Ermenistan basını, ülke hükümetinin, Parlamento, Dışişleri Bakanlığı ve Rusya ile ilişkisi olan diğer kurum ve bakanlıklara, bu yöndeki temasların mümkün olduğunca güçlendirilmesi yönünde talimat verdiğini bildiriyor.
Açıklamada, “İlgili yapılara, kendi alanlarındaki tüm toplantılara aktif olarak katılmaları ve iş gezileri ve toplantılar başlatmaları talimatı verilmiştir” denildi. – Kısacası, ilişkileri normalleştirmek. Tüm bunların sebebini söylemek zor ama perde arkasında yetkililerin dış politikada köklü değişikliklerin ne siyasi ne de ekonomik anlamda iyi bir şeye yol açmayacağının farkına vardıkları yönünde söylentiler dolaşıyor.”
Ermenistan Parlamentosu Basın Servisi, medyada yer alan haberlere göre, Meclis Başkanı Alen Simonyan’ın BDT Parlamentolararası Meclisi toplantısına katılmak üzere Rusya’ya gideceğini bildirdi. Moskova ile Erivan arasındaki ilişkilerin oldukça gergin olduğu dönemde Simonyan’ın meclis toplantılarına katılmadığını belirtmekte fayda var; Ermenistan genellikle bu forumlarda başkan yardımcısı tarafından temsil ediliyordu. Rusya karşıtı tavizsiz duruşuyla tanınan Simonyan, 6 Mart’ta St. Petersburg’da düzenlenecek etkinliğe şahsen katılmaya karar verdi.
Parlamentonun basın servisi, “Evet, doğrudur, Ermenistan Ulusal Meclisi Başkanı, St. Petersburg’da yapılacak meclise katılacak” dedi.
Simonyan, Rusya Federasyon Konseyi Başkanı Valentina Matvienko’nun Erivan ziyaretinin zamanına ilişkin de gazetecilere bilgi verdi.
Simonyan, “Matviyenko’nun ziyaretinin tarihleri önceden kararlaştırıldı: 5-6 Haziran” dedi.
Matviyenko, Erivan’a yapacağı ziyareti ilk olarak Ocak ayında Moskova’da Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan ile yaptığı görüşmede duyurmuş, böylece Ermenistan-Rusya ilişkilerinde yeni bir eğilimin ortaya çıktığını teyit etmişti. Daha önce de değinildiği üzere Mirzoyan’ın uzun bir aradan sonra gerçekleştirdiği Moskova ziyareti, Ermenistan-Rusya siyasi ilişkilerinde somut değişiklikleri beraberinde getirdi. Moskova sert ve saldırgan söylemini daha yapıcı bir tonla değiştirdi. Paşinyan’ın ekibinin temsilcileri de Rusya ile ikili ilişkilerde ortaya çıkan sorunların çözümüne ilgi duyduklarını belirterek “yavaşladılar”. Bütün bunlar, Ermenistan’ın Avrupa Birliği’ne katılım yönündeki resmi rotası ve Trump yönetiminin Kremlin’le beklenmedik derecede sert yakınlaşması ortamında yaşandı.
Daha önce Başbakan Nikol Paşinyan’ın danışmanlığını yapan ve Ermenistan Başbakanı’nın Batı yanlısı tutumu nedeniyle istifa eden siyasetçi Edmon Marukyan, “Ermenistan hükümeti bir yandan Moskova’yla ilişkileri normalleştirmeye çalışırken, diğer yandan Rusya’yı suçlamaya devam ediyor” dedi.
Hükümet yanlısı uzmanlardan Marukyan, Valentina Matviyenko’nun Erivan’a yapacağı ziyareti değerlendirirken, bu ziyaretin ” Ermeni halkına karşı işlenen suçlara yeni bir ivme kazandıracağını” söyledi.
“İlişkileri normalleştirmek ve birimler arası temaslar sağlamak istiyor musunuz? – diye haykırıyor Paşinyan’ın eski danışmanı. – O zaman bunu normal bir şekilde, gizli oyunlara girmeden yapın. Ve eğer istemiyorsanız, eğer Rusları suçlu olarak görüyorsanız, o zaman neden onları Erivan’a davet ediyorsunuz? Bu ziyaretler ve gidişler işe yaramayacak, ilişkilerimiz hâlâ krizde.”
Rusya yanlısı bir tutum sergileyen bir diğer Ermeni uzman, siyaset bilimci Arman Boşyan ise Biden başkanlığı döneminde Ermenistan’ın ABD ile imzaladığı stratejik anlaşmaya rağmen, Donald Trump yönetiminin Erivan ile ilişkilerini Rusya üzerinden kurmayacağını düşünüyor . Ona göre Washington’daki yeni ekip, Moskova’nın çıkarlarını gözetmeden Erivan’la hiçbir anlaşmayı uygulamayacak. Ve bu özellikle Ermeni yetkililerin eski ABD Başkanı Biden’ın ekibiyle vardığı anlaşmalarla ilgilidir.
Arman Boshyan, “Yeni yönetim ABD dış politikasına yeni bir ideoloji getirdi” diyor. – Bu teknokratların ideolojisidir. Bu da Rusya ve Çin ile müzakerelerin zorunlu olduğu anlamına geliyor. Bu arada Trump-Zelenskiy görüşmesinde Washington’da yaşananlar, eski sistemin parçalandığını, oyunun eski kurallarının ortadan kalktığını gösteriyor. Ve yenileri kurulana kadar (ki bu uzun bir süreçtir) ABD ile Ermenistan arasında ciddi bir işbirliği olmayacaktır.”
Uzmanın da belirttiği gibi Ermenistan, çeşitli güç merkezleri arasında denge kurmaya çalışıyor ancak bazen hatalı kararlar alıyor. Bunlardan biri de Ermenistan’ın AB’ye katılım sürecinin başlatılmasına ilişkin yasa tasarısının kabul edilmesiydi.
Boshyan, Avrupa Birliği’nin “ne bir güç, ne de entelektüel bir birim” olduğu ve Trump ile ABD’ye karşı olduğu bir ortamda, Erivan’ın Brüksel ile yakınlaşma yönünde attığı adımların “son derece dar görüşlü” olduğunu söyledi.
Ermeni siyaset bilimci, “Brüksel ve Washington küresel meselelerdeki pozisyonlarında birleştiğinde Avrupa Birliği, Batı güç bloğunun bir parçası olarak değerlendirilebilirdi” diyor. – Ancak şimdi bu birlik bozuldu, üstelik AB içinde de temel konularda ülkeler arasında ortak bir tutum yok. Ve bu şartlar altında Ermeni liderliğinin oynadığı oyundan elle tutulur bir sonuç beklememek gerekir. Ve Avrupa Birliği Ermenistan’ı beklemiyor, Brüksel’den de herhangi bir öneri gelmedi.”
Boşyan, Ermenistan’ın Rusya ile ikili askeri ittifakının bulunduğunu ve bu nedenle halen Rusya Federasyonu’nun koruması altında olduğunu sözlerine ekledi. Ermenistan’ın CSTO’daki üyeliğini “dondurmasına” rağmen bu koruma hâlâ yürürlükte.
Hatırlatalım ki, daha önce Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da Ermenistan’ın “Rusya’nın yüzyıllardır doğal müttefiki olmaya devam ettiğini” vurgulamıştı.
Dolayısıyla Trump yönetiminin II. Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan uluslararası düzeni yıkması sonucunda Güney Kafkasya’nın koşulları da değişmiştir. Ermenistan, bu değişimleri göz önünde bulundurarak dış politika yönünü sessizce Moskova’ya doğru değiştirmeye çalışıyor. Kremlin, eski dünya düzeninin yıkılması ve yeni bir düzenin olmaması nedeniyle Ermenistan’a baskı yaparak onu Rusya’nın siyasi yörüngesine geri döndürmenin aktif çaba gerektirmeyebileceğine inanıyor gibi görünüyor.
Böyle bir ortamda Erivan, Avrupa Birliği ile yakın ilişkilerini sürdürürken (Moskova buna esasen karşı değil) ve resmen Avrupa yanlısı bir çizgide seyrederken, Rusya ile yakın ilişkilere geri dönmenin tek olası yol olduğunun farkındadır.
https://haqqin.az/analytics/341739
