Sefaret-i Seniyye
Umûmi: 84
Husûsî: 47
Hülâsa: 1 Mayıs merâsimi hakkında

Hariciye Nâzırı Devletli Ahmed Nesîmi Beyefendi Hazretlerine
Devletli efendim hazretleri
Sosyalistlerin îyd-i ekber-i millileri olan 1 Mayıs dün Moskova’da kemâl-i debdebe ile tes῾îd edilmiştir. Hükümet kaç günden beri mebâni-i resmiyeyi meydanlardaki sütunları kırmızı bayraklarla tezyin ve hutebâ için yer yer kürsüler ihzâr etdirmekde idi. Muhalifînin bu fırsattan bi’l-istifâde bir kargaşalık çıkarmaları ihtimaline mebnî hükümetçe tedâbir-i lâzıme-i inzibâtiye ittihâz kılınmış idi.
Dün sabah ondan itibaren tekmil amele ve köylü sendikaları önlerinde musikaları ve bayrakları olduğu halde ma῾ruf sokaklardan dolaşarak vaktiyle meydan-ı siyaset olup son ihtilalde maktul olmuş olan vatanperverînin bi’l-iltizâm defn edildikleri Kremlin Sarayı’nın hâric meydanına gelmiş ve oradaki mekâbiri kemâl-i hürmetle selamladıktan sonra şehir haricindeki bir meydanda ictima ile on iki bin kişilik bir kuvvetin icrâ ettiği resmigeçitte hazır bulunmuşlardır.
Bir gün evvel sûret-i hususiyede Hariciye Nazırından vâki῾olan taleb-i acizânem üzerine gönderilen otomobil ile ma῾ruf mahaller dolaşılmış ve her yerde nümâyişe iştirak eyleyen grupların kemâl-i sükûn ve intizam ile geçmekte oldukları görülmüştür. Bütün Avrupa payitahtlarında fevkalade tedâbir-i ihtiyatiye ve bazen az çok vekâyi-i feci῾a ile geçen bu günün Moskova’da bir hükümet tarafından resmen tağyir edilmiş halk kitlesinin gûyâ hâkimiyet-i mutlakasını göstermek itibarıyla pek ziyade şâyân-ı temâşa ve tefekkür idi. Maahâza nümayişe iştirak edenler ne kadar kalabalık olursa olsun hep hükümet taraftarı olmakla bunlar haricinde kalan ahalide –ki ekseriyet onlarda olmak melhuzdur- hiç bir hareket-i tasvipkârâne görülmemekte idi.
Nümayiş akşam altıya kadar devam etmiş ve asayiş muhtel olmamıştır. Resmigeçide iştirak eden Yeni Numune Alayı’nın evza῾ ve etvârı bi’n-nisbe muntazam idi. Topçu efrâdı ve topların adem-i i῾tinaya ma῾rûz kaldıkları ve bâ husus hayvanatın pek hafif ve bakımsız oldukları görülüyor idi. Ol bâbda emr u fermân hazret-i men lehu’l-emrindir.
Fî 2 Mayıs sene 1918
Rusya Hükümeti nezdine me´mûr
Sefir
Galip Kemali
HR. SYS, 2369/2 (lef 24)
Kemal Gurulkan