İran tarihinde önemli siyasal ve toplumsal değişim ve dönüşümlerin yapısı incelendiğinde ve süreçler analiz edildiğinde, tümünün ticari hayatı temsil eden esnaf (bazar) grubunun desteği ve etkisi ile başarıya ulaştığı görülmektedir. Tütün isyanından Anayasa devrimine ve 1979 İslam Devrimine kadar tüm siyasal ve toplumsal değişim süreçlerinde esnaf/ticaret sınıfının büyük bir çarpan etkisi ortaya çıkardığı gözlemlenmektedir. İran’da uzun bir süredir devam eden ekonomik krizden en fazla etkilenen ticaret sınıfı bugün itibariyle protesto gösterilerine öncülük etmektedir. Aralık 2017 ve devamında gelişen çeşitli protesto gösterileri sürecine eklemlenen esnaflaİran’da Protestolar: Sürece Eklemlenen Esnaf Hareketi
İran tarihinde önemli siyasal ve toplumsal değişim ve dönüşümlerin yapısı incelendiğinde ve süreçler analiz edildiğinde, tümünün ticari hayatı temsil eden esnaf (bazar) grubunun desteği ve etkisi ile başarıya ulaştığı görülmektedir. Tütün isyanından Anayasa devrimine ve 1979 İslam Devrimine kadar tüm siyasal ve toplumsal değişim süreçlerinde esnaf/ticaret sınıfının büyük bir çarpan etkisi ortaya çıkardığı gözlemlenmektedir. İran’da uzun bir süredir devam eden ekonomik krizden en fazla etkilenen ticaret sınıfı bugün itibariyle protesto gösterilerine öncülük etmektedir. Aralık 2017 ve devamında gelişen çeşitli protesto gösterileri sürecine eklemlenen esnaflar şüphesiz büyük bir etkinin oluşmasını sağlayacaktırlar. Fabrikalarda yaşanan grevler, farklı hsektörlerde kendisini gösteren protestolarla birlikte esnafların büyük ölçekli bir protesto hareketine başlamaları İran’da gerilimli bir sürecin önünü açmaktadır.
Gösterilerde kullanılan sloganların Aralık 2017’de kullanılan sloganlarla aynı olması bu gösterilerin Aralık 2017’de başlayan sürecin yeni bir adımı olarak değerlendirilmesini bir ölçüde mümkün kılmaktadır. Göstericiler tıpkı Aralık 2017’de olduğu gibi İran’ın son yıllarda dış politikada uyguladığı yayılmacı ve güvenlikçi politikalar sonucu büyük bir ekonomik kayıp yaşadığı, ülke içersinde yaşanan ekonomik gereksinimlerin göz ardı edilerek ülke dışındaki paramiliter gruplara ve operasyonlara kaynaklar ayrıldığı ve finanse edildikleri ve dolayısıyla bu durumun İran’ın içinde bulunduğu krizin başat nedeni olduğunu ifade etmektedirler. Ticaret sınıfının da bu görüşü ve tutumu paylaşması ve protesto süreçlerine dahil olması İran’da yeni bir kitlesel hareket dalgasına işaret etmektedir.
Çağatay BALCI/ Kafkassam Uzmanıü şüphesiz büyük bir etkinin oluşmasını sağlayacaktırlar. Fabrikalarda yaşanan grevler, farklı sektörlerde kendisini gösteren protestolarla birlikte esnafların büyük ölçekli bir protesto hareketine başlamaları İran’da gerilimli bir sürecin önünü açmaktadır.
Gösterilerde kullanılan sloganların Aralık 2017’de kullanılan sloganlarla aynı olması bu gösterilerin Aralık 2017’de başlayan sürecin yeni bir adımı olarak değerlendirilmesini bir ölçüde mümkün kılmaktadır. Göstericiler tıpkı Aralık 2017’de olduğu gibi İran’ın son yıllarda dış politikada uyguladığı yayılmacı ve güvenlikçi politikalar sonucu büyük bir ekonomik kayıp yaşadığı, ülke içersinde yaşanan ekonomik gereksinimlerin göz ardı edilerek ülke dışındaki paramiliter gruplara ve operasyonlara kaynaklar ayrıldığı ve finanse edildikleri ve dolayısıyla bu durumun İran’ın içinde bulunduğu krizin başat nedeni olduğunu ifade etmektedirler. Ticaret sınıfının da bu görüşü ve tutumu paylaşması ve protesto süreçlerine dahil olması İran’da yeni bir kitlesel hareket dalgasına işaret etmektedir.
Çağatay BALCI/ Kafkassam Uzmanı