Son dönemde İran’ın dini etkinliklerinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yönelik hakaretler İran devletinin gayrı resmi politikasının bir başka örneği ile karşılaşıyoruz.

Bugünlerde Suriyede Esadın devrilmesinden sonra daha çok gözlemliyoruz. Nitekim İran Devlet Televizyonu’nda canlı yayınlanan “Çaldıran ve Direniş Şehitlerini Anma Töreninde de benzer bir durum yaşandı.

İran lideri Ayetullah Hamaney’in Erdebil’deki temsilcisi Ayetullah Amuli de bu hakaretleri dinleyenler arasında.

Bu olaylar, İran’ın uluslararası düzeydeki davranışlarının bir parçası olup, aynı zamanda bölgede artan kaygısını da göstermektedir.

Öyle görünüyor ki, Azerbaycan Cumhurbaşkanı’nın Güney Azerbaycan ve bölgenin diğer bölgelerinde artan nüfuzu İranlı yetkilileri ciddi şekilde endişelendiriyor.

İran’ın ikiyüzlü tutumu

İran devleti ve onun ana güç yapısı olan SEPAH (İslami Devrim Muhafızları Birliği) tarafından düzenlenen dini etkinliklerde hakaretlerin duyulması tesadüf değil. Eğer İran’a karşı böyle bir adım atılırsa ülkede hemen büyük bir skandal yaratılırdı. Ancak konu Azerbaycan ve Türkiye olunca Tahran sessiz görünüyor. Bu durum İran’ın çifte standartlarını bir kez daha ortaya koyuyor. Provokatif konuşmaların amacı sadece Azerbaycan ve Türkiye liderlerinin uluslararası itibarına saldırmak değil, aynı zamanda İran’da yaşayan milyonlarca Türkü baskı altında tutmaktır.

İran’ın jeopolitik başarısızlığı

İran’ın bölgesel politikasına son yıllarda ardı ardına gelen başarısızlıklar eşlik etti.

– ABD’ye yanıt veremediler: İran, ABD’nin General Kasım Süleymaniyi öldürmesine yanıt vermeye cesaret edemedi. Tahran, tüm tehditlere rağmen bu olayı ancak açıklamalarla geçiştirdi.

– Suriye’deki yenilgiler: İran’ın Suriye’deki konumu zayıfladıkça bölgesel nüfuzu da sınırlanıyor. İran’ın müttefikleri birer birer zayıflıyor ancak Tahran buna karşı etkili bir adım atamıyor.

– İsrail’in önünde rezil oldu: Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın İsrail tarafından yok edilmesi İran’ın zayıflığını bir kez daha ortaya koydu. Güvenlik ve askeri tehditlere karşı Tahran sessiz kaldı.

Diplomatik gerginlik: Azerbaycan büyükelçiliğine saldırı

İran’ın Azerbaycan’a yönelik düşmanlığının en açık örneklerinden biri de Tahran’daki Azerbaycan Büyükelçiliğine silahlı saldırıdır. Saldırıda bir büyükelçilik çalışanı şehit oldu ancak saldırının arkasındaki kişi henüz adalet önüne çıkarılmadı. Azerbaycan tarafının defalarca talep etmesine rağmen İran bu konuda sessiz kalıyor. Abdullahian, Bakü ziyaretinde terör ajanının cezalandırılacağı sözünü verdi. Ancak aradan iki yılı aşkın süre geçmesine rağmen bu söz yerine getirilmedi. Bu, İran’ın uluslararası yükümlülükleri ve diplomatik ilişkileri göz ardı ettiğini bir kez daha kanıtlıyor.

İran’ın bu provokasyonları sadece siyasi değil aynı zamanda ideolojik niteliktedir. Tahran, Azerbaycan Cumhuriyeti’ni dini ve siyasi nüfuz alanına sokmaya çalışıyor. Ancak Azerbaycan devleti her zaman bağımsız bir politika izlemiş ve ulusal çıkarlarını koruma konusunda kararlı olmuştur.

Azerbaycan diplomatik ilişkilerin normalleşmesinin temel şartlarını öne sürdü: Büyükelçiliğe saldıran kişinin adalete teslim edilmesi ve bu tür provokasyonların durdurulması. Bakü, ulusal çıkarlarını koruma konusunda ilkeli bir duruş sergiliyor ve İran’ın hiçbir baskısına boyun eğmeyeceğini defalarca ortaya koydu.

İran’ın Azerbaycan’ın iç işlerine karışma ve uluslararası itibarını zedeleme çabaları boşunadır. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in liderliğindeki Azerbaycan devleti, hem yurt içinde hem de yurt dışında çıkarlarını savunma kararlılığındadır. İran, kendi iç sorunlarını ve bölgesel başarısızlıklarını başkalarını hedef alarak örtbas etmeye çalışıyor. Ancak böyle bir politika uzun vadede İran’ın daha büyük kayıplara uğramasına neden olabilir. Azerbaycan bu provokasyonları kararlılıkla önleyecek ve bölgede istikrarı korumaya devam edecektir.
Habip Selveroğlu Bakü