Kıyılarımızda ABD-Rusya gerilimi
Evet, kendi derdimiz büyük.
Ama kafamızı da deve kuşu gibi kuma gömdük, etrafı görmez olduk.
Etrafımızda askeri yığınak giderek artıyor.
Sadece Suriye’den bahsetmiyorum, hem Akdeniz’de, hem Karadeniz’de artıyor.
Rusya Dışişleri Bakanlığı dün, yani 10 Haziran’da Karadeniz’e açılan Amerikan füze-atar savaş gemisi USS Porter’a karşı “tedbirler alacağı” uyarısında bulundu; tedbirlerin ne olduğunu söylemedi.
Porter destroyeri İstanbul Boğazı’nda Karadeniz’e 6 Haziran günü açılmıştı.
Aynı gün (Türkiye’nin da dâhil olduğu) NATO orduları Rusya’nın Batı komşusu Polonya’da Soğuk Savaşın sona ermesinden, yani 1992’den bu yana en büyük askeri tatbikata başlamıştı.
Rusya, bu hareketi kendisine karşı Ukrayna ve Suriye konusunda NATO’nun gözdağı vermesi olarak algılıyor, Polonya sınırına birlik sevk ediyor.
Moskova’daki açıklamadan bir gün önce de Amerika’dan bir askeri tırmanış haberi gelmişti.
Amerika, 6. Filo emrindeki USS Truman uçak gemisine ek olarak, USS Eisenhower gemisini de gönderip Haziran boyunca Akdeniz’de tutacağını açıkladı.
The Wall Street Journal’a konuşan bir yetkili, “Gözümüzün Rusların üzerinde olduğunu ve Truman’ın yaptığını göz önünde tutarak iki defa düşünmelerini istiyoruz” demiş.
Bahsettiği şey 3 Haziran günü Truman uçak gemisi ve beraberindeki füze-atar gemilerden Suriye’de Halep çevresindeki IŞİD hedeflerine yapılan hava akınları, hem füze, hem uçaklarla. ABD, şimdiye dek Suriye’deki IŞİD hedeflerini çoğunlukla İncirlik’ten kalkan jetlerle vuruyordu. (İncirlik deyince, yakında oraya Amerikan ve Alman uçaklarının yanı sıra Danimarka uçakları da geliyor.)
Buna karşın ertesi gün, yani 4 Haziran’da Suriye semalarında ilk defa gelişmiş deniz istihbarat uçağı Tu-124 görüldü; Rusya ABD’ye senin Akdeniz’deki faaliyetine artık daha yakından bakıyorum demek istiyordu. Uyduları hiç saymıyoruz zaten.
ABD’nin Akdeniz’e bu kadar gemi yığmasının sebebi, Rusya’nın Akdeniz’de artık sabit bir görev gücü bulundurma kararı. Bu güç en az 13 savaş gemisinden oluşuyor. Bunlar arasında füze-atar kruvazörler, denizaltı ve çıkarma gemileri var; Suriye’nin Tartus limanında üsleniyorlar. Karadeniz filosundan Boğazlar üzerinden destek alıyorlar. Bu görev gücüne uçak gemisi Amrial Kuznetsov’un da yakında katılacağı geçenlerde açıklandı.
Rusya’nın ayrıca Lazkiye’de savaş uçağı filosu ve Suriye sahasında görevli özel kuvvet komandoları bulunuyor, tıpkı ABD, Fransa ve binlerce Devrim Muhafızı ile İran gibi.
Rusya, İran ve Suriye savunma bakanları dün Tahran’da bir toplantı yaparak dayanışmalarının devamını konuştular.
Biz Suriye’ye baktığımızda yalnızca PYD’yi, Menbiç’i, IŞİD’in Kilis saldırılarını, Fırat’ın batısını, PKK’yı konuşuyoruz ama, aslında olan bitenler çok daha büyük bir gerilime işaret ediyor.
Bütün bu tırmanış da 8-9 Temmuz tarihlerinde Polonya’nın başkenti Varşova’da yapılacak NATO zirvesi öncesi yaşanıyor. Bu zirvede sadece Rusya ile gerilen ilişkiler değil, Suriye ve Irak’taki iç savaş ortamıyla yeni boyuta sıçrayan sınır aşan terörizmle mücadele de konuşulacak.
Polonya ile başka bir katmanda daha “gerilim ortaklığımız var” deyim yerindeyse. Polonya da Rusya’yı sinir eden Füze Kalkanı projesinin füzelerini yerleştirmeye hazırlanıyor. Bu füzelerin bir kısmı zaten (Karadeniz’e sahildar) Romanya’da, erken uyarı radarları da, malumunuz Türkiye’de, Malatya’da.
Türkiye’nin kuzey sahillerinde, Karadeniz’de Ukrayna-Rusya, güney sahillerinde Akdeniz’de Rusya-Suriye ekseninde gerilim var, sadece kara sınırı boyunca değil. Bütün bu tablo, Rusya ile uçak düşürme hadisesi nedeniyle daha da karmaşık hale geliyor.
Tam merkezinde bulunduğumuz geniş bir bölge, deyim yerindeyse kibrit çakılsa parlayacak bir durumda.
Biraz kafamızı kaldırıp baktığımızda görebiliyoruz, biraz.
Murat Yetkin
