Yunanistan’ın Dendias’ın şahsında sahnelenen show’unun arkasında ABD ile Atina arasında yakın zamanda mutabakata varılan Karşılıklı Savunma İşbirliği Anlaşması çerçevesinde varılan mutabakatla ABD ordusuna sağlanan yeni üs olanaklarının büyük bir etkisi var. ABD, Girit’teki Souda üssünün dışında Yunanistan’ın kuzeyinde yeni üs imkanları elde ediyor. Buna göre, Türkiye sınırına yakın bir Batı Trakya limanı olan Dedeağaç (Alexandroupoli), ayrıca Kavala, Selanik ve Volos gibi diğer liman şehirleri ABD donanmasının kullanımına açılıyor. Buralarda ayrıca drone teknolojileri de konuşlandırılacak. Özellikle Dedeağaç ve Kavala’daki ABD üslerinin daha etkin kullanılacağı ve bu liman şehirlerinin Türk Boğaz’ları, Ege ve özellikle de Karadeniz ekseninde Washington’a yakın bir mevzilenme imkanı tanıyacağı ortada. Ayrıca bu üslere yerleşecek drone’lar aracılığıyla Karadeniz üzerinde de uçuşlar yapılıp varlık gösterme imkanı yaratılmış olacak. Hatta Yunan ve ABD askeri birlikleri geçtiğimiz aylarda Türkiye sınırına yakın bir bölgede (Dedeağaç/Alexandroupoli) sınırlı bir tatbikat da yaptılar. ABD, en azından önümüzdeki 5 yıl için bu üsleri etkin bir biçimde kullanmayı amaçlıyor. Fakat Türkiye ile ilişkilerin gergin olduğu bir süreçte Karadeniz’e ve Türkiye’nin Ege bağlantısına bu denli yakın olmak ve özellikle de Rusya’ya rahatsızlık verip eski Sovyet coğrafyasına Moskova karşıtı sinyalleri yakın bir coğrafyadan vermek Washington için değerli bir çaba. Pentagon İncirlik konusunda herhangi bir kapatma kararı almamış ve bu yönde bir adımın atılmayacağını belirtiyor olsa da her ihtimale karşı Yunanistan’ı bölgesel mevzilenmesinin merkezi haline getirmeyi düşünüyor. Yunanistan, ABD’nin bu stratejisinde oynadığı/oynayacağı rolün farkında olarak Mitsotakis’in siyasal show’unu Dendias üzerinden sahneledi. Türkiye’nin Biden yönetimi ile iyi bir başlangıç yapmamış olması da kuşkusuz Yunanları memnun ediyor. Fakat Türkiye’nin de öteden beri Montrö karşıtı cephenin lideri olan ABD’nin Çanakkale Boğazı’nın hemen dibinde donanma ve hava üsleri kurduğunu ve uzun vadede bu gemileri Karadeniz’e çıkarabilmek için her türlü hamleyi yapabileceğini de unutmaması gerekiyor. Bu nedenle Montrö-Kanal İstanbul bağlantısı ve hukuki örtüşmesi muhakkak dikkatli bir şekilde ele alınıp uygulanmalı. Türkiye için, bu gergin konjonktürde siyasi/jeopolitik tartışmalara hukuki bir bağlam sağlayan Montrö kadar değerli bir sözleşme yok.
Göktürk Tüysüzoğlu