Batılı tarafların sessizliğine karşın İran yönetimi, Batı’nın nükleer anlaşmadaki ekonomik taleplerini karşılamasıı talebini yineledi. Aynı şekilde Washington ve Tahran’ın 2015’te imzalanan anlaşmaya geri dönüşünü amaçlayan Viyana müzakerelerinin sekizinci turu çerçevesinde dün (11 Ocak) görüşmelere devam edildi.
Görüşmelerin Avrupa Koordinatörü Enrique Mora ile İran’ın baş müzakerecisi Ali Bakıri Kani arasında, dün istişareler yapıldı. Daha sonra toplantı, Çin ve Rusya’nın yanı sıra üç Avrupa ülkesinin (Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık) müzakerecilerini kapsayacak şekilde genişletildi.
Şarku’l Avsat’ın İran resmi haber ajansı IRNA’dan aktardığı habere göre müzakerelerin ‘zirveye yakın’ olduğunu ifade etti. Ajans, “İran’ın müzakerelerden açık ve net talepleri var. Müzakere heyeti, Batı’nın sahada taahhütlerini yerine getirebilmesi ve 2015 anlaşmasının uygulanmasından ve Trump’ın anlaşmadan geri çekilmesinden sonra meydana gelen olayların tekrarlanmaması için garantiler almaya ve yaptırımların kaldırılmasını doğrulamaya çalışıyor” dedi.
IRNA, yaptırımların kaldırılması da dahil olmak üzere İran’ın taleplerinin uygulanmasına yönelik ‘mekanizmalar’ hususunda görüşmelerin devam ettiğine dikkati çekti. IRNA, “İran’ın önerileri, anlaşma metninde diğer taraflarca üzerinde anlaşmaya varılan taahhütlere dayalı olarak hazırlandı” ifadelerine yer verdi. IRNA, Avrupa’nın yedinci turda öne sürülen İran önerilerine karşı muhalefetini bir kez daha hatırlattı. Söz konusu taraflar, ‘ABD’ye tabi’ olmakla suçlandı.
Ajans, İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade’nin geçen salı günü söylediklerini de aynen aktardı. Hatipzade, “Batı gerçekten endişelerini gidermek istiyorsa, İran’ın ekonomisinin hızlı gelişimi çerçevesinde yaptırımları kaldırabilmek için herhangi bir medya provokasyonundan uzakta taahhütlerine fiilen geri dönmelidir” dedi.
“İslam Cumhuriyeti, karşı tarafların anlaşmayı değiştirmeye çalışmak yerine anlaşmayı uygulamadaki davranışlarını değiştirmelerini istiyor” diyen ajans, “Anlaşma için azami talepte ve asgari taahhütte bulunmak yerine taraflar, anlaşmanın uygulanmasına dengeli ve ikili bir bağlılık aramalıdır” ifadelerine yer verdi.
Öte yandan Bloomberg ajansı, 11 Ocak’ta Çin’in İran ve Venezuela ham petrol ithalatını 2021’de 324 milyon varil, yani yüzde 53 oranında iki katına artırdığını bildirmişti. Ayrıca Çin merkezli özel şirketlerin satış belgelerini değiştirerek uluslararası fiyatlardan yüzde 10 daha ucuza petrol elde ettiğine dikkati çekilmişti.
Rusya’nın Viyana’da Uluslararası Örgütler nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Mihail Ulyanov, nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılması amacıyla müzakere tarafları arasındaki ikili ve çok taraflı görüşmelerin devam ettiğini açıkladı.
Ulyanov, Twitter’da “Bazı spekülasyonlar ortasında açıklamaya ihtiyaç var” derken, toplantıların ihtiyaçlar uyarınca ‘değişken düzenlemelere’ göre yapıldığını bildirdi. İran ve ABD ile nükleer anlaşmanın tarafları arasında yapılan görüşmelerin yanı sıra taraflar arasındaki ikili görüşmelere de atıfta bulunuldu.
Ulyanov’un açıklaması, müzakerelerde Rusya’nın rolü ve İran adına müzakere olasılığı nedeniyle İran müzakere ekibine yönelik eleştirilerin ardından gelişti.
Rus diplomatın medya faaliyetleri artış gösterirken, Batılı heyetlerin açıklamalarında da azalma görüldü.
Özellikle Rusya’yı nükleer anlaşmayı baltalamaya çalışmakla suçlayan eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif’in Nisan ayında sızdırılan ses kayıtlarıyla ilgili yinelenen tartışmalar ortasında söz konusu durum, eski İran hükümetindeki nükleer anlaşma destekçileri tarafından yöneltilen eleştiriler etrafında döndü.
Geçen hafta Ulyanov, Moskova’nın nükleer anlaşmayı engelleme girişiminin doğruluğu hakkında Twitter üzerinden kendisine yöneltilen bir soruya yanıt verdi. Rus diplomat, “Diş ağrısı veya başka bir şeyin etkisi altında başka birinin yaptığı bir yoruma dayanarak kendinizi kandırmaya devam etmekte özgürsünüz” dedi.
İran tarafından yayınlanan ve resmi olmayan bilgilere göre Viyana’daki İran heyeti, eski bakana ilişkin ‘ironisi’ nedeniyle Ulyanov’u protesto etti. Öyle ki Rus diplomat, Twitter üzerinden Zarif’in doğum gününü kutlayan bir açıklama yapmıştı.
Şarkulavsat
