Qərbin bu cinayət işinə reaksiyası nəyi göstərir ?

Məlum olduğu kimi Azərbaycan BRİCS -ə üzv olmaq üçün rəsmi müraciət edib. Öncə onu qeyd edək ki, bu müraciət Azərbaycanın milli maraqlarından daha çox hakimiyyətin Qərbdən məsafə saxlamaq , öz avtoritar mahiyyəti ilə rahat qəbul edilə biləcəyi alternativ geosiyasi məkan axtarışının nəticəsidir.

Bəs belə bir addım Avropadan üz çevirib Qlobal Cənuba üz tutan Azərbaycanı Qərbin geosiyasi, geoekonomik və geostrateji təsirləri qarşısında müqavimət imkanlarını artıra biləcəkmi?

Məsələ burasındadır ki, Qlobal Cənub ölkələri vahid geosiyasi güc kimi çıxış etmək potensialına malik deyillər və müxtəlif etnik, mədəni və siyasi xüsusiiyyətləri bir araya gətirən bu təşkilat daxilində ortaq strateji yanaşma və fəaliyyət istiqaməti yoxdur. Bunun heç yaxın vaxtlarda olala biləcəyi də gözlənilmir. Bu qrumun 10 üzvündən Rusiya, İran və Çin Qərblə münasibətlərdə gərginlik yaşayırlar.

Çin özü isə Avropa və ABŞ-la olan ticarət dövriyyəsi və bağlıligi bütün BRİCS üzvlərinin hamısından daha çoxdur. Təşkilat daxilində dövlətlər arası münasibətlərdə də kifayət qədər ciddi problemlərin mövcudluğu onun ortaq maraqları olan vahid blok kimi təşəkkül tapmasınin önünü kəsir. Qlobal Cənubun iki nəhəng üzvü Çin və Hindistan arasında dərin strateji ziddiyyətlər var, İranın isə BƏR və Səudiyyə Ərəbistanı ilə münasibətləri çox soyuqdur, Misir isə Efiopiya ilə su barajına gorə ziddəyyət içərisindədir , Səudiyyə krallığı və BƏR ABŞ-la Orta Şərqdə müttəfiqlik edirlər, Misir ordusu isə Vaşinqtondan hər il 2 milyard yardım alır və s. Qeyri sabit iqtisadiyyata malik Braziliya isə dünya siyasətinin periferiysında yerləşir.

Rusiya istisna olmaqla Qlobal Cənub qrupunda olan ölkələrdən heç biri, hətta Çin və İran Qərblə açıq qarşı durma yolunu seçməkdə maraqlı deyilllər. Çin üçün bu təşkilat daha çox öz investisiya potensialını əlverişli şərtlərlə reallaşdırmaq imkanı, İran və Rusiyadan ötrü isə sanksiyalar qarşısında sığınacaq yeridir. Təşkilata daxil olan ölkələrin əksəriyyətinin iqtisadi göstəriciləri qeyri sabit və pul vahidləri dəyərsiz olduğu üçün öz aralarında milli valyuta ilə ticarət etnək ideyası da gerçəkləsmək imkanında deyil.

Ancaq bununla belə Çin və Rusiyanın bu qrumun da imkanlarından istifadə edərək qlobal iqtisadiyyatda oyun qaydalarını dəyişmək çabaları da var və bu üzdən Qərbdə BRİCS -ə İranın, Rusiyanın və Çinin rahatlıqla söz sahibi olduğu beynəlxalq platforma kimi münasibət yaxşı deyil.

Azərbaycan Avropa Birliyi ilə inteqrasiyadan imtina edib BRİCS – ə üz tutması hələ o demək deyil ki, Qlobal Cənub ölkələri Cənubi Qafqazda Bakının

anti -Qərb siyasətini dəstəklənməsi ilə məşğul olacaqlar. Bu məsələnin təşkilat üzvlərinin maraq dairəsində olması üçün hec bir səbəb də yoxdur. Belə bir ilşlə bu gün rəsmi olaraq Azərbaycanın strateji müttəfiqi sayılan Rusiya məşğuldur və güman ki, bu ideya elə Bakıya Putin tərəfindən təklif olunub. Putin Azərbaycanı da bu qruma gətirməklə onu Qərbdən uzaqlaşdırmağa və BRİCS daxilində öz mövqeyini gücləndirməyə çalışır.

Aydındır ki, Azərbaycanın Rusiyanın yandaşı kimi BRİCS -ə qoşulmacagı təqdirdə bu geosiyasi seçimə görəı Qərbin təzyiqlərini daha da gücləndirəcək. Bunun qarşılığında isə Rusiya və İran istisna olmaqla BRİCS -üzvüləri onların maraq dairəsində olmayan Cənubi Qafqazda Azərbaycana hər hansı dəstək verəcəklərini gözləməyə dəyməz, çünki onların bir çoxunun sadəcə belə bir imkanı və niyyəti yoxdur. Bu halda Qərb indiki kəskin geosiyasi rəqabət şəraitində Cənubi Qafqazı Rusiyanın təsirindən çıxarmaq üçün Moskvanın burada əsas dayağı sayılan Azərbaycan hakimiyyətinə təzyiqləri daha da artırmağa çalışacaq. Ona görə də Azərbaycan hakimiyyəti fərqində deyil ki, BRİCS lə bağlı məsələ geosiyasi bumerang effekti verərək rejimin özünə qarşı münasibəti daha da sərtləşdirə bilər.

Və bu fonda Azərbaycanda müxalifət liderini məhkəməyə çəkərək onu həbs etməyə çalışmaq, Azərbaycanın öz daxili siyasətini müttəfiqi saydığı Rusiya və Çinin idarəçilik qaydalarına uyğun dizayn etmək istəyindən xəbər verir. Bu baxımdan Əli Kərimlinin həbsi məqsədi ilə ilə başlanmış məhkəmə prosesi təkcə Azərbaycan hakimiyyətinə qarşı real və prinsipial müxalifət mövqeyi ilə bağlı olmayıb, həm də onun Qərbə inteqrasiya tərəfdarı olan müxalifət lideri olmasına görədir. Bu baxımdan hədəf alınan təkcə Əli Kərimli deyil, həm də ölkənin gələcəyini Avropa ilə əməkdaşlıq və inteqrasiyada görən siyasi mövqe və hakiniyyətin seçiminə əks olan geosiyasi oriyentasiyadır.

Əgər Rusiya Gürcüstanda “xarici agentlər haqqında qanunla” Qərblə əməkdaşlıq edən vətəndaş cəmiyyətini zəiflətməyə çalışırdısa, Azərbaycanda da bu işi Qərbə inteqrasiya tərəfdarı olan müxalifət liderini hədəf almaqla etmək istədiyini görmək çətin deyil. Çünki Əli Kərimliyə qarşı cinayət işinin başlanması və eyni zamanda AXCP qurultayının nəticələrinin ləğv edilməsi, məhz Azərbaycanın BRİCS -ə üzvlük müraciəti ilə eyni zamanda, koordinasiya olunmuş proses kimi meydana çıxıb. Və bu baxımdan Qərb ölkələrinin Bakıdakı səfirliklərinin məsələyə dərhal operativ reaksiya verərək Əli Kərimli ilə görüşüb dəstək ifadə etmələri də onu göstərir ki, bu təkcə bizim təhlil nəticəsində gəldiyimiz mülahizə deyil, Qərb dövlətləri də AXCP sədri.haqqında cinayət işi başlanmasına Rusiya ilə geosiyasi rəqabət kontekstindən yanaşırlar.