Geçen günlerde Rus milletvekili Konstantin Zatulin ve Sputnik Haber Ajansı genel yayın yönetmeni Margarita Simonyan Ermenistan hükümeti tarafından “istenmeyen kişiler” olarak ilan edilmiş ve Ermenistan’a girişleri yasaklanmıştır. Zatulin Rusya’da Ermenilere yakın siyasetçi olarak biliniyordu ve Simonyan ise Rusya’daki Ermeni diasporası içinde en meşhur ve güçlü bir figür olarak tanınıyordu. Bu yüzden onların Ermenistan’dan menedilmesi şaşkınlıkla karşılanmıştır.
Onların menedilmesi hakkında konuşurken Dağlık Karabağ Meselesi üzerinde Rusya, Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki gelişmeler ve Paşinyan yönetimine karşı darbe girişiminden bahsetmek oldukça önemlidir. Özellikle Paşinyan yönetimi altındaki Ermenistan 2020 yılındaki İkinci Karabağ Savaşı’ndan sonra Batı ülkeleriyle ilişkileri daha da güçlendirmeye çalışmakta ve Ermenistan ve Rus yanlısı Karabağ arasındaki ayrışma süreci hızlandırmaktadır. Ermenistan Dağlık Karabağ Sorununu artık “Rusya-Azerbaycan arası sorunu” olarak nitelendirmekte ve bu bağlamda Türkiye ile diplomatik ilişkileri kurmaya ve sınırları açmaya yönelik çabalara devam etmektedir. Diğer yandan, Rusya Dağlık Karabağ Sorununun halen “Ermenistan-Azerbaycan arası sorun” olarak devam ettiği gibi göstermekte ve Kafkasya’daki kendi nüfuzunu devam ettirmek için Azerbaycan-Ermenistan arasındaki çatışmalardan faydalanarak Güney Kafkasya’da kalmaya devam etmektedir. Azerbaycan da aynı şekilde Karabağ Sorununu “Rusya-Azerbaycan arası sorunu”ndan ziyade hala “Ermenistan-Azerbaycan arası sorunu” olarak görmekte ve Ermenistan-Azerbaycan arasında çatışmalar devam etmektedir.
Türkiye ve Ermenistan bu durumun farkında olduğundan dolayı Ermenistan-Azerbaycan arasında çatışma çıktığı zaman da Türkiye resmi olarak Ermenistan’a tepki gösterirken iki taraf da birbirlerine karşı mümkün olduğu kadar özen göstermeye çalışmakta ve çatışmanın müzakereye etkilerini en aza indirmeye çaba harcamaktadır. Durum Rusya’nın istediği gibi gelişmeyince Rusya bu sefer muhalif Karabağ klanını kullanarak Paşinyan yönetimini devirmeye çalışmıştır. Bu süreçte Zatulin Karabağ klanıyla oldukça yakın ilişkileri sürdürmekte ve Paşinyan karşıtı faaliyetleri aktif şekilde desteklemekteydi. Simonyan da Putin ve Karabağ Klanının “yandaşı” olarak bilinmekte ve Paşinyan karşıtı darbe girişimi olduğu zaman da bu girişimi desteklemiştir. Böylece hem Zatulin hem de Simonyan Rusya’nın Ermenistan’a karşı yaptığı faaliyetlerde “aktif piyonlar” olarak görülmekteydi. Bu durumda Paşinyan yönetimi bu iki figürü Ermenistan’dan menederek Rusya’nın müdahalesini engellemiştir.
Böylece Simonyan ve Zatulin’in Ermenistan’dan menedilmesi Dağlık Karabağ ve Ermenistan’ın artık net bir şekilde birbirinden ayrışma sürecine girdiğini ve Rusya’nın bölgedeki etkilerini yavaş yavaş kaybetmeye doğru gittiğini göstermektedir.
Dr. Öğr. Üyesi Keisuke Wakizaka (İstanbul Gelişim Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü)
