Şu anda, Kazakistan ve Özbekistan’ın neredeyse tüm internet trafiği Rusya kontrolündeki sistemlerden geçiyor. Özbekistan’ın dış dünyayla olan internet bağlantıları bile Rusya’ya ulaşmadan önce Kazakistan’dan geçmek zorunda. Zira Kremlin, 2022’de Ukrayna’ya sebepsiz yere saldırı düzenlemesinin ardından internet trafiği üzerindeki kontrolünü önemli ölçüde artırdı . Kazakistan’ın halihazırda Çin ağlarıyla iki fiber optik kablo bağlantısı bulunuyor, ancak Çin’in dijital bilgi akışını izleme ve kontrol etme konusundaki bilinen itibarı göz önüne alındığında, Kazak yetkililerin bu yönde genişleme konusunda tereddütlü oldukları bildiriliyor.

Özbekistan , fiber optik bağlantı kurmak için  Suudi Arabistan merkezli DataVolt firmasıyla anlaşıyor gibi görünüyor  . 21 Ekim’de devlet kontrolündeki bir televizyon kanalında yayınlanan yorumlarında, DataVolt CEO’su Rajit Nanda, kablo projesini ülkenin ekonomik modernizasyon programı için hayati önem taşıdığını belirtti . Nanda, DataVolt’un Özbekistan’ın dijital ekonomisini genişletmek için Oracle ve Amazon gibi Amerikan teknoloji devleriyle ortaklıklar kurmaya çalıştığını da sözlerine ekledi.

“Alternatif [veri iletim] güzergahları oluşturmamız bizim için önemli” diyen Cumhurbaşkanı, Hazar Denizi’ni geçen bir fiber optik hattının “Özbekistan için stratejik ve ekonomik öneme sahip” olduğunu ve “sınırsız potansiyel” sunduğunu kaydetti.

Nanda, projenin “sadece güvenli iletişim sağlamakla kalmayıp milyarlarca dolarlık faydalar da sağlayabileceğini” de sözlerine ekledi. Özbekistan’ın, Kazakistan’ı Azerbaycan’a bağlayacak olan denizaltı fiber optik hattına ne zaman ve nasıl bağlanacağı konusunda ayrıntı vermedi. Üç ülke ayrıca, Hazar Denizi’nin altına bir  enerji nakil hattı döşemek için iddialı bir plan üzerinde iş birliği yapıyor . 

Azerbaycan lideri İlham Aliyev,  21 Ekim’deki Astana ziyareti öncesinde Kazinfom haber ajansının yayınladığı  röportajında , Hazar Denizi’ni aşan dijital bağlantıyı “önemli bir altyapı projesi” olarak nitelendirerek, bunun ABD ve Avrupa Birliği destekli Orta Koridor ticaret ağının gelişimine büyük katkı sağlayacağını belirtti .

Aliyev, “Azerbaycan ve Kazakistan arasındaki ulaştırma ve lojistik iş birliği, ekonomik büyüme ve bölgesel pazarların entegrasyonu için yeni fırsatlar sunan stratejik öneme sahip bir alandır,” dedi. “Orta Koridor, ülkelerimiz arasında sürdürülebilir ve verimli iletişimin sağlanmasında kilit rol oynuyor.”

Aliyev, Azerbaycan ve Kazakistan arasında deniz altı kablosunun inşasının bu baharda imzalanan bir anlaşma kapsamında devam ettiğini ve projenin 2026 yılı sonlarında tamamlanmasının planlandığını söyledi.

Aliyev ve Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Astana’da  bir yapay zeka laboratuvarını gezerek , Hazar Denizi tabanına fiber optik hattın döşenmesinde yapay zeka uygulamasının kullanılmasına yönelik girişim hakkında bilgi aldı. 

Tokayev, Aliyev ile yaptığı resmi görüşmenin ardından yaptığı açıklamada , fiber optik kablo projesine özel bir atıfta bulundu  . “Hazar Denizi’ne fiber optik iletişim hattı döşeme projelerinin hızlandırılmasının önemini vurguladık” diyen Tokayev, ilgili hükümet yetkililerine “bu projenin en kısa sürede tamamlanması için talimat verildiğini” ekledi.

Tokayev, Azerbaycan ile fiber optik bağlantının,  Eylül ayı başında yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında özetlediği Kazakistan’ın gelecekteki ekonomik rekabet gücünü garanti altına alma planının temel bir unsuru olduğunu belirtti.

21 Ekim tarihli cumhurbaşkanlığı açıklamasında, “Yapay zekanın hızla gelişmesiyle birlikte, BT sektöründe büyük fırsatlar ortaya çıkıyor,” denildi. “Kazakistan, kamu hizmetlerinin dijitalleştirilmesi ve BT teknolojilerinin geliştirilmesi konusunda deneyim kazandı ve bu alanda ortak projeler hayata geçirmeye hazırız.”