Emekli Rus Generaller Putin’i Ukrayna Konusunda Eleştirdi, İstifa Çağrısını Yeniledi
Tüm Rusya Subaylar Meclisi başkanı emekli Orgeneral Leonid İvashov, kurumun web sitesinde 31 Ocak’ta “Rusya Federasyonu Başkanı ve Vatandaşlarına” bir çağrı yayınladı. Örgüt adına yayınlanan sert bir dille yazılmış bildiri şu sözlerle bitiyor: “Biz, Rusya’nın subayları, Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanının, Rusya’nın Batı’nın birleşik güçlerine karşı tek başına kalacağı bir savaşı kışkırtan ve suç oluşturan politikasını reddetmesini ve emekli olmasını talep ediyoruz.”
78 yaşındaki İvashov, 1990’larda sert politikadan yana olan önde gelen bir askerdi. O, Rus birliklerinin NATO barış güçlerinin Kosova’ya girişini engellemeye çalıştığı 1999 yılında Priştine Havalimanı’ndaki ünlü karşıtlığın azmettiricilerinden biriydi. 2001 yılında, yeni atanan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, gücünü pekiştirerek bu üst düzey generali 57 yaşında emekli etti.
Ivashov, aşırı, anti-demokratik milliyetçi bir lider olarak siyasi olarak aktif kaldı. 2003 yılında, sınırlı sayıda benzer düşünceye sahip aşırıları ile birlikte Tüm Rusya Subaylar Meclisini kurdu. İdeolojileri, bazı komünist liderlerin desteğiyle Sovyet nostaljisi, dini ortodoksluk ve yurtsever muhafazakarlığın bir karışımıdır. En başından beri, Putin’in yozlaşmış ve beceriksiz olarak görevden alınmasını talep ettiler. Ayrıca Rus subaylar için bir sendika olarak hareket ettiler. Örneğin, 2018’de Rus hükümetini Suriye’ye paralı askerleri gönderdiğini kabul etmeye çağırdılar. Böylece savaşçılar ve aileleri, Rus ordusunun üyeleri gibi mali ve tıbbi yardımlar alabilecekti. Meclis liderleri defalarca Putin’i kınadı ve istifasını istedi.
Bu yeni bildiri iki nedenden dolayı önemlidir.
İlk olarak, Rus sansürcü Roskomnadzor tarafından 24 saat içinde herhangi bir ciddi muhalefet web gönderisinin kaldırıldığı bir zamanda, bu çağrı en az dokuz gün boyunca ülke dışında da dahil olmak üzere Rusça olarak erişilebilir durumda. Ayrıca da diğer web sitelerinde yeniden yayınlandı. Özellikle liberal Ekho Moskvy, aynı zamanda 8 Şubat’ta Ivashov ile sakin ve anlaşılır bir şekilde pozisyonunu anlattığı 36 dakikalık bir video röportajını yayınladı. Bu video neredeyse 1 milyon kez görüntülendi. Bu, Ivashov’un çekiciliğinin gerçek olduğunu ve Roskomnadzor’un bunu kaldıramayacağını karar verebilecek kadar önemli bir siyasi desteğe sahip olduğunu gösteriyor.
İkincisi, Ivashov ve çevresi, GRU olarak bilinen Rus askeri istihbarat teşkilatı ile iyi ilişkilere sahip olduğu düşünülen sert politikadan en çok yana olan Rus askeri figürleri olarak biliniyor. ABD devleti açısından GRU, 2016 ABD seçimlerine müdahale ve 2018’de İngiltere’de Rus istihbarat sığınmacısı Sergei Skripal’in zehirlenmesi gibi Batı’ya yönelik saldırılara karıştı. Geleneksel olarak, Putin sert çizgiden yana olan milliyetçilere karşı nispeten yumuşak olmuştur. Ne var ki 2021’de Moskova’nın Puşkin Meydanı’nda yıllık olarak düzenlenen milliyetçi yürüyüş yasaklandı. Bu nedenle, Orgeneral Ivashov ayakta kalan son adam gibi görünüyor. Onun Putin’in Ukrayna politikasına yönelik sert saldırısı gerçek ve büyük ilgiyi hak ediyor. En güvenilir Rus ve Batı medyası temkinli davrandı ya da gelişmeyi hiç bildirmedi. Belki de bunun gerçek olduğunu anlayamadı ya da Ivashov’un sert politikadan yana tutumu onu Putin’in inandırıcı olmayan bir eleştirmeni haline getirdiğine dair spekülasyonlar yaptı.
Bu çağrı, Putin’in politikasına tam bir saldırı anlamına geliyor. Başlangıç noktası, Rusya’nın Putin dönemindeki yozlaşmasının, devlet modelinden yönetimin ve toplumun kalitesine kadar içsel ve sistemik olmasıdır. Dış tehditler var, ancak bunlar çok önemli değil veya Rus devletini doğrudan tehdit etmiyor. Ivaşov’un bildirisine göre aksine, stratejik istikrar sürüyor; nükleer silahlar güvenilir kontrol altındadır; NATO güçleri büyümüyor ve tehdit edici herhangi bir faaliyette bulunmuyor.
Bu nedenle, Ukrayna çevresinde askeri gerginliğin tırmanmasının mantığı yapaydır ve Rusya’nın daha büyük bir iyiliğine hizmet etmekten ziyade yalnızca Putin’e hizmet etmektedir. İvaşova göre, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının bir sonucu olarak, Ukrayna bağımsız bir devlet, Birleşmiş Milletler üyesi oldu. Ukrayna, Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin 51. maddesi uyarınca bireysel ve toplu savunma hakkına sahiptir.
Ancak emekli general, Rusya Federasyonu liderliğinin, Ukrayna’nın doğusundaki kendi kendini ilan eden ayrılıkçılar olan Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetlerinin bağımsızlık referandumlarının sonuçlarını şimdiye kadar tanımadığından da şikayet ediyor. Yine de İvashov, Rusya’nın Sivastopol’daki önemli Karadeniz limanı ile Kırım’ı ele geçirmesini eleştiriyor. Şöyle yazıyor: “Kırım ve Sivastopol’un Rusya tarafından alınması ve uluslararası toplum tarafından (ve dünyadaki ezici sayıda devlet hala onları Ukrayna’ya ait görüyor) Rus olarak tanınmaması, Rus dış politikasının başarısızlığını ve iç politikasının çekici olmadığını ikna edici bir şekilde gösteriyor.”
İvashov’un ana eleştirisi Ukrayna’ya yönelik tehdide odaklanıyor. İnsanları ültimatomlar ve tehditler yoluyla Rusya’yı ve liderlerini “sevmeye” zorlama girişimlerinin anlamsız ve çok tehlikeli olduğunu savunuyor. Ukrayna’ya karşı askeri güç kullanmak, Rusya’nın bir devlet olarak varlığı ile ilgili soru işaretleri getirmektedir. Rusları ve Ukraynalıları sonsuza kadar ölümcül düşman yapacak. Bunun her iki tarafa da on binlerce ölüme mal olacağını savunuyor. NATO üyeleri çeşitli kayıplar verdikten sonra Rusya’ya savaş ilan etmek zorunda kalabilirler.
İvashov’un vurguladığı tuhaf bir son nokta, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan’ın, Ukrayna ve Rusya’dan Karadeniz’in ötesinde bir NATO üyesi olan Türkiye’yi mevcut açmazda sıkı bir şekilde Ukrayna’nın yanına yerleştirmiş gibi görünmesidir. Erdoğan, Rus askeri birliklerin artırılmasını eleştirdi ve Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskiy ile görüşmek üzere 3 Şubat’ta Kiev’i ziyaret etti. İvashov, Türkiye’nin Kırım ve Sivastopol’u “kurtarmak” ve belki de Kafkasya’ya girmek zorunda hissedebileceği olasılığının tehdidini dile getirdi. Bu senaryo, en hafif tabirle, Putin’in emellerini ilerletmek yerine geriletecek.
Anders Aslund, Retired Russian Generals Criticize Putin Over Ukraine, Renew Call for His Resignation, Just Security, February 9, 2022.
Çeviri yapan Yaroslav Samoylov
