İran’da sistem değişikliği sancıları başladı. Suriye’de Lübnan’da yenilen Devrim Muhafızları Ordusu yeni hamleler yaparak İran dış politikasında irtifa kaybetmek, yetkilerinden vazgeçmek istemiyor. 1979 İran devriminden sonra dış politikayı tamamen eline geçiren DMO İran ekonomisine verdiği zararların konuşulduğu İran’da
İran Dışişleri Bakanlığı ile Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) bölgesel saha faaliyetleri ile diplomasiyi birbirinden ayırmadan tam bir koordinasyon içinde yürütme konusunda anlaştığı haberleri ile durumunu kurtarmaya çalışıyor. İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, DMO’nun dış kolu Kudüs Gücü tarafından yürütülen bölgesel faaliyetlere atıfta bulunarak “Saha diplomasinin önünü açıyoruz” diyerek aslıda yeni dönemin işaretlerini vermiş oldu.
Arakçi, ABD Başkanı Donald Trump’ın emriyle düzenlenen bir hava saldırısında DMO dış operasyonlar sorumlusu Kasım Süleymani’nin öldürülmesinin beşinci yıldönümü münasebetiyle düzenlenen anma töreninde yaptığı konuşmada DMO ile çalışma ve koordinasyona vurgu yaparak aslında üzerindeki DMO baskısını da dillendirmiş oldu.
İran’ın DMO üzerinden Ortadoğu’daki etkisi, İsrail’in Hamas ve Hizbullah’a yönelik saldırıları ve ardından Suriye’de Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin faturası ister istemez DMO’ya çıkmaktadır.
Arakçi, “Düşmanlar direniş eksenine zarar verirlerse bunun kendileri için bir zafer olacağını düşünüyorlar; ancak bunun yenilgilerinin başlangıcı olduğunu bilmeliler. Direniş hareketi her geçen gün ilerlemeye ve gelişmeye devam edecektir” ifadelerini kullanarak bir anlamda “öteki düşmanı” eleştirirken resmin öteki yüzüne de dikkat çekmiş oldu.
İran Dışişleri Bakanlığı’nın ev sahipliğinde düzenlenen ve DMO komutanlarının da katıldığı törende Arakçi ‘direnişi’ bir ‘doktrin’ olarak tanımladı ve ‘ideolojik’ motivasyonundan bahsederek şunları söyledi: “Direniş grubu geçici değildir; bir doktrin ve ideolojidir. Bir bireye ya da kişiye bağlı değildir ve kurşunlarla ya da bombardımanla ortadan kaldırılamaz.” Arakçi, konuşmasının devamında, Süleymani’nin ‘direniş doktrininin direniş eksenine’ dönüştürülmesindeki rolüne atıfta bulundu.
Arakçi, “Direniş diplomasisi direniş doktrininin bir parçasıdır. Saha ile birlikte diplomasi el ele gider ve aslında birbirlerini tamamlarlar ve aralarında hiçbir ayrım yoktur” dedi.
‘Diplomasi ve saha’ kavramı, Dışişleri Bakanlığı tarafından temsil edilen diplomatik çalışma ile DMO’nun dış operasyonlarından, özellikle de ‘direniş ekseni’ gruplarının denetiminden sorumlu olan Kudüs Gücü arasındaki rol paylaşımını ve ilişkiyi ifade eder.
DMO’nun ‘saha’ tarafındaki faaliyetleri Suriye, Irak, Lübnan ve Yemen gibi bölgelerde İran nüfuzunu genişletmeye odaklanmıştır. Dışişleri Bakanlığı ise ‘saha kazanımlarını’ diplomatik anlaşmalara dönüştürmeye çalışır.
Diğer yandan DMO’nun özellikle Ortadoğu’da büyükelçilerin ve diplomatik misyon yetkililerinin atanmasını denetlediği biliniyor.
Eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ‘diplomasi ve saha’ arasındaki ‘entegrasyonun’ savunucusuydu, ancak saha faaliyetlerinin diplomasinin altını oymasını eleştirdi.
Nisan 2021’de Zarif’in dış politika kararlarının saha lehine kullanılmasını eleştirdiği ve ikisi arasında eşitlik çağrısında bulunduğu bir ses kaydı sızdırılmış ve bu durum ülkede büyük tepkiye yol açmıştı. Artık İran’da DMO’nun varlığı sorumsuz hareketleri ve dış politikadaki savurganlığı sadece İran halkı tarafından değil, bizzat devlet yetkilileri tarafından kısık sesle de olsa eleştirilmeye başlanmıştır.
Arakçi, “Diplomasi ve saha birbirini tamamlar. Saha diplomasinin önünü açar ve diplomasi de sahanın kazanımlarını ulusal prestij ve saygınlığa dönüştürür. Diplomasi ve aygıtları her zaman sahada olmuştur ve bu bizim misyonumuzun bir parçasıdır… Geçtiğimiz aylarda bölgenin, direnişin ve İran’ın başına gelenler, saha ile diplomasi arasındaki tam koordinasyonun yeni bir örneğiydi. Dışişleri Bakanlığı her zaman sahadaydı” ifadelerini kullandı.
Öte yandan DMO Deniz Kuvvetleri Komutanı Ali Rıza Tengsiri, “Diplomasi sahada meyvelerini veriyor” dedi.
Tengsiri, Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın bir İsrail bombardımanında öldürülmesinden günler sonra Arakçi’nin Beyrut’a yaptığı ziyarete işaret etti. Tengsiri, “Sahayla diplomasi sonuç verir. Dışişleri Bakanlığı’nda ister diplomasi yoluyla ister varlıklarıyla olsun, çalışan ve ülkelerini savunan arkadaşlarımız var” şeklinde konuştu.
Bu açıklama, DMO’nun geçtiğimiz hafta sonu başlayan ve önümüzdeki günlerde genişlemesi beklenen ortak tatbikatlar kapsamında ülkenin çeşitli bölgelerine ekipman ve asker sevk etmeye devam ettiği sırada geldi.
Batı sınırını korumakla görevli Necef üssündeki kara kuvvetlerinin komutanı General Muhammed Nazar Azimi de bu toplantıda konuşarak şunları söyledi: “Tehditlerle nasıl yüzleşeceğimizi biliyoruz… Bu tehditlere iyi bir şekilde karşı koyduk ve bu alanda gerekli kabiliyete sahibiz.”
Tesnim ve Fars haber ajansları tarafından yayınlanan fotoğraflar, “Sabirin özel kuvvetler birimlerinin” askeri kargo uçağıyla batıdaki Kirmanşah kentindeki bir askeri havaalanına gönderildiğini gösterdi.
Ayrıca Kobra helikopterleri tarafından korunan, teçhizat ve silah taşıyan bir askeri konvoyun hareketini gösteren videolar yayınlandı.
“Sabirin” birlik komutanı General Ahmed Ali Feyzullahi, “Bu kuvvetin teçhizatı güncel. En üst düzeyde hazırlık durumundayız. Bu tatbikatlarda gücümüzün bir kısmını gösteriyoruz. Savaşçılarımız düşmanların herhangi bir hatasına karşılık vermek için en üst düzeyde hazır durumdalar” dedi.
İran halkı değil aynı zamanda İran resmileri de DMO’nun İran dış politikasında İran bütçesine verdiği zararları konuştuğu bir sırada DMO’nun Arakçi ile güven tazelemeye çalışması artık İran’da değişimin başladığını gösteriyor. DMO tasfiye edilecek ve ya DMO darbe yaparak İran’ın yönetimini tamamen ele geçirecek.
