Karabağ savaşından sonra Ermenistan zor günler geçiriyor. Azerbaycan devlet başkanı İlham Aliyev zafer kazanmanın verdiği öz güven ile hemen hemen her gün bu zafere vurgu yapan açıklama açılış gezi programları ile kendini gündemde tutuyor. Ermenistan ise yenilmişlik atmosferinde mağduriyet hallerini mümkün olduğunca geçiştirmeye bir an önce bu süreçten kurtulmaya çalışıyor. Kolay değil Ermeniler 200 yıldır kendilerine biçilen rolü oynamaktan kimliklerini kaybetmenin zorluğu ile yüzleşiyorlar. Şimdiye kadar alabildiğine boş vermişlik içerisinde Rusya’nın yedeğinde bölgede varlıklarını sürdürüyor, ama bunun yanında da kendi kendilerine bile itiraf etmekten çekindikleri yüzlerce problem ile iç içe yaşıyorlardı. Ruslar Çarlık döneminde keşfettikleri Ermenileri, SSCB döneminde ve sonrada Federasyon Rusyası döneminde bölgesel politikaları doğrultusunda alabildiğine kullandılar. Topyekûn bir kilise cemaatinin boyutlarını aşmış bir topluluk hakkında böyle bir hüküm vermek çok kolay değil ama süreç böyle işlediği için istemesek de bu tespitimizi yapmak zorundayız. Ermeni toplumu üzerinde söz sahibi olduğunu iddia eden büyük güçlerin varlığı Ermeniler hakkında objektif yazı kaleme almaya çoğu zaman engel teşkil ediyordu. Ortaya konan fikir ve ya analiz haber gibi malzemelere baktığınızda tamam bu Fransa’ya göre yazılmış, evet bu yazı da ABD göre kaleme alınmış denilecek cinsten yazıları okumaya o kadar alıştık ki farklı bir bakış açısı ile yazılmış yazı bulabilmek adeta imkânsız hale geldi.
Ermeniler üzerindeki ABD-Rusya rekabeti, Ermenistan’ın Karabağ savaşı sonrası içine düştüğü psikolojik travma, savaşı kaybetmesine rağmen Başbakan Paşinyan’ın hala halk tarafından bir umut olarak görülmesi üzerinde durulması gereken ciddi konudur.
Paşinyan iktidarına karşı savaş sonrası dört adet sivil dini askeri ve siyasi darbe girişiminde bulunulmuş olmasına rağmen başbakan tüm baskıları bertaraf ederek erken seçim kararı aldı ve Ermenistan anayasasına göre istifa ederek seçim sürecini başlattı. Haziran ayında yapılacak seçimlerin kazananını şimdiden görmek söylemek nerede ise imkansız olmasına rağmen Ermeni halkı hala Paşinyan’a destek olmakta ve bu seçimleri Paşinyan’ın kazanma ihtimalinin diğer adayalar göre daha yüksek olduğunu şimdiden söyleyebiliriz.
Gergin ve iddialı bir atmosferde cereyan edecek olan seçimlerin Ermenistan için bir dönüm noktası olacak. Eğer seçimleri Paşinyan kazanırsa Ermenistan devletini yeniden yapılandıracak ve 200 yıllık tarihin akışını değiştirmeye teşebbüs edecek. Yok eğer muhalefet yani eski liderlerin ekibi kazanırsa işte o zaman hem Ermenistan ve hem de bölge için ciddi bir gerginlik zemini oluşacak. Ermeni halkı sessizce göç ederek yeni travmalara, yeni gerginliklere tahammülsüzlüğünü gösterecek. Ermeni devleti topyekûn Azerbaycan ile bir cephe savaşını göze alamasa da terörü bir seçenek olarak devreye koyup kırılan Ermeni gururunu okşamak adına seçildikten sonra karşılaşacağı zorlukları bir anlamda perdelemek adına böyle bir terör yoluna gidecektir. Azerbaycan ve Türkiye için de oldukça önemli olan Ermenistan seçimleri kanıksanmış travmayı bitirecek mi?
Hasan Oktay kafkassam başkanı