İran, çoğunluğu çifte vatandaş olan çok sayıda yabancıyı tutukladı ve bu tutuklamalar, ABD’nin Mayıs 2018’de İran ile aralarındaki nükleer anlaşmadan tek taraflı bir hamleyle çekilmesinden bu yana çeşitli suçlamalarla artış gösterdi.
Yakın zamanda yaşanan bir gelişmede, Mayıs 2020’den beri İran’da tutuklu bulunan Fransız turist Benjamin Brière’in avukatı, müvekkilinin “casusluk” suçlamasıyla yargılanacağını duyurdu. Edindiğimiz bilgilere göre Brière, İran pasaportu olmayan tek tutuklu.
Genel olarak, İran çifte vatandaşlığı tanımıyor ve diğer milletlerin pasaportunu da taşıyan İranlı tutuklularla konsolosluk görüşmelerine izin vermiyor. Ayrıca, onları Batı’da tutuklu olan İranlı tutuklularla takas etmek için anlaşma yapmaya da pek yanaşmıyor. İran’ın nükleer dosyasıyla ilgili görüşmelerde bir anlaşmaya varılacağına dair herhangi bir işaret görünmüyor. Öte yandan, İranlı yetkililerin, yabancı hükümetlerin ve insan hakları aktivistlerinin teyit ettiğine göre, şu anda İran’da tutuklu bulunan yabancılar ya ev hapsinde ya da İran’ı terk edemiyorlar.
Tutuklular masum olduklarını ve hiçbir ilgileri olmayan bir oyunda siyasi piyonlar olarak tutulduklarını söylüyorlar.
AFP’ye açıklamalarda bulunan aktivistler henüz isimleri açıklanmamış vakalar olduğundan endişe ediyor.
– İki İran asıllı Amerikalı, işadamı Siamak Namazi ve babası Baquer Namazi, “ABD hükümetiyle işbirliği ve casusluk” suçlamasıyla Ekim 2016’da1 0’ar yıl hapse mahkum edildi.
Siamak Namazi Ekim 2015’te tutuklandı. 80 yaşındaki Baquer ise oğlunun serbest bırakılmasını sağlamaya çalışırken Şubat 2016’da tutuklandı.
Baquer, 2018 yılında sağlık sorunlarından dolayı serbest bırakıldı ve cezasını ev hapsinde çekiyor.
– Birleşik Krallık vatandaşlığına da sahip olan İran asıllı Amerikalı Morad Tahbaz Ocak 2018’de çevre aktivistleriyle birlikte tutuklandı ve “ABD ile komplo kurmak” suçlamasıyla 10 sene hapis cezasına çarptırıldı.
– Zerdüşt azınlığa mensup olan İran asılı Amerikalı Karan Vavdari- casusluk suçlamasıyla Haziran 2016’da tutuklandı. Temmuz 2018’de kefaletle serbest bırakılan Vavdari İran’ı terk edemiyor.
– İran asıllı Amerikalı işadamı İmad Şarki, ülkeden kaçmaya çalışırken tutuklandığını söyleyen yerel basına göre casusluk suçlamasıyla 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
– İran asıllı İngiliz Nazenin Zaghari-Ratcliffe, 22 aylık kızıyla ailesini ziyaret etmesinin ardından Tahran havaalanında tutuklandı. Nazenin isyana teşvik suçlamasıyla 2016’dan beri hapisteydi.
Thomson Reuters Şirketi çalışanı olan Zaghari-Ratcliffe, 2009 yılında rejime karşı gösterilere katıldığı için beş yıl hapis cezasına çarptırılmış ancak kendisi bu iddiaları reddetmişti.
Cezasını dolduran Zaghari-Ratcliffe Tahran’daki evine dönmüştü. Ancak, daha sonra “rejime karşı propaganda” yapmaktan bir yıl hapis cezasına çarptırıldı. İngiliz hükümeti ise, İran’ın Zaghari-Ratcliffe’e yönelik muamelesinin işkence seviyesinde olduğunu söylüyor.
– Ailesinin ifade ettiğine göre, İran asıllı İngiliz mühendis Enuşe Aşuri, Ağustos 2017’de annesini ziyareti sırasında tutuklandı ve “İsrail adına casusluk yapma” suçlamasıyla 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
– Uluslararası Af Örgütü’ne göre, İran asıllı İngiliz işçi hakları aktivisti Mehran Rauf Ekim 2020’de tutuklandı ve hücre hapsinde tutuluyor.
İran asıllı Almanya vatandaşı insan hakları aktivisti Nahid Takavi, Ekim 2020’den beri İran’da tutuklu bulunuyor. Takavi, sağlığıyla ilgili endişeler nedeniyle Tahran’daki “Evin” Hapishanesinde tutuluyor. Hücre hapsinde tutulan ve Mart ayı ortasında kısa bir süre kadınlar koğuşunda da bulunan Takavi, Ailesinin bildirdiğine göre 13 Haziran’da yeni bir mahkeme oturumunu bekliyor.
– İran asıllı Alman muhalif Jamshid Sharmahd, Ağustos 2020’de bir Körfez ülkesinde tutuklandı. Tahran, onu 2008 yılında İran’ın güneyindeki Şiraz şehrinde meydana gelen bombalı saldırının ve engellenen diğer saldırıların arkasında olmakla suçluyor. Sharmahd’ın ailesi ise suçlamaları reddediyor.
– İranlı asıllı Fransız araştırmacı Fariba Adelkhah, Haziran 2019’da tutuklandı. 2020’nin Mayıs ayında ulusal güvenlikle ilgili suçlamalardan 5 yıl hapis cezasına çarptırılan Adelkhah Ekim ayında serbest bırakıldı ve zorunlu ev hapsine alındı.
– Mayıs 2020’den beri tutuklu olan Brière, İran’da bir doğa parkında amatör bir drone ile “yasak bölgelerin fotoğraflarını” çekmesinden dolayı, casusluk suçlamasıyla yargılanacak. Kız kardeşi ise hapsedilmesi için geçerli bir sebep olmadığını ifade ediyor.
İran asıllı Avusturya vatandaşı Mesut Mosaheb (74) Ocak 2019’da tutuklandı. İsrail ve Almanya için casusluk suçlamasıyla 10 yıl hapis cezasına çarptırılan Mosaheb’in ailesi, kendisinin cezaevinde Covid 19’a yakalandığını söyleyerek sağlığıyla ilgili endişelerini dile getirdi.
56 yaşındaki İran asıllı Avusturya vatandaşı Kamran Ghaderi, Uluslararası Af Örgütü’nün “haksız ve adaletsiz” olarak nitelendirdiği bir duruşmanın ardından Ocak 2016’da tutuklandı ve “düşman ülkelerle işbirliği yapmaktan” 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
– İsveç’te ikamet eden İranlı akademisyen Ahmed Rıza Celali, Nisan 2017’de ülkesine yaptığı ziyaret esnasında tutuklandı ve “İsrail istihbarat teşkilatı Mossad adına casusluk yapmak” suçlamasıyla idam cezasına çarptırıldı. Tutukluluğu sırasında İsveç vatandaşlığı alan Celali için geçtiğimiz Aralık ayında, idamının yakın olduğuna dair haberler yapıldı.
– İran asıllı İsveçli muhalif, Habib Chaab; Ekim 2020’de Türkiye’ye yaptığı bir ziyaret esnasında ortadan kayboldu ve şu anda, ayrılıkçı bir Arap örgütüne liderlik etme suçlamasıyla İran’da tutuklu bulunuyor.
– İran asıllı Kanadalı nükleer müzakereci Abdurrasul Dorri İsfahani casusluk suçlamasıyla 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Şarkulavsat
