Elyar TÜRKER
Dış Politika-İran Uzmanı

İran halkı çoğunlukla mevcut rejime karşı güveni kalmamış ve son 40 yılda halk arasında meşruiyetini kaybetmiştur. Bunun başlıca sebebi ise Diktatörlük, Sistematik fisatlar ve zorunlu bir yaşam tarzını insanlara empoze etmesinden kaynaklıdır.

ayrıca İranda Fars olmayan milletler özellikle Türk milleti, 80 yıldan itibaren özgürlük mücadelesi vermektedir, ve nedeni yıllarca Siyasi, Kültürel ve Ekonomik baskılara maruz kalmasıdır. Farah Pehlevi ve Fars Molla rejimi Devlet yatırımlarının çoğunluğunu Fars şehirlere yönlendirmis ve diğer bölgeler yoksul ve milli sermayeden mahrum kalmışlardır.

Son olayları göz önünde bulundurursak, 7 ay öncesinde bir kaç İran resmi haber ajansının Benzin fiyatının artışını saat 17.00 da yayınlanmasının hemen ardından insanların benzin istasyonlarında sıraya dizilmelerine şahit oluyoruz ki İranın günlük benzin tüketimi 90 milyon Litre olursa o gün için 180 milyon litre Benzin tüketim payı olur .

Bu olay devlete ağır bir gidere mal olmuş ve bu nedenle Enerji bakanı Bijen Zengene haberi yayına çıkaran ajansları mahkemeye şikayet edeceğini açıklamıştır. Ertesi gün devlet sözcüsü benzin fiyatının pahalaşmadığını açıklayıp, yıl sonuna kadar fiyatın sabit kalacağını ve fiyata zam geldiğinde önce milleti haberdar edeceklerini açıklamıştır.

14 kasım 2019 Gece saat 12:00 Benzin fiyatının pahalaşması hemde 3 katına gelme haberini(1000 tomenden 3000 tömene) insanlar cuma günü duyduklarında çok şaşırmış ancak tatil olduğundan dolayı resmi yetkililerden net bir haber gelmemiştir ve buda Devletin bilerek böyle yaptığının kanıtıdır neden ki cuma günü İranda ve Cumartesi ve pazar dünyada resmi tatil olduğundan dolayı protestolar olursa bile haberler yayınlanamayacaktır düşüncesindelerdi.
Oysa ki Cumartesi haber yayınlandığında başta Güney Azerbaycan olmak üzere İranın bir çok şehrinde protestolar başlamıştır. İran rejimi itirazların bir anda bu kadar büyümesini hiç tahmin etmiyordu, hatta Cuma namazında Dini Lider Hameneyinin temsilcileri Cumhurbaşkanı Ruhaniye saldırıp benzinin pahalaşmasını şiddetle kınamışlardı.

Pazar günü itirazlar büyüyüp Iran için tehlikeye döndüğünde Pazartesi Hameneyi TV de açıklama yaparak itirazların azalması için bu karardan daha önce haberdar olduğunu açıkladı, ancak sonuç tam aksine olup, protestocular yalnız benzinin pahalanmasını değil, rejimin varlığının artık mutsuzluk verdiğini açıklandı ve

Ölüm olsun diktatöre
ölüm olsun Xameneyiye
Ölüm olsun Ruhaniye
Def olsun bu rejim
Azerbaycan Milləti çekenmez bu zilleti
Urmiye oyaqdir Tebrize dayaqdir
Zencan Teriz Erdebil bu ses urmudan gelir
Azrbaycan Azərbaycan

sloganları atmaya başladılar. Bunun yanı sırası İnsanlar Benzin pahalaşmasını protesto etmek amacıyla Cumartesi günü itiraz olarak arabalarını sabah saat 10 da olduğu yerde bırakıp trafiğe kapattılar.
Rejim artık bu itirazların her zamankinden daha çok tehlike haline geldiğini ve kontrol edemeyeceğini farkedip Hameneyinin emri ve İran Milli Güvenlik Konseyi kararıyla ülke genelinde internet bağlantısını koparıp,artık yurtiçi ve yurtdışında hiçkimse olaylardan haberdar olamayıp ve yayınlayamadı. Rejim bu fırsatı kullanarak güvenlik kameralarıyla tespit ettiği protestocıları gece saatlerinde evlerinde tutuklayıp adresi belli olmayan mekanlara götürmüştür.

İran resmi haber ajanslarının verdiği bilgilere istinaden
2000 den fazla insan tutuklanıp ,
150 den fazla Banka ve 70 den fazla alış veriş merkezi hasar görmüştür.
Uluslararası Af Örgütünün resmi sayfa haberler kaynağına baktığımızda ise
106 dan fazla ölen sayısı vardır. Oysa ki telefonla aldığımız habere göre ölenlerın sayısı 360 ı geçmiştir.