Hicri takvimin 8. yüzyılında tasavvufun bir kolu olan Seyyin Nureddin Şah Nimetullah Veli’nin kurduğu Nimetullahi tarikatıdır.
Şimdilerde Sultan Alişah Gunabadi tarikatı, Nimetullahi tarikatının en bilinen koludur.
Nimetullahi sanı Şah Nimetullah Veli’nin adından alınmıştır ve o dönemlerde onun takipçileri onu Nimetullah diye çağırıyorlardı. Ondan sonra onun yolunda yürüyenler ise Nimetullahi lakabını aldılar.
Seyyit Nureddin Şah Nimetullah Veli hicri 731’de Halep ilinde doğup, yüz yıl yaşadıktan sonra Kirman(İran’ın şimdiki illerinden) ilinde ölmüştür.
Şah Nimetullah Veli, vakıf işlerine çok inanıyordu ve yaşadığı şehirler’de -Mahan, Kirman, Ebergu, Teft, Yezd- inşaat işleri, yol işleri, tarımcılık ve su kuyusu kazmak işlerine öncelik vermiştir.
Şah Nimetullah Veli’nin tarikatı iki türlü fetva vermiştir:
1- Kuramsal İçtihat
2- Uygulamalı İçtihat
Nimetullahi tarikatında şunlar esastır:
1- İşçilik günahtır
2- Özel elbiseler olmamalıdır
3- Nimetullah’tan sonra hep mutlu olmaları gerekmektedir, üzülmek doğru değildir
4- Tasavvuf özel olarak kendilerinin değil Allah’a inanan herkesi kapsar
5- Tek yaşamaktansa toplum içinde sosyal olmak
6- Uyuşturucu kullanmak günahtır
7- Kardeşlik ve eşitlik
Nurali Tabende lakaplı Meczup Alişah 1928’de İran’ın Gonabad ilinde doğdu. Bugün İran’da Nimetullahi Sultanalişah tarikatının şeyhidır.
1997’de tarikat şeyhi Mahbub Alişah öldükten sonra onun vasiyetine göre Nurali Nabende tarikatın şeyhi oldu.
Nurali Tabende geçmişte İran Devrimi’nden sonra Kültür Bakan’ı Muavini, sonra Hac Kurumu Başkanı, akabinde Yargı Bakanı Muavini olmuştur.
Nurali Tabende, Horasan Rezavi’nin Gonabad ilinin Bidoht kasabasında doğdu. Dedesi o zamanlar Molla Sultan Muhammed Gonabadi(Sultan Alişah), Nimetullahi Sultan Alişahi Gonabadi tarikatının şeyhidir. Nimetullahi tarikatı çok yaygın olduğu için ve kendisi de onun şeyhi olduğu için ondan sonra Nimetullahi tarikatı Nimetullahi Sultan Alişah tarikatı adıyla yaygınlaştı.
Kendisi 1956’da Fransa’ya gidip, orada hukuk bölümünde doktorasını kazandı. Aynı zamanda İslam İlimleri uzmanı Henri Kerben ile tanışıp, onunla Gonabadi Dervişleri konulu doktora tezine çalıştı. İran’a dönüp, çalışmalarına devam etti. Kendisi 1980 yılında emekli oldu.
1993’te Nimetullahi Sultan Alişah tarikatı şeyhi öldükten sonra onun vasiyetiyle Dr. Nurali Tabende tarikat şeyhi olarak atandı.
Kendisi İran’da vilayet fakihi kabul etmediğinden birkaç kez gözaltına alındı. 2009 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Ayetullah Kerrubin’i desteklemiştir. 2007’den sonra İran rejimi dervişlerin tekkelerini kapatıp, yıktı. O günden beri dervişler İran Meclisi önünde protestolar yapmaya başladılar. Nurali Tabende o günü Dervişler Günü olarak ilan etti. Ondan sonra zaman zaman hapse girip, gözaltında tutuldu.
Ancak 4 Şubat 2018’da İran yargısı Nurali Tabende’yi gözaltına alıp, Tahran’ın Kızılhisar Hapishanesi’ne götürme kararı verdi. Bu haberi duyan her Gonabadi dervişi, bu kararın önelnmes için Kereç’te Nurali Tabende’nin evine akın ettiler. İran güvenlik güçleri Nurali Tabende’nin evinin çevresinde toplanmışlardı. O gece dervişler, İran istihbarat ve devrim muhafızları arasında atışmalar yaşandı. Bir gün sonra İran’ın tüm illerinde dervişler itirazlara başladılar.
Ancak Tahran il emniyet müdürü olaya dahil olunca, dervişlerle konuşup, sakinleştirmeye çalıştı. Nurali Tabende de kendi taraftarlarını sakinleşmeye davet etti.
Nurali Tabende’nin dediğine göre imamı olan İmam Hadi kaybolduktan sonra kendi yerine dört özelliği olan bir kişiyi bırakmıştır. Bizler ve şiiler bunu kabul ediyoruz.
Biz diyoruz ki İmam Hadi bir kişiyi fetva vermek için söyledi, bir diğerini millete vaaz edip, beyanat almak için. Fetva veren sizsiniz beyanat alan ise biz. Ama şiiler bunu kabul etmiyorlar ve diyorlar ki bir kişi söylemişler o da biziz. Nurali Tabende şiinin bir diğer inancı cihat fetvasına karşıttır. Nurali Tabende diyor ki ”cihat şiilikte masum ve suçlu olmayan masum imama aittir. O halde masum imam kayıptır, görünmüyor artık kimse cihat fetvası veremez, verirse ben onun doğruluğundan kuşku duyarım”.
Elyar Makuyi
GAMOH Genel Başkan Yardımcısı
