Geçtiğimiz Cuma akşamı dolar ve Euro’nun çok düşük kur farkıyla,
beş banka; Halkbank, Kuveyt Bank, ING Bank , HSBC, Tekstil Bank’tan kısa süreli alınıp satıldığı bir süreç yaşandı. Halkbank dışında ING Bank da doları 4,6343 TL’den aldı ve 4,8872 TL’den sattı. Halkbank durumun sistemsel bir arızadan kaynaklandığını söyledi. Halkbank söz konusu saatlerde yapılan dolar işlemlerinin geçerli olmadığını daha sonra yaptığı bir açıklamada bildirdi.aynı kur farkının Kuveyt Bank, ING Bank , HSBC, Tekstil Bank kurlarında da meydana geldiği iddia edildi.
ING Bank yaptığı açıklamada söz konusu iddiaları yalanladı. Halkbank’tan bir açıklama daha geldi. Açıklamada, “3. Parti bir yazılımdan kaynaklanan hatalı döviz kurları ile gerçekleştirilen döviz alımsatım işlemlerinin geçerliliği yoktur” denildi.
Peki ne olmuştu? Hadi Halkbank’ın “3. Parti bir yazılımdan kaynaklanan hatalı döviz kurarı ile gerçekleştirilen döviz alı-satım işlemleri” açıklamasına inandık, ya diğer bankalar? 0nlarda mı üçüncü parti yazılım kurbanı? Önce bu bankalar neyin nesi kimin fesi ona bir göz atalım.Halk Bankası’nın %51’lik kısmı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na ait olup, geri kalan %49’luk kısmı ise halka açıktır. Hsbc bank adıyla adlandırılan banka; İngiliz asıllı, uluslararası finansal ve bankacılık faaliyetleri yürüten şirkettir. Merkezi İngiltere Londra’dadır. Şuan dünyanın en büyük 3. bankası unvanına sahip. Hsbc esasen Hong Kong ve Şangay’lı iki dev bankanın birleşiminden oluşuyor. Thomas Sutherland tarafından kurulan ve 150 yılını doldurmuş finansal kuruluş. 2014’de 266 000 çalışana ve 13.68 milyar dolar net kara sahiptir. Ayrıca tüm varlıkları toplamı 2.63 trilyon dolardır! Ülkemizde 1990 yılından bu yana faaliyet gösteren HSBC Türkiye; Kurumsal Bankacılık ve Yatırım Bankacılığı, Bireysel Bankacılık ve Birikim Yönetimi alanlarında faaliyet gösteriyor. Merkezi Londra’da bulunan ve dünyanın en büyük bankacılık ve finans hizmetleri kuruluşlarından biri olan HSBC Grubu; bugün Avrupa, Asya-Pasifik bölgesi, Kuzey ve Güney Amerika, Ortadoğu ve Afrika olmak üzere 67 ülke ve bölgede yaklaşık 3 bin 900 ofisiyle çalışıyor. İng bank çok uluslu ve küresel bir finans şirketi. İng Bank; Oyak Grubu tarafından kurulan banka 2007 yılında Hollanda’lı ING Grubu’na satılmıştır. Yani “ING Bank kimin?” diye sorarsanız, Hollandalıların diyebiliriz.19 Haziran 2007 yılında Oyak Grubu’nun tamamını İng Grubu satın almıştır. Satışın ardından Oyak grubu, İng çatısı altında toplanmış olup, Hollanda merkezli bankacılık grubu olan İng Bank 7 Temmuz 2008’de Türkiye’de resmi olarak hizmet vermeye başlamıştır. Dünyanın sayılı finans kuruluşlarından birisi olan İng Grubu birçok ülkede faaliyet göstermektedir. Son olarak İng Bank Hollanda’ya ait bir banka olarak ülkemizde faaliyetine devam etmektedir.
Kuveyt Türk’ün sermayesinin %62,24’ü Kuveyt Finans Kurumu’na (Kuwait Finance House), %18,72’si Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne, %9’u Kuveyt Sosyal Güvenlik Kurumu’na, %9’u İslam Kalkınma Bankası’na ve %1,04’ü diğer ortaklara aittir. Ülkemizdeki 3 özel katılım bankasından biri olan Kuveyt Türk, 31 Mart 1989’dan bugüne ülkemizde faaliyet göstermektedir.
Tekstilbank; 2014 yılında dünyanın en büyük bankalarından ICBC‘ye satılmış ve faaliyetlerine bu çatı altında devam etmeye başlamıştır.
Günümüzde de Tekstilbank’ın %75,5’lik hissesi ICBC’de iken; geri kalan kısmı İMKB’de işlem görmeye devam etmektedir.Banka, 21 Mayıs 2015 tarihine kadar GSD Grubu bünyesinde yer almaktaydı. 29 Nisan 2014 tarihinde Banka’nın ana hissedarı GSD Holding A.Ş.’nin Banka’da sahip olduğu %75.50’lik payının Industrial and Commercial Bank of China Limited (ICBC) Şirketine satılmasına ilişkin anlaşmaya varılmış ve bu işleme ilişkin Çin Halk Cumhuriyeti’ndeki bankacılık otoritesi China Banking Regulatory Commission (CBRC) tarafından 20 Mart 2015 tarihinde satış işlemine onay verildiği bildirilmiş, Türkiye’de ise Rekabet Kurumu’ndan 20 Ağustos 2014 tarih ve 14-29/593-259 sayılı karar ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’ndan (BDDK) 2 Nisan 2015 tarih ve 6262 sayılı kararı ile onay alınmıştır.
Geçtiğimiz cuma akşamı düşük kur üzerinden döviz alışverişi gerçekleşen bankalar bunlar ve ickerinde sadece Halk Bankası Türklerin.
Ne olduğunu iyi anlayabilmek için Türkiye’deki döviz hareketliliğinin uluslararası etkilerini ve sonuçlarını incelemek gerekiyor.Türkiye dış borç oranı en düşük ülkeler arasında. Türk ekonomisinin makro dengeleri dikkate alındığında kur hareketlerindeki oynaklık, dış müdahale olduğunu gösteriyor. Nitekim Bayram öncesi Türkiye uykudayken, yurt içinde piyasalar kapalıyken, döviz piyasaları dünyada işlem görürken ve Asya piyasalarından başlatılarak yürütülen operasyonlar yapıldı.Türkiye’ye karşı yapılan dolar operasyonları Amerikalı ve İngiliz bankerlerin işiydi. Piyasa kapalı olmasına rağmen Londra’da bazı bankalar üzerinden döviz işlemleri yaptırıldı ve Türk lirası değersizleştirilerek mevcut iktidarın ekonomi politikasını çökertme işlemi “Asya piyasaları açıldı, dolar fırladı” şeklinde yalan haberler servis edilerek gerçekleştirildi. Söz konusu bankalardan biri FED ortağı ABD merkezli Morgan Stanley’di.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, ABD Merkez Bankası FED nezdinde kendi mülkiyetinde olan altınların tamamını 2017’de Türkiye’ye getirdi. Dananın kuyruğu da o zaman koptu. TCMB’nin Türkiye’deki ve Halk Bankası’nın yurt dışından sağladığı altınlarla birlikte BİST’te 220 ton altın saklanmaya başlandı.Halk Bankası da yurt dışında bulunan altınlarını Türkiye’ye getirerek, Borsa İstanbul A.Ş’ye (BİST) teslim etti. Getirilen altının miktarı 220 tonu buldu. Bunun 29 tonu Halk Bankası’na ait bulunuyor. Ziraat ve Vakıfbank’ın da 95 ton altını getirme çalışmaları var. Şimdilik hangi aşamada yetkililer bilir.
Dünyadaki birçok banka gibi Halkbank da döviz kurları bilgisini ABD merkezli Bloomberg isimli kuruluştan alıyor. Bu nedenle gece saatlerinde yaşanan döviz kurlarındaki farklılığın kaynağı olarak Bloomberg’in adı ön plana çıkıyor. Acaba diyorum onlarda mı üçüncü parti bir yazılım kullanıyor? Şimdi soruların şahı şu olmalı; düşük kurdan döviz transferinde Türkiye Cumhuriyeti Devleti kâr mı etti zarar mı etti? Halkbank hariç diğer ismi geçen bankaların İngiltere merkezli olması da ayrı bir dikkat çeken husus. Bana kalırsa düne kadar oynak döviz kuru masalıyla tokatlanan Türkiye, en büyük tokadı hem de Osmanlı tokadını çaktı geçti, ucuzdan döviz aldı.Döviz rezervini takviye etti.
Ömür Çelikdönmez
Twitter:@oc32oc39
