İsrail Suriye’deki İran askeri üslerini bombalamaya devam ederse, İran Suriye’den ayrılmak zorunda kalacak ve böylece bu zayıf ülkenin Suriye’deki ‘yarı işgali’ sona erecektir.

İran güçleri ve milisleri, İsrail’in güçlü darbelerine karşılık vermemeyi tercih ediyor, Rusların da bu duruma şu ana kadar basın açıklamaları dışında güçlü bir itirazları yok.

Ruslar açıklamalarında, İsrail’in Şam’daki sivil hayatlarına mal olan operasyonlarından hoşnut olmadıklarını, bu saldırıların neredeyse bir İran yolcu uçağının düşürülmesine neden olduğunu söylemekle yetindiler.

İsrail’in en sert açıklaması yeni Savunma Bakanı Naftali Bennett tarafından yapıldı. Bennet şunları söyledi: “Savunma pozisyonundan saldırı pozisyonuna geçiyoruz. Zira İran’ı Suriye’den kovmamızı garanti edecek olan tek şey budur. İranlılara şunu söylüyoruz; Suriye’yi sizin için Vietnam’a dönüştüreceğiz. Son İran askeri Suriye’yi terk edene kadar, kan kaybetmeye devam edeceksiniz.”

Tabi burada yaşanan geleneksel anlamda bir savaştan ziyade, süreklilik arz eden bir takip ve özellikli darbelerdir.

İsrail’in bu çıkışını ABD’nin yeniden Suriye sahasına dönmüş olmasından bağımsız değerlendiremeyiz. ABD bazı grupları yeniden silahlandırmaya başladı, Suriye ordusuna bağlı iki helikopteri düşüren füzeler de ABD tarafından sağlandı.

Görülen o ki; ABD-İsrail ortak operasyonları, İran’a Suriye’den çıkarak Irak’a çekilmesi için baskı kurmayı hedefliyor.

Kudüs Gücü Komutanı ve İran’ın Suriye’deki operasyonlarını yürüten General Kasım Süleymani suikastı da bu bağlamda gerçekleşmiş görünüyor. Ancak anlaşılmayan bazı noktalar var; Suriye rejiminin tepkisi belirsizliğini koruyor. Türkiye destekli gruplarla kuzey sınırındaki çatışmaların bu sessizlikle bir ilgisi var mı bilemiyoruz.

Esed rejimi, müttefiki olan İran’ı korumak için istekli görünmüyor. Rusya da bu hususla ilgili değil gibi, zira İran’ı yalnız bırakmayı kararlaştırdıkları anlaşılıyor.

Türkiye sınırına yakın süregelen çatışmalara gelecek olursak; birçok konusu olan Suriye meselesinin nihai çözümüyle ilgili olabilir. Silahlı grupların sonlandırılması, yönetim biçimi, göçmen meselesi ve İran ile Türkiye’nin bölgeden çıkarılması bu konular arasında yer alıyor.

Bölgedeki bazı ülkeler ile ABD ve İsrail’i ilgilendiren en önemli husus ise; İran’ın Suriye’den çıkarılmasıdır. İran’ın çıkarılması Suriye meselesinin nihai çözümünü kolaylaştıracaktır. Ancak İran’ın, çok kan kaybetmeden bu ülkeden ayrılmaya niyeti yoktur.

Rusya ve Şam yönetimi açısından değerlendirirsek, İran’ın rolü tamamlanmıştır. Rejimin kaçınılmaz çöküşünü engellemek için savaşmış ve başarılı olmuştur. Artık öyle bir tehlike söz konusu olmadığı için yük olmaya başlamıştır.

Rusya ve İran’ın Suriye’de bulunması arasındaki fark; Rusya’nın Suriye’yi bölgesel müttefiki olarak görmesidir. İran’ın ise daha geniş hedefleri vardır, Suriye’yi Lübnan’a dönüştürmeyi arzulamakta: İsrail’in karşısında kendine bağlı bir ülke.

Ayrıca Suriye’deki varlığını Irak’taki varlığını pekiştirmek için kullanmaktadır. İran Suriye’den çıkarılabilirse, bu çok önemli bir siyasi ve askeri başarı olacaktır, zira Irak ve Lübnan’daki varlığı da zayıflayacaktır. Bu stratejik hedefin gerçekleştirilmesi ise hiç de kolay olmayacaktır.
Abdurrahman Raşid
Suudi Arabistan’lı gazeteci. Şarku’l Avsat’ın eski genel yayın yönetmeni