Geçtiğimiz günlerde düzensiz göçmenlerin Yunanistan sınırından kıyafetleri alınarak geri itildikten sonra donarak hayatını kaybettiğine ilişkin haberler üzerine,
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, acil soruşturma çağrısı yaptı.

Yunanistan’ın tekrar edegelen düzensiz göçmenlerle ilgili bu eylemlerinin uluslararası hukuk çerçevesinde yargılamaya konu edilmesini hem Uluslararası Adalet Divanı hem de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi özelinde ele almak gerekir.

I-      Uluslararası Adalet Divanı Yönünden
 
Yunanistan’ın yasadışı göçmenlere karşı uyguladığı ölümle sonuçlanan şiddet eylemleri sistematik şekilde tekrarlandığından, Uluslararası Adalet Divanı’nın görev alanına giren insanlığa karşı suç eyleminden söz etmemiz mümkündür. Uluslararası Adalet Divanı’na üye olan  Yunanistan’ın, bu üyelik sıfatı  yargılanmasını mümkün kılmaktadır.
 
UAD Savcısının bu konuda  soruşturma açması, sadece kendiliğinden değil üye devletlerden birinin istemi üzerine de olabileceği gibi, BM Güvenlik Konseyi’nin BM Şartı’nın 7. bölümü çerçevesinde bir veya birden çok suçun işlenmesi ihtimalini dikkate alarak soruşturma açılması için konuyu savcıya intikal ettirmesi hâlinde de söz konusu olur (Roma Statüsü. 13/b).
 
UAD üyesi bir devletin yada Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin böyle bir başvuru yapması düşük bir olasılık. Türkiye üye olmadığı için UAD Savcılığına başvuramayacağına göre, geriye doğrudan UAD Savcılığına ihbarda bulunma seçeneği kalıyor.  Bu başvuruyu ilgili herkes, her sivil toplum örgütü yapabilir.
 
II-      Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Yönünden
 
AİHM içtihatlarına göre,
“..başvurucunun ülke dışında gönderilmesi kendisini çok daha fazla sıkıntı verici koşullarda ölme tehlikesine maruz bırakacağından bu durum insanlık dışı bir muamele anlamına gelmektedir ..” AHİM, D.-Birleşik Krallık, 21 Nisan 1997 tarihli kararı.
Yine AİHM kararları uyarınca  Devlet görevlileri tarafından ölümcül güç kullanılması, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 2. maddesinin ihlali anlamına gelmektedir.
Yunanistan’ın yukarda belirtilen tekrar eden  eylemleri,
“Sözleşmeye aykırı yerleşmiş yönetsel uygulama niteliğinde” olduğundan, Yunan iç hukuk yollarının tüketilmesine gerek kalmadan, doğrudan Yunanistan’ın AİHM’ne şikayet edilmesi mümkündür.
Bu şikayeti,
–          Üye devlet sıfatıyla Türkiye Cumhuriyeti Devleti, AHİM sözleşmesinin 2. maddesinin doğrudan ihlali nedeniyle gerçekleştirmeye yetkilidir.
–          Öte yandan hayatını kaybeden 19 mültecinin yakınları da bu yönde şikayette bulunmaya hak sahibidir.

Av. Ferhat Aznevi