Ara sıra Van’ın sokaklarından ve caddelerinden geçerken ne olduğunu birdenbire anlayamadığınız bir eksiklik duymuyor musunuz? Kendi kendinize demiyor musunuz: “Burada bir şey vardı; gözümüzün yıllardan beri alıştığı bir şey, Öyle mühim bir şey ki bize ait çok esaslı bir şeyin yokluğundan gelen bir tat ve sıcaklık eksikliği. Niçin bilmem ne zaman İskele caddesinden geçsem gönlüm bu duyguya kapılıyor.
Yaz aylarında Van’da çarşının doğu cihetinde oturan şehrin kadın erkek bütün sakinleri iskele caddesini kullanarak çarşıya vasıl olurlardı. Yokuş yukarı çarşıya giden yol güzel, o kadar güzeldi ki yeryüzünde emsalsizdi desem yeridir. Bu yolun iki tarafı nizami bir esâs duruş içinde sağlı sollu kavak ağaçlarının gölgeleriyle çevrilmişti. Bu büyük, bu asırlık ağaçlar iki taraftan kavuşarak boylu boyunca cadde üstünde adetâ bir zümrüt kubbe oluşturmuştu. Ağaçların gövdeleri sağa sola bükülmeden nizami bir sütun halinde cadde boyunca sıralanıyordu. İskele caddesi bu ağaçların altında bir beşik gölgesi gibi insanın gönlünü dinlendiren bir hoşluk içinde uzanıp gidiyordu. Yol boyunca yapraklar arasından sızan gölge ve ışıklar tabiatın en latif manzaralarını oluşturuyordu. Bu yoldan yaz günlerinde caddenin iki tarafında akan suların uğultuları arasında aheste aheste havayı teneffüs ederek yürümek ruha lezzet veren bir güzellikti. Saf ve mavi sema altında yürümek gökyüzünün bu firuze örtüsü altında tenhalıkta bu sükut içinde yürümek kalbe sonsuz bir teselli verirdi.
Sait Ebinç