Türkiye Cumhuriyeti Devleti çağın şart ve koşullarına yön verecek şekilde kendi iç dinamiklerini yenilemek üzere bir sürece içinde emin adımlar ile yol alıyor.

Kamu yönetimi ve siyaset mekanizmasına pozitif ölçüde katkı sunacak adım atmak için parlamenter sistemden Cumhurbaşkanligi Hükumet Sistemi’ne geçerek tek başlılık ekseninde yol alarak büyük bir adım attı.

Bu zorlu süreç içerisinde bir anda olumlu sonuçlar almak elbette zor olacaktır. Her doğum sancılı olur, devletlerde yönetim sistemi değişikliği de zor olur.

Bu süreci hızlı bir şekilde kazanıma dönüştürmek için adım atmalıyız. Bu hususta Cumhurbaşkanlığı makamının dört yardımcısı olmalıdır. Dört Cumhurbaşkanı yardımcısı devlet sisteminin yapı taşlarını temsil ederek Cumhurbaşkanına karşı sorumlulukları yerine getirmelidir.

1. Cumhurbaşkanı yardımcısı Millî Güvenlik politikalarından sorumlu olmalıdır. Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği görevi bir Cumhurbaşkanı yardımcısı tarafından yürütülmeli ve devletin en üst kurulu olarak genel konular üzere AR-GE, planlama ve stratejik operasyonların tasarlanması vb. Millî Güvenlik politikaları tek merkezden kontrol edilecektir.

2. Cumhurbaşkanı yardımcısı hükumet politikalarından sorumlu olmalıdır. Bir nevi eski sistemde başbakanlık görevi bir Cumhurbaşkanı yardımcısı tarafından yürütülmelidir. 2. Cumhurbaşkanı yardımcısı aynı zamanda Cumhurbaşkanlığı sözcülüğü görevini üstlenmelidir. Hem hükümet politikası hem de Cumhurbaşkanlığı politikaları tek bir merkezde olduğu için Cumhurbaşkanı adına sözcülük görevi ifa edilecektir.

3. Cumhurbaşkanı yardımcısı ekonomik kriz kontrol sisteminden sorumlu olmalıdır. Ülke genelinde ekonomi, finans vb. konular üzere AR-GE , planlama ve gerekli politika çalışmaları tek merkezden 3. Cumhurbaşkanı yardımcılığı tarafından yürütülmelidir.

4. Cumhurbaşkanı yardımcısı sivil toplum kuruluşlarına öncülük edecek ve sivil toplum politikalarından sorumlu olacak şekilde güçlü bir konsepte sahip olmalıdır. Bütün dernekler, vakıflar, araştırma merkezleri ve uluslararası sivil toplum kuruluşları ile çalışmalar 4. Cumhurbaşkanı yardımcılığı tarafından yürütülmelidir.

Cumhurbaşkanlıgı Hükumet Sisteminde. 1. Cumhurbaşkanı yardımcısı hariç tüm Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar TBMM tarafından denetim ve gensoru önergesine açık bir sistem ile işlevsellik kazanmalıdır.

2. Cumhurbaşkanı yardımcısı olarak seçilen ve hükümet politikalarından sorumlu olacak kişi
aynı zamanda parti genel başkan vekilligi görevini de yürütmelidir.

Parti genel başkanı olan Cumhurbaşkanı böyle bir formül ile tarafsızlık ilkesini güçlendirmiș olacaktır.

Medya, basın ve parti çalışmalarında parti genel başkanlığı ve Cumhurbaşkanlığı birlikte lans edilmemelidir.

Parti milletin belirli bir kesimi tarafından desteklenen siyasi oluşumdur ama Cumhurbaşkanlığı makamı vatanın, milletin, devletin ve ordunun tamamını kapsayan, başkomutanlık unvanını taşımaktadır.

Cumhurbaşkanı parti çalışmalarına iştirak ettiğinde genel başkan olarak lans edilmeli, Devlet programlarında Cumhurbaşkanı olarak anılmalıdır. Böylece muhalif söylemler engellenmiş olacaktır.

Bașdanıșmanlar 2. Cumhurbaşkanı yardımcısı tarafından kontrol edilen ve görev tanımları belli bir şekilde Cumhurbaşkanı tarafından görevlendirilecek çalışmalara iştirak etmelidir. Aylık raporlama çalışmaları ile faaliyetleri denetlenmelidir.

İç politika ve dış politika birbirinden ayrılmalıdır. İç politika dış politika ekseninde seyir alacak bir konsepte göre uyarlanmalıdır. Bakanlar ve Cumhurbaşkanı yardımcıları koordineli bir sistem içerisinde Cumhurbaşkanı bilgisi dahilinde medya karşısına çıkmalı, konular ve söylem yöntemi önceden tetkik edilmelidir.

Bakan yardımcıları ve yüksek bürokratlık görevine gelecekler (kurum başkanlığı, genel müdürlük , genel müdür yardımcılıgı, bakanlık ve kurum merkezi daire başkanlıkları, valilik, büyükelçilik, kurmay genareller, il emniyet müdürleri, kaymakamlar vb. bürokratlar) 2. Cumhurbaşkanı yardımcısı tarafından ilgili bakanlar ile planlanması yapılıp 1. Cumhurbaşkanı yardımcısı tarafından Millî Güvenlik Genel Bilgi Taraması ardından görev alma hakkına sahip olanlar Başkomutan olan Cumhurbaşkanı tarafından atanmalıdır.

İlçede kaymakam, ilde vali ve yurtdıșında büyükelçi yönetim ve yetki açısından devleti ve Cumhurbaşkanı temsil etmektedir. Yapılan çalışmalar ve kamusal faaliyetlerde Cumhurbaşkanı adına sunumlar yapılmalı ve Başkomutan onure edilmelidir. Lakin partilerin ilçe ve il başkanları kaymakam ve vali yerine sunum yapmaya kalkarlarsa kutuplaşma ve ayrışmanın hızı artmış olur. Bu hususta parti merkezleri siyasal çalışmalar ile devlet politikaları arasındaki farka dikkat etmelidir.

Cumhurbaşkanlığına bağlı kurullar ve ofisler birer strateji merkezi gibi ișletilmelidir. Bu birimler 1. Cumhurbaşkanı yardımcısı tarafından kontrol ve program planlaması yapılmalıdır.

Bu konulara yönelik uzun zamana yayılan stratejik araştırmalar eşliğinde kaleme alınan stratejik güç sistem 2023 yükseliş adlı eserimizde her alana yönelik analiz ve strateji önermesi ile Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin temel yapı taşlarının nasıl olacağı ele alınmıştır.

Ülkemizin çağın öncüsü olmasını hedefleyen ve muassır medeniyet seviyesine ulaşmak için gerekli bütün analiz, istatistik ve stratejik önermeler kaleme alınan eserde mevcuttur.

Mahmut Sami Mallı
Siyaset Bilimci