KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Rusya
  4. »
  5. Hamish McRae: Rusya, Ukrayna’yı işgal ederse küresel ekonomi etkilenir mi

Hamish McRae: Rusya, Ukrayna’yı işgal ederse küresel ekonomi etkilenir mi

Kafkassam Editör Kafkassam Editör - - 6 dk okuma süresi
493 0

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeyeceğine dair umudumuzu yitirmememiz gerekse de bunu yapabileceği konusunda gerçekçi olmak zorundayız. İşgal etmesi halinde büyük insani bedeller ödenecek ve ağır siyasi sonuçlar doğacak. Başkaları bunları daha iyi yorumlayabilir. Peki, bunun dünya ekonomisi için ne anlama gelebileceği konusunda akla yatkın neler söyleyebiliriz?

Rusya’nın dünya genelindeki ve Ukrayna’nınsa (Rusya dışında) Avrupa’daki en büyük toprak parçasına hakim olduğu gerçeğine karşın Rusya da Ukrayna da epey küçük ekonomiler. Dünya Bankası’na göre 2020’de Rusya’nın GSYİH’si kabaca 1,5 trilyon dolardı. Ukrayna’nın GSYİH’si 150 milyar dolarla bunun 10’da biri kadardı. Küresel GSYİH ise 85 trilyon dolardı, yani bu iki ülke birlikte dünya üretiminin yüzde 2’sini oluşturuyor. Bu perspektiften bakıldığında, olabilecek herhangi bir şeyin dünyanın geri kalanı üzerindeki doğrudan etkisi pek de hissedilebilir olmamalı.

Fakat dünya ekonomisinde o kadar karmaşık bağlantılar var ki bu basit ve görünürde rahatlatıcı hesap tutmuyor. Rusya dünyanın en büyük doğalgaz ihracatçısı ve en büyük üçüncü petrol ve petrol ürünleri üreticisi olarak kıyaslanamaz bir öneme sahip. Ukrayna ise gıda, özellikle de tahıl üreticisi olarak önem taşıyor. Buğday ve mısırda dünyanın en büyük beşinci, arpada da dünyanın en büyük altıncı ihracatçısı.

Bir işgal olması halinde bunun iki ülkenin de ihracatına zarar vermeyeceğini düşünmek saflık olur ve bu yüzden petrol, doğalgaz ve tahıl fiyatlarında artış beklemek mantıklı. Petrolün varil fiyatının 100 doları bulması şaşırtıcı olmaz. Bu olursa, dünyanın dört bir yanındaki benzinliklerde fiyatlar etkilenecektir. Fakat savaş sadece arabalarımızın deposunu doldurmak için hepimizin daha fazla para ödeyeceği anlamına gelmiyor. Gelişmekte olan ekonomiler de dahil her yerdeki gıda fiyatlarını artırarak yoksulları zenginlerden daha sert vuracak.

Bu doğrudan etkilerin ötesinde bir dizi dolaylı etki de ortaya çıkacak ki ABD’nin Rusya’ya uygulayabileceği yaptırımların etkisi de buraya dahil. Genel bir kural olarak bu tarz önlemler pek de etkili olmaz. Örneğin Batı, Rus petrolü almayı bırakırsa bu petrol Çin’e gidecek. Avrupa ise Rusya’dan doğalgaz almaktan vazgeçemez çünkü kışın ısınmak için büyük oranda Rus doğalgazına bağımlı. Endişeyi yaratansa tam tersi: Rusya’nın dağıtımı kesmesi.

Bankaların sınır ötesi ticaret ve yatırım için birbirleriyle anlaştıkları Swift denen küresel ödeme sisteminden Rusya’nın çıkarılması da konuşuluyor fakat bu iki ucu keskin bir kılıç olur. Avrupa doğalgaz ödemesini nasıl yapacak? Doğalgaz ödemeleri dahil edilmezse, bu Rusya’nın muslukları kapaması için harika bir bahane olur. Rusya’yı daha genel olarak sermaye piyasalarından çıkarmaya gelince ise acı gerçek şu ki Rusya’nın borç almaya ihtiyacı yok. Rus yönetimi, dünyadaki hemen hemen diğer tüm ülkelerin aksine bütçe fazlası veriyor.

Bir endişe daha var: Çatışmanın yaratabileceği belirsizliğin özellikle de Avrupa’daki ekonomik güven üzerinde daha genel bir etkisi olacaktır. Karmaşa her zaman maliyetlidir fakat bu seferki özellikle kötü bir zamanda ortaya çıkacak. Bunun kısmen de olsa nedeni, enflasyonun Birleşik Krallık ve Almanya da dahil gelişmiş dünyanın büyük kısmında 30 yılın, ABD’deyse 40 yılın en yüksek seviyesinde ya da bu seviyenin yakınlarında olması. Bu, maliyetleri daha da artıracak. Ama bir diğer neden de borçlanma maliyetinin artan enflasyona tepki olarak halihazırda artması ve savaşın borçlanma maliyetini daha hızlı artıracağının neredeyse kesin olması.

Son bir düğüm noktası daha var. Jeopolitik çalkantılar esnasında hep olduğu gibi, bazı kaygılar finans piyasalarında daha şimdiden hesaplara dahil ediliyor. Bunu kesin olarak bilmek mümkün değil fakat petrol ve doğalgaz piyasalarında halihazırda meydana gelen artışların işgal korkularından kaynaklandığından şüpheleniyorum. Fakat dünya finansal sisteminde kafası çalışan uzmanların bile fark etmediği ve sadece baskı arttığında ortaya çıkacak bazı zayıflıklardan da kaynaklanıyor olabilirler. Korkarım bu baskılar önümüzdeki günlerde de giderek artacak.
Hamish McRae

İlgili Yazılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir