KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. İran
  4. »
  5. Kim Sengupta: Fahrizade cinayeti ABD-İran ilişkilerinde yumuşama ihtimalini yok etmeyecek

Kim Sengupta: Fahrizade cinayeti ABD-İran ilişkilerinde yumuşama ihtimalini yok etmeyecek

Kafkassam Editör Kafkassam Editör - - 5 dk okuma süresi
282 0

General Hüseyin Kanani Moghadam, Kasım Süleymani’nin yılın başındaki ölüm haberinden birkaç saat sonra, ABD’nin İran Devrim Muhafızları komutanına düzenlediği suikastın intikamı için birçok teklif geldiğini söylemişti.

Süleymani’nin Devrim Muhafızları’ndaki selefi, cinayetten bir ay sonra bu yıl Tahran’daki evinde bana “Birçok ülkeden gruplar benimle temasa geçti. İran, Suriye, Yemen, Afganistan, Kuzey Afrika ve Asya’nın diğer bölgelerinden. Hepsi şehit Süleymani’yi onurlandırmak için ölümünün intikamını almak istediklerini söylüyordu” demişti.

“Ama onlara hiçbir şey yapmamalarını, olacakları ve siyasi sonuçları görmek için beklemelerini söyledim. Ayrıca, askeri düzeyde ABD kuvvetleri yüksek alarm seviyesindeydi. Düşmanınız tamamen hazırlıklıyken ve bir saldırı beklerken onunla savaşmazsın. Düşmanın oyununu onun kurallarıyla oynamak istemezsin, beklersin” diye eklemişti.

Süleymani’nin ve beraberinde İran’ın uzun süredir müttefiki konumundaki Iraklı milis gücü Halk Seferberlik Güçleri’ne (Haşdi Şabi -çn.) bağlı Kataib Hizbullah’ın lideri Ebu Mehdi el Mühendis’in öldürülmesini, İran liderliğinin tekrarlanan intikam yeminleri izledi.

Bilinen tek büyük misilleme eylemi, Irak’ta Anbar’daki Ayn el Esad hava üssüne düzenlenen füze saldırısı oldu. İran’ın saldırı gerçekleşmeden önce Irak hükümetini uyardığına, Iraklıların da bu bilgiyi Washington’a aktardığına inanılıyor. Hiçbir ABD hizmet personeli ölmezken, bir kısmının çeşitli derecelerde beyin hasarı aldığı söyleniyor.

Moghadam, ülkenin askeri ve siyasi hiyerarşisiyle bağları olan ve o dönem ihtiyat çağrısı yapan tek üst düzey kişi değildi. Konuştuğum birkaç başka kişi de, gördükleri üzere Donald Trump’ın istediği çatışmanın tırmandırılması tuzağına düşülmemesinin acil ihtiyaç olduğunu vurgulamıştı.

Sokaklarda İran’ın karşılık vermesini talep eden devasa yürüyüşler vardı. Ancak yetkililerin söylediğine göre, Devrim Muhafızları yaklaşan füze zannederek bir Ukrayna yolcu uçağını düşürdüğünde, bu yürüyüşleri yaygın sokak gösterileri takip etti. Tahran’da konuştuğum sıradan insanlar karşı karşıya oldukları tüm sıkıntıların yanına bir de savaş istemezken, intikam çağrıları da zayıfladı.

Büyük ölçekte bir askeri eyleme karşı görüş bildirenler için zaman çok önemli bir faktördü. Süleymani ocakta öldürülmüştü, ABD başkanlık seçimleriyse kasımda gerçekleşecekti. Bazı üst düzey yetkililerin işaret ettiği üzere mantıklı olan beklemek ve Trump’ın kaybetmesini ummaktı. O zaman İsrailliler ve Suudiler adına oluşturduğu mevcut tehdit ortadan kalkacaktı.

İran’ın İsraillilerce öldürüldüğünü iddia ettiği nükleer bilimci Muhsin Fahrizade cinayeti sonrasında, aynı yetkililerin bazılarıyla konuştum. Trump’ın ayrılıp Joe Biden’ın görevi devralacağı zamana kadar bir süre daha sabır gösterilmesi için ısrar etmekle meşgullerdi.

Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney cinayetin arkasında olanların “koşulsuz olarak cezalandırılması” gerektiğini ilan ederken, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani “İran ulusu ve ülkede görevli yetkililer cinayete zamanında yanıt verme noktasında cesur ve kararlı” dedi. Ancak Ruhani “İran ulusunun Siyonistlerin tuzağına düşmeyecek kadar akıllı olduğunu ve kaos yaratacaklarını düşündüklerini” de sözlerine ekledi.

Fahrizade cinayeti, Mike Pompeo’nun İsrail ve Suudi Arabistan duraklarını da içeren Ortadoğu ziyaretinden kısa bir süre sonra gerçekleşti. Görüşmelerin ana konularından biri İran’la mücadeleydi.

Görevden ayrılacak ABD Dışişleri Bakanının herhangi bir suikast planına ortak olduğuna dair hiçbir kanıt yok. Ancak Trump’ın İran’a saldırmak istediğini ve Pompeo, Mike Pence ve Genelkurmay Başkanı General Mark Milley tarafından vazgeçirildiğini biliyoruz. Görevden alınan Savunma Bakanı Mark Esper’in yerine şahin bir isim olarak getirilen Christopher Miller bile buna karşı çıktı. Trump’ın İran’ı nükleer programını “gizlediği” için hâlâ cezalandırmaya çalıştığı ve diğer seçenekleri sorduğu anlaşılıyor: Fahrizade suikastı kesinlikle böyle bir seçenek olurdu.
Kim Sengupta Savunma ve Güvenlik Muhabiri
https://www.indyturk.com

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir