Donbass Ukrayna’nın doğusunda Rusya sınırında en önemli şehirlerinden bütün dünyanın gözü önünde Rusya tarafından işgal edildi ve üzerinden 6 yıl geçmesine rağmen hala bu işgal devam ediyor. Rusya’nın bu tutumuna herkes itiraz etmesine rağmen işgalin devam etmesi, Donbass’da artık Ukrayna için gelecek umudunun kalmaması ve Rusya’nın burada defakto bir statü işletmesi üzerinde durulması gereken önemli bir sorundur. Rusya aynı uygulamayı Gürcistan’a karşı önce Abhazya’da sonra da Güney Osetya’da gerçekleştirdi. Abhazya ve Güney Osetya önce ayrılıkçı bir mücadele ile merkezden koptu sonra da Abhazya ve Güney Osetya bağımsızlıklarını ilan ettiler. Rusya’nın desteği ile de 4 devlet bu iki yapıyı tanıdı. Donbass henüz bağımsızlık ve tanıma sürecinde değil ama fiili olarak Ukrayna ile irtibatı kesilmiş durumda. Yönetim tamamen Rusya’nın kontrolünde ve dünyanın tepkisinden çekinildiği için süreç biraz yavaş işliyor. Rusya’nın yeni bir yöntemi diyebileceğimiz bu harekat biçimine yakın zaman da Dağlık Karabağ’daki uygulama ile karşılaştık. Aslında Rusya 1991de SSCB dağılırken bir yönetim yöntemi olarak Güney Kafkasya’dan çıkmamak, orada kalıp Türkiye ve İran’ın bölge politikalarını kontrol etmek istiyordu. Dağlık Karabağ ve etrafındaki 7 Azerbaycan toprağı olan yerleşim yerini Ermenilere işgal ettirerek Ermeniler üzerinden bölgede bulunmak Rusya’nın yeni yöntemiydi. 20 Yanvar olayları ile Rus askeri Bakü’den çıkmak zorunda kalmış, bunu telafi edebilmek için de Dağlık Karabağ modeli ile Ermenistan ile Azerbaycan arasına yerleşmişti. 27 Eylül’de başlayan Azerbaycan’ın topraklarını işgalden kurtarma operasyonu başarı ile sonuçlanmaya başlarken Rusya 10 Kasım’da araya girerek ateşkes ilan ettirdi. Türk kamuoyunda Karabağ meselesi bitti, Azerbaycan topraklarını işgalden kurtardı algısı ön plana çıkmasına rağmen gelişmeler Güney Kafkasya’da Rusya yeni bir Donbass modeli uygulamaya başladığı yönünde. Dağlık Karabağ Ermeni yönetimi devam ediyor. Rus barış kuvvetleri tek başına adeta Dağlık Karabağ’ı yönetiyor. Dağlık Karabağ ile Ermenistan arasında Laçin koridoru Ermenistan ile Dağlık Karabağ’ın irtibatını Rusya adına devam ettiriyor. Rusya Donbass’da uluslararası bir destek bulamadığı için 6 yıldır defacto durumu devam ettiriyor. Ama Dağlık Karabağ’da başta Fransa olmak üzere uluslararası sistem hukuki statü başta olmak üzere Dağlık Karabağ’ı devlet olarak tanıma riski her zaman mevcuttur. Azerbaycan adına Türk televizyonlarına çıkıp zafer mesajları ile Türk milletini oyalarken yeni bir Donbass modeli Dağlık Karabağ’da uygulanmaya başlandı bile. Rus bayrakları ile Dağlık Karabağ bayrakları birlikte dalgalanıyor. Artık okullarda Rusça ikinci resmi dil olmuş ve Rus yetkililer okullarda öğrencilere eğitim vermeye başladılar bile. Anlaşmaya göre bu süreç resmi olarak 5 yıl sürecek. Ya sonrası?
Hasan Oktay
Kafkassam başkanı