahaneler geçerli olamaz.
Bu soruna binaen en makul şekilde çözüm politikaları geliştirmeliyiz. Çünkü halk konut konusu ile ilgili çok müşkül bir durumdadır.
Ayrıca tasarruf için Hazine ve Maliye Bakanı Sn. Mehmet Şimşek’in yaptığı tasarruf önerileri çok yerinde bir adımdır.
O halde neye tasarruf etmemiz gerekiyor?
Elektrik, su, tarım, gıda, hayvancılık alanında tasarruf politikalarına hız vermeliyiz. Kamu kurum ve kuruluşlarında israfla mücadele için çok kapsamlı adımlar atmalıyız.
Tüm bu bahsi geçen önermeler için önleyici tedbirlerle birlikte yol almaya gayret edersek; mideye değil çöpe giden değerleri kazanıma dönüştürerek, daha makul bir ekonomik ve sosyal düzen içinde hayat sürmemiz kolay olacaktır.
Mahmut Sami Mallı
Siyaset Bilimci
