KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. İran
  4. »
  5. Farhad Mamedov: Rusya-İran doğalgaz boru hattına ne zaman karar verildi?

Farhad Mamedov: Rusya-İran doğalgaz boru hattına ne zaman karar verildi?

Kafkassam Editör Kafkassam Editör - - 13 dk okuma süresi
25 0

İran Cumhurbaşkanı Messoud Pezeshkian’ın Moskova ziyareti sırasında Rus tarafı, beklenmedik bir şekilde, stratejik anlaşmanın taraflarının, Azerbaycan toprakları üzerinden teslim edilecek büyük miktarda Rus gazının İran’a taşınması konusunda da anlaşmaya vardıklarını duyurdu.

Yıllık 55 milyar metreküplük arzdan bahsediyoruz.

Görüşmelerin ardından Rusya Enerji Bakanı Sergei Tsivilev, Rusya-İran doğalgaz boru hattı projesinin imzalandığını ve Azerbaycan’dan geçeceğini duyurdu.

Tsivilev, “Rota tamamen tartışıldı” dedi. – Artık müzakerelerin son aşamasındayız – fiyatın onaylanması. Hacimler zaten kaydedildi. Fiyat her zaman ticari bir konudur, bir uzlaşma arayışıdır. Bu nedenle her iki tarafta da çalışma grupları oluşturuldu ve uzmanlar fiyatlandırma konusunda bir yaklaşım geliştiriyor.”

Rusya Federasyonu Enerji Bakanı ayrıca, ilk aşamada yılda yaklaşık iki milyar metreküp gibi küçük hacimlerin taşınmasının planlandığını belirtti.

Tsivilev, “Ancak hacmi 55 milyar metreküpe çıkaracağımıza dair bir ön anlaşma var” diye ekledi.

Aynı zamanda Rusya Enerji Bakanı, mevcut gaz boru hattı sistemini genişletmekten mi yoksa yeni bir boru hattı inşa etmekten mi bahsettiğimizi belirtmedi.

Buna karşılık Başkan Vladimir Putin, Rus gazının Azerbaycan üzerinden İran’a taşınması konusunda anlaşmaya varıldığını doğruladı ve yılda 55 milyar metreküplük bir hacimden bahsetti.

Azerbaycan tarafı ise Moskova’da yapılan açıklamalara ilişkin henüz bir yorumda bulunmadı.

Bugün Rusya’dan sonra dünyanın ikinci büyük doğal gaz rezervine sahip olan İran, iç talebin karşılanması açısından güneyde fazla, kuzeyde ise akut açıkla karşı karşıyadır. Tek sorun şu anki haliyle İran’ın bu rezervleri etkili bir şekilde geliştirememesidir. Sonuç olarak, 2023 yılı sonunda gaz üretiminde dünya üçüncüsü olan ve 251,7 milyar metreküp gaz çıkaran İran, bunun 245,6’sını iç tüketimde kullandı.

Asıl soru: İran’ın neden Azerbaycan ve Orta Asya üzerinden gaza ihtiyacı var?
İran, 2023 yılında Türkiye ve Irak’a yalnızca 14 milyar metreküp gaz ihraç ederken, elektrik karşılığında gaz anlaşması kapsamında Ermenistan’a yıllık yaklaşık 0,4 milyar metreküp gaz ihraç etti.

İran’ın kuzey bölgelerine gaz tedariki ise uzun süre Türkmenistan’dan gelen gaz pahasına gerçekleştirildi. Burada İran’ın kuzeyinde Türkmen gazının Azerbaycan’a geçişi organize edildi.

Ancak birkaç yıl önce ekonomik kuruluşlar arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle Türkmen gazı tedariki durduruldu, bu da İran’ın yaklaşık 90 milyonluk nüfusunun ihtiyaçlarına gaz ve elektrik sağlayamamasının nedenini açıklıyor. Özellikle kışın, ülkenin sıklıkla enerji krizleriyle karşı karşıya olduğu dönemlerde.

Yukarıda sıralanan koşullar Tahran’ın Rus gazını satın alma konusundaki ilgisini açıklamaktadır. Buna karşılık Avrupa pazarındaki payının önemli bir kısmını kaybeden Moskova da yeni pazarlar bulma arayışında ve İran’ı olası alternatiflerden biri olarak görüyor.

Putin Doğu Ekonomik Forumu’nda ne dedi?
Haziran 2024’te Gazprom ve İran Ulusal Gaz Şirketi (NIGC), İran’a Rus doğal gazı tedarikinin hazırlanmasına ilişkin stratejik bir mutabakat anlaşması imzaladı. İran tarafı, iç tüketim ve komşu ülkelere yeniden ihracat için günde 300 milyon metreküp (yani yılda 109 milyar metreküp) potansiyel arz hacmini bile açıkladı.

İran’ın kuzeyinden güneyine olası bir gaz boru hattının inşası da dahil olmak üzere gerekli altyapının oluşturulması maliyetlerinin Rusya tarafından karşılanacağı bildirildi. Hesaplamalara göre bu projenin yıllık 10-12 milyar dolarlık mali ciro sağlaması gerekiyordu.

O zamanlar, Rusya’nın İran’a gelecekteki gaz tedarikinin rotası ve ilk aşamadaki hacimler resmi olarak açıklanmamıştı. Bu nedenle, bu kadar önemli miktarda Rus gazının İran’a hangi rotadan taşınacağı sorusu asıl merak konusu olmaya devam etti. Potansiyel olarak iki rota vardı: Azerbaycan’dan veya Orta Asya ülkelerinden .

İran medyası daha sonra İran ve Rusya’nın, İran ile Azerbaycan’ı birbirine bağlayan Hajikabul-Astara-Abadan (IGP) gaz boru hattından günde 15 milyon metreküp (yılda 5,5 milyar metreküp) tutarında gaz takası tedarikinin yapılması konusunda anlaştığını bildirdi. Azerbaycan ile Kuzey Osetya Cumhuriyeti-Alanya’yı birbirine bağlayan Hajikabul (Kazi-Magomed) doğalgaz boru hattı aracılığıyla – Şirvanovka – Mozdok (Azerbaycan bölümü Novo-Filya MGP – Bakü – ed olarak bilinir.)

İran ve Rusya, günlük 15 milyon metreküp (yılda 5,5 milyar metreküp) tutarındaki takas gazı arzının Hajikabul – Astara – Abadan doğalgaz boru hattından geçmesi konusunda anlaştılar Ve dün Rusya, Azerbaycan üzerinden geçecek bir rotanın onaylandığını resmen duyurdu.

Aynı zamanda Rusya enerji sektöründeki kaynaklar, bunun Orta Asya üzerinden malzeme tedarikinin reddedilmesi anlamına gelmediğini ileri sürüyor. Rusya, İran, Rusya ve Katar’ın ortak planlarının bir parçası olarak, bir kısmı İslam Cumhuriyeti’nin iç ihtiyaçlarına yönelik olacak, bir kısmı da Türkiye’ye ihraç edilecek olan İran’a tedariki en üst düzeye çıkarmak için her iki rotayı da kullanmakla ilgileniyor. Bu ülkede bir gaz merkezi.

Mavi yakıtın Avrupa’ya doğrudan ihracatı konusunda beklentileri önemli ölçüde sınırlı olan Rusya için, Türkiye’de bir merkez oluşturulması, Eski Dünya’ya tedarik olasılığını korumak için gerçek bir şans.

Prensip olarak, Sovyet dönemi gaz boru hattı sisteminin Azerbaycan üzerinden yılda 10 milyar metreküpe kadar gaz tedarikini mümkün kıldığını açıklığa kavuşturmak önemlidir. Doğru, bunun için kompresör istasyonlarını güncellemek ve mevcut sistemi yeniden inşa etmek gerekiyor. Ayrıca tedarik hacminin daha büyük ölçeğe çıkarılması, yeni bir boru hattının inşasını, yani milyarlarca dolarlık yatırımı gerektirecek.

Oilcapital.ru’ya göre Gazprom, Birleşik Gaz Tedarik Sistemi rezervlerini kullanarak prensip olarak Azerbaycan üzerinden İran’a yılda 10 milyar metreküpe kadar gaz tedarik edebiliyor. Bu rezervler halihazırda şirketin bilançosunda yer alıyor ve fiyat optimizasyonu için farklı üretim kaynaklarından oluşturulabiliyor. Mavi yakıtın ana kaynağı Yamal Yarımadası da dahil olmak üzere Batı Sibirya olacak.

Bununla birlikte, yıllık tedarik hacimlerinin 10 milyar metreküpten 50-70 milyar metreküpe çıkmasıyla birlikte, en azından minimum karlılığı sağlamak için tedarik kaynaklarının büyük ölçekli optimizasyonu gerekecektir.

Astrakhan gaz işleme tesisi, 2022 kışında Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin başlamasından sonra yaptırım kararlarının uygulandığını açıklayan, tüm iş ve malzemeleri kısıtlayan ilk Batılı şirketlerden biri olan Fransız mühendislik şirketi Technip tarafından inşa edildi. Rusya’daki ekipman
Eylül 2024’te Doğu Ekonomik Forumu’nda konuşan Vladimir Putin, Astrahan gaz yoğunlaşma sahasının olası bir kaynak olarak kullanılacağını ima etti. Kağıt üzerinde, bu alanın rezervleri etkileyici görünüyor – 4 trilyon metreküp doğal gaz, yıllık 100 milyar metreküp üretim sağlayabilir, bu da yalnızca Rusya’nın güneyine ucuz gaz tedarik etmekle kalmayıp, aynı zamanda 30 dolara ihraç edilmesine de olanak tanır. yıllar.

Ancak zirve noktasında yıllık üretim yalnızca 12 milyar metreküptü ve şu anda 9,5 milyar metreküp olduğu tahmin ediliyor. Astrahan gaz yoğunlaşma sahasının temel sorunu, burada üretilen doğal gazdaki yüksek seviyedeki hidrojen sülfürdür. Yıllık 100 milyar metreküp potansiyel üretim olsa bile bu hacmin yalnızca yarısı işlendikten sonra tüketicilere uygun ticari gaz olacak.

Bu alanı geliştirmek amacıyla yıllık 12 milyar metreküp kapasiteli Astrahan Gaz İşleme Tesisi’nin (AGPZ) inşa edildiğini hatırlatalım. Ancak artık AGPP’nin donatıldığı yabancı ekipmanlar büyük onarımlar gerektiriyor. Tesisin verimliliğini ve buna bağlı olarak tarlanın üretim düzeyini neler etkiler?

Tesis, 2022 kışında Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin başlamasından sonra yaptırımlara ilişkin kararların uygulandığını açıklayan, tüm işleri ve ekipman tedarikini kısıtlayan ilk Batılı şirketlerden biri olan Fransız mühendislik şirketi Technip tarafından inşa edildi. Rusya.

Ve Azerbaycan, bir transit ülke olarak, Rus gazının İran’a taşınmasından büyük fayda sağlayabilir
Şu anda işletme, yeni tesislerin inşası bir yana, mevcut tesislerin onarımında da zorluklar yaşıyor. Ticari gaz üretimine ilişkin istatistiklerin değerlendirilmesi, altı birincil gaz arıtma tesisinden en az birinin çalışmadığını göstermektedir. Bugün sahadan çıkan gaz, Astrahan bölgesi ve çevre bölgelerdeki tüketicilerin ihtiyaçlarına yönlendiriliyor.

Astrahan gazının İran’ın yıllık 50-70 milyar metreküp ihracat hacminin yüzde 50’sini oluşturacağını varsayarsak, Gazprom’un bu sahadan en az 25 milyar metreküp ticari gaz üretmesi gerekiyor ve bunun için kapasitenin arttırılması gerekiyor. AGPP’nin tasarım yetenekleriyle karşılaştırıldığında dört (!) kattan fazla.

OilCapital.ru geçen Ekim ayında, Astrahan gazının İran pazarına ihraç edilmesi fikrini savunanlar arasında şüphe uyandıran, Astrahan sahasıyla ilgili çözülmemiş sorunların bulunduğunu belirtmişti.

Dolayısıyla Rusya’nın Azerbaycan üzerinden İran’a büyük miktarlarda gaz tedarik etme ve ardından Türkiye üzerinden Avrupa’ya satış yapma planları şimdilik oldukça belirsiz görünüyor. Yakın gelecekte çok daha gerçekçi olan, Sovyet döneminden bu yana var olan gaz boru hattı sisteminin yeniden inşası yoluyla İran’a birkaç milyar metreküp gaz tedarik edilmesidir.

Öte yandan Azerbaycan üzerinden İran’a satılan Rus gazının fiyatı da Avrupa pazarına göre önemli ölçüde düşük olacak. Ve Azerbaycan, bir transit ülke olarak, Rus gazının İran’a taşınmasından büyük fayda sağlayabilir.

Aynı zamanda, Batı’nın kolektif olarak Rusya ve İran’a yönelik yaptırımlarını sıkılaştırdığı bir ortamda bu anlaşma, göz ardı edilmesi son derece dar görüşlü olabilecek bazı risklerle doludur.
https://haqqin.az/news/337953

İlgili Yazılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir