Ülkemizde 6 Şubat 2023 sabahı Kahramanmaraş ili merkezli olan ve 11 ili etkisi altına alan deprem ve sonrası afet kontrol ve koordinasyon stratejisinin önemi gün yüzüne çıkmıştır.
Nitekim devlet sistemimizde afet süreçleri için çok kapsamlı planlama olmakla birlikte birden fazla bölgeyi kapsayan ve hatta kıtalara sirayet eden bir deprem sarsıntısı beklenmediği için asrın en büyük afeti ile karşılaşınca daha kapsamlı bir stratejik planlama evresine yönelmemiz önem teşkil etmektedir.
Bu hususta üniversite, kamu yönetimi, sivil toplum kuruluşları ile bilimsel çerçevede konuyu hassas bir şekilde ele alarak başarılı bir şekilde sonuca ulaşmamız gerekiyor. Bunun için Türkiye’ de afet ve kriz kontrol stratejisi için Cumhurbaşkanlığı Afet ve Kriz Kontrol Kurulu kurulmalıdır.
Bu kurul; afet süreçlerinin analizleri, ekonomi, sosyoloji, psikoloji, kamu yönetimi, uluslararası ilişkiler, işletme, iktisat, gıda, tarım, hayvancılık, şehir hizmetleri, alt yapı, üst yapıya süreçlerine etkileri üzere tüm afet unsurlarına karşı önleyici ve onarıcı tedbirlerin nasıl olması gerektiği hususunda bilimsel bir yol haritası belirlemelidir.
Afet dönemi ve afet sürecinde toplumsal hareket stratejisinin ne kadar önemli olduğunu yaşayarak gördük. Afet döneminde ulaşım ve haberleşme sisteminin güçlendirilmesi için gerekli tedbirlerin nasıl olması gerektiğini belirlemeliyiz.
Afet döneminde yardım ve sağlık hizmetleri ile sahra hastaneleri ve acil sağlık sistemlerinin önemi, enkaz arama ve kurtarma, toplumsal iletişim ile kara propagandaların önlenmesi, devlet ve millet bütünlüğünün korunması, emniyet ve güvenlik güçlerinin afet sürecinde iş birliğinin temel strateji ile seyir alması hassas bir şekilde ele alınmalıdır.
Özellikle Afet döneminde sınır güvenliği, hava güvenliği, deniz güvenliğinin korunması, ulaşım imkanlarının korunması ve olası durumlarda ulaşım seferberliğinin nasılsın olması gerektiği yeniden gözden geçirilmelidir.
Şehir planlamasında alt ve üst yapı sistemlerinde afete karşı korunma sistemleri, afete karşı bina ve konut yapılanmasının önemi yeniden planlanmalıdır.
Afet döneminde olası bir OHAL stratejisi ve sivil savunma politikaları, sivil toplum kuruluşları koordinasyon stratejisi daha güçlü bir konsepte sahip olmalıdır.
Üniversitelerin ve öğrencilerin arama kurtarma seferberliğine nitelikli katkıları, istihdam ve barınma politikalarında üniversite gençliğinin nasıl seferber olması gerektiği üzerine güçlü stratejiler hazırlanmalıdır.
En önemlisi afet döneminde eğitim ve rehabilitasyon stratejisi en çok ihtiyaç duyulan alandır. Şu anda hala deprem etkisinde olan milletimizin yakın zamanda kapsamlı bir şekilde psikolojik destek programları ile rehabilitasyon surecini hayata geçirmesi önem teşkil etmektedir.
Tüm konular bilimsel bir şekilde alanında uzman akademik, saha uzmanı, deneyim ve kabiliyet sahibi olanlar ile bürokrasinin bir masada buluşacağı ve karar verici siyasi otoritenin içinde bulunduğumuz durumda doğru bir program doğrultusunda ilerlemesi için adım atmalıyız.
Afet deprem, sel, yangın, kuraklık, gıda sorunları, su sorunları vb. ülke ve millet olarak karşılaşma ihtimalimiz olan konular üzere analiz süreçlerini ele alarak devletimizin hareket kabiliyetini artırarak, sorunların kısa süre içerisinde ve nitelikli bir şekilde kazanıma dönüşmesi için bu derece önemli bir kurula ihtiyaç duyulmaktadır.
Mahmut Sami Mallı
Siyaset Bilimci
