Türk Tarih Kurumu yayınları arasında Mayıs 2020’de Dr. Özgür Türker tarafından yayınlanan “Güney Kafkasya’da Rusya-İran Nüfuz Mücadelesi (1779-1813)” başlık eser Güney Kafkasya gibi stratejik önemi her daim yüksek bir bölgedeki üç büyük imparatorluğun –Rusya, İran ve Osmanlı- çatışmasını ele alıyor.
Eser dört ana bölümden oluşuyor, ilk bölümde on sekizinci yüzyılın sonunda Rusya’nın ve İran’ın hangi saiklerle Güney Kafkas’ya ilerlediği ve bu süreçte iki ülke arasında yaşanan çatışmalar ele alınmış, ikinci bölüm ise on dokuzuncu yüzyılın ilk çeyreğinde Rusya’nın Güney Kafkasya’da Gence’yi işgaline kadar olan süreçteki yayılmacı siyaseti incelenmiştir. “Kura ve Aras Nehirleri Arsında Rus Hakimiyetinin Tesis” adlı dördüncü ve son bölümde ise Rus İmparatorluğunun bölgedeki nüfuzunun kurulması ayrıntılarıyla ele alınmıştır. Kitabın sonunda ise “portreler” başlığı altında dönemin Rus ve İran liderlerinin on dokuz adet portresine yer verilmiştir. Kitabın içinde yer alan harita ve resimlerde konuyla ilgili görsellere ayrıca yer verilmiştir.
“Rusların XVIII. Asrın sonlarından başlayarak, XIX. Asrın ilk çeyreğine kadar Güney Kafkasya’da yayılım göstermeleri, birçok cephede mücadele vermeyi gerektiren tarihsel bir süreç yaratmıştır. Savaş ve diplomasi ile şekillenen bu oluşum sürecinin sancıları bugün dahil hissedilmekle birlikte, söz konusu dönemde Rus işgaline karşı takınılan tutumların yaratmış olduğu husumetlerin de henüz aşılamadığı gerçeği ile yüz yüze kalınmaktadır. Çariçe II. Katerina (1762-1796) döneminde Kafkasya’ya adım atan Rusya, bölgede kalıcı olmak adına büyük bir mücadele vermiştir. Doğa şartları, Osmanlı ve İran’ın bölgesel nüfuzu, feodal güç odaklarının çetrefilli politikaları ve en nihayetinde Rus idaresine girme konusunda direnç gösteren Kafkas halklarının haklı direnişleri, bu süreci oldukça sancılı hale getiren faktörler olmuştur. bu çalışma, Güney Kafkasya’nın Rusya sınırlarına dahil edilmesini, belli başlı olaylar üzerinden irdelemekte ve sürecin tüm bileşenleri ile birlikte ne şekilde vuku bulduğu konusu üzerine yoğunlaşmaktadır.”
