Bir gün bir Padişah,
Vezirinden hüzünlü iken okuduğunda mutlu olacağı,
mutlu iken de okuduğunda hüzünleneceği
bir cümle yazmasını ister.
Vezir, şu cümleyi yazar:
-Bu vakitte geçip gidecek…”
******
Salgın ile uğraşan dünyanın en gelişmiş ekonomik güçleri olan ülkeleri salgın sonrası neler olacağı,toplumsal değişimler ile ülkeler arası ilişkilerdeki yeni ilişki şekillerinin ortaya çıkacağı, dolayısıyla küresel sistem değişikliklerinin dünyanın her yanında etkisini göstereceği bir dönem başladı.
Küresel sistem değişiklikleri ile ülkeler;
Geçiş süreci ile bu sistem değişikliklerinde en aza hasarla atlatma stratejilerini şimdiden oluşturmaya başladıkları,
Ülkeler kendi toplumlarındaki sosyal,ekonomik ve ilişkisel değişimlerin neticesinin neler olacağını ve

bunun ülke yönetimlerine nasıl yansıyacağının analizlerinin yapılması gerektiği,
Ülkelerin yönetimsel olarak devletlerin halklarına hizmet götürmek amacıyla oluşturdukları yapıların (devlet kademelerinin)ve örgütsel şekillerinin daha hızlı karar veren ve devlet odaklı üretim ve tüketim merkezleri oluşturulmaya başlayacağının görüldüğü,
Bu durum ile yeni yapılar ile eski yapılar arasında çatışmaların ortaya çıkacağı bunu önlem içinde devlet yönetimlerinde etkin ve kati olan yönetimsel şekillerin ortaya çıkmaya başlayacağı,
Ticaret savaşları ile başlayan ülkeler arasındaki çekişmelerin yeni dönemde stratejik ürünleri üretim ile devleti etkin şekilde işin içine sokanların hem devleti hemde ekonomiyi en etkin şekilde yöneteceği ve güçlü ülke konumları ile etki ilgi ve geri dönüşümleri ile bir çok yeni düzenin oluşmasını ülkeler arasında yeni birliklerin oluşacağı
Ülkelerin ekonomik olarak birliktelikleri ile beraber eş değer çalışmalar yürütecek ve ortak yeni savunma stratejileri ve ürünleri birlikte üretme yollarına gidecekleri,
Çok taraflılık değil ile çoklu üretim değişimi ile ülkelerin birbirlerine destek olacağı,
Bu süreçte kendilerini yeniden dizayn etme becerisini gösteren ülkelerin bunu başarabileceklerini,

Yeni dönemde ekonomik ilişkileri belirleyen ülkelerin batı değil hammadde ve üretimi birlikte bulunduran ülkelerin olacağı bunun içinde virüs öncesi başlayan yeni alan ve hakimiyet çekişmelerinde etkin olan ülkelerin doğudaki etkinlikleri üzerine oluşan çekişmelerin dahada artarak devam edeceği,
Sanayi ağırlıklı ekonomiden yeni dönemde teknolojik ağırlıklı üretime dönen ülke ekonomilerinin oluşacağı,
Fransada iki tıp insanın söylediği kobay insan olarak deneysel çalışmaların yapıldığı kıtaların artık kendi ayakları üzerine durmaya başladıkları ve kendi yollarını çizmek üzere içeride Siyasal ve STK bazlı örgütsel çalışmalar ile ülke yönetimlerine gelmeye başladıkları,
Sömürgeci ve kapitalist sistemin ve uygulayacılarının kendi içlerinde bölünme süreçlerinin başladığı bu durumda kendi çekişmeleri ile kendi kendilerinin ayakta kalmasının yollarını aramaya başlayacakları yeni dönemin oluşmaya başladığı,
Dış Politika süreçlerinde başarılı olan ülkelerin salgın ile beraber birlikte yanlarında gördükleri ülkeler ile işbirliğine yönelecekleri,
Terör ve vekalet savaşları ile dünyayı kontrol etmek istedikleri süreçlerine devam ederken kendi içlerinde çekişmelerle geriye gidişlerinin ve bir çok sorunlarının başladığı,

Güç gösterim ve etki alanlarının artık istedikleri seviyede olmadığı,
Ortadoğudaki enerji merkezi konumundaki ülkelerin teknolojileri olmadan enerjiye sahip olmalarının öneminin olmadığını gördükleri,
Ülkelerin Bölgesel yeni politikalar ile yeni bölgesel güçlerin oluşmaya başlayacağı,
Çözümü dondurulan itilafların yeniden dünya gündemine taşınabileceğini ve güçlerini kaybetmek istemeyenlerin buna devam edecekleri,
Yeni dönemde Karadenizin önemin iki kat daha fazla olacağı bu nedenle yeni çekişme alanlarının önümüzdeki dönemde Doğu Avrupa ve Kafkasya olacağı
Akdenize yakın olan İspanya,İtalya ve Fransanın AB içindeki konumlarını tartışmaya başladıkları, ekonomik yardımı Almanya,Hollanda ve Avusturyadan bekledikleri ancak yeterli desteği alamadıkları,
ABD’nin salgın karşı gerekli tedbirleri almadığı ve sağlık sisteminin yetersiz olduğunun ortaya çıkması ile hayallerin ülkesi olma konumunu kayıp etmeye başladığı,

ABD’nin Meksika sınırına duvar örmek isteyen Trump virüs salgını ile Meksika hükümetinin ABD’liler Meksikaya gelmesin diye sınırları kapattığı,
Dünya çift kutuplu yapıdan tek kutuplu yapıya geçtikten sonra NATO üzerinden dünyanın her bölgesinde etkin olan ABD’nin bu politikasından vazgeçmediği,güçünü hiç kimse ile paylaşmayı istemediği,
Gelişmiş ülkelerde Siyasi ve ideolojik büyük değişikliklerin olacağı Milliyetçilik ve Irkçılığın artarak devam edeceği,
Ülkelerin yönetimlerine daha katı ve sert önlemleri uygulayan yönetim modellerinin hakim olacağı, Irkçılık ile yerleşik konumda bulunan başka ülke uyruklu olan ve o ülke vatandaşı olanlarında hedef alınacağı,
Ülkeler arası ilişkilerde dost ve düşman tanımlarının yeniden yapılacağı,
İnsanı politikaların değil çıkar politikalarının ve ülke genelinde uygulandığı süreçlerin başlayacağı,
Küresel ölçekli kriz ve kaos ile birçok ülkenin yönetilemeyen konuma gelecekleri ve yeni federasyon yapıları içinde ülkelerin bir arada yaşayacağı yapılara dönüleceği,
Ülkelerin değerleri karşıtı politikalar ile etkin grupların ortaya çıkacağı,

Sert Güç/Yumuşak Güç ayrımına kesin olarak gidileceği sosyal olayların artacağı ve insanlar üzerinde etkisini göreceğimiz yeni insan yapıları ile karşılacağımız bir çok alanda küresel sistem değişiklikleri ile beraber insan yapıları ve yönetimlerin ideolojilerin değişeceği küresel sistem değişiklikleri bizleri beklemekte olup buradan hızlı karar alıp çıkan ve zor süreçlerde devleti ile beraber olan toplumların başarılı olacağı yeni dönem bizleri beklemektedir.
Yetişmiş ağaca sahip çıkmak, yetiştirmekten daha ucuzdur.
Dr.Mehmet BOZKUŞ Siyaset Bilimci
mehmetbozkus06@hotmail.coM