İran’da Haziran ayında yaşanmaya başlanan esnaf protestoları ve ardından farklı şehirlerde ekonomik kriz sebebiyle ortaya çıkan tepkiler ve gösteriler genişleyerek devam etmekte. İran rejimi bu gösterileri, halkın ekonomik krize gösterdiği tepki olarak yorumlamaktan ziyade ABD’nin İran’a yönelik ekonomik savaşının aracı olarak nitelendirdi. İran rejimi son 6 yılda ülke dışına; Suriye, Irak, Yemen, Bahreyn’deki çeşitli gruplara verdiği desteğin İran ekonomisinde yarattığı ağır tahribatı ve maliyeti “ekonomik savaş” söylemi ile tanımlamaya çalışmaktadır. ABD tarafından yıllarca ekonomik yaptırım uygulanan İran’ın bugün ekonomik savaş söylemine sığınması düşündürücüdür. İran rejimi bu yolla sorumluluğu ABD’nin hasmane tutumuna yöneltmektedir. Bu durumu eleştirmesi beklenen reformist kesim ise rejimin hedefi haline gelmemek için rejimin bu söylemine tamamen destek vermektedir. Dolayısıyla İran halkı yaşadığı derin ekonomik krize yönelik tepkisini bizatihi kendisi sokaklarda dile getirmektedir. Ekonomik savaş söyleminin zemin bulabilmesi adına gerçekleştirilen hamlelerden bir tanesi İran merkez bankası yardımcısının kur politikalarında yolsuzluk iddiasıyla tutuklanması olmuştur.
İran bu süreçte Türkiye’yi yanında konumlandırma çabasındadır. Esasen, ekonomik savaş ile karşı karşıya olan ülke Türkiye iken, kendi dış politika hamleleri sonucunda ekonomisi dibe vuran İran Türkiye’yi bu algı ile kullanabilme arayışındadır. Türkiye’nin bugün yaşadığı sorunlar 15 Temmuz ve öncesinden beri sürmekte olan Türkiye karşıtı hamleler iken, İran’ın yaşamakta olduğu kriz büyük ölçüde kendi yönetim hataları, bölgesel nüfuz hırsları ve ABD ile ilişkilerindeki yalpalamalarıdır. Dolayısıyla Türkiye ve İran bu açıdan hiçbir ortak paydaya sahip değildir.
Çağatay BALCI Kafkassam