İdlip meselesi bir aydır dünya medyasında hemen hemen birinci gündem maddesi olarak yer alırken İran bu dünyada yaşamıyormuş gibi sağır sultandan daha vurdum duymaz davrandığı dikkatlerden kaçmamıştı. Kafkassam olarak İdlip meselesinde İran’ın rolü hakkında her platformda dikkat çekmiştik. Özellikle Kasım Süleymani suikastinden sonra Suriye’de güç kaybetmemek devre dışı kalmamak için ciddi anlamda harekete geçtiği artık Türk medyasında gündeme gelmeye başladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan İdlip olayından sonra başta Putin Trump olmak üzere dünya liderleri ile diplomatik temaslara başladı ve bu kapsamda İdlib’deki son gelişmeler sonrasında İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve AB Konseyi Başkanı ile telefonda görüştü.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığından yapılan açıklamaya göre, Erdoğan ile Ruhani’nin görüşmesinde, İdlib başta olmak üzere, bölgesel meseleler ve ikili ilişkiler ele alındığı konusunda bilgi verdi. İletişim başkanlığı görüşmenin teferruatı hakkında bilgi vermezken İdlip konusunda İranın rölü konusundaki Türkiye’nin elindeki bilgiler paylaşıldığı sanılmaktadır.
İran cephesinden yapılan açıklama
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Erdoğan ile yapılan telefon görüşmesi konusunda daha ayrıntılı bilgi verdi. Türkiye’ye Rusya’nın yer almadığı bir Türkiye-İran-Suriye ortak zirvesi yapma teklifinde bulundu. İran Rusya ile Türkiyenin arasını açtığı ile ilgili kafkassamda yaptığımız analiz doğrultusunda olaya baktığımızda https://kafkassam.com/iran-turkiye-ile-rusyayi-karsi-karsiya-getirmeyi-basardi-mi.html İdlip olaylarında İranın rolü daha iyi anlaşıldığını ifade etmiştik. Şimdi bu telefon görüşmesinden sonra basına yansıyan haberi daha iyi anlıyoruz.
Telefon görüşmesinden sonra İran Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, Ruhani bugün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı telefon görüşmesinde söz konusu teklifi kendisine iletti. Ruhani, görüşmede, “Suriye toprak bütünlüğünün korunması, teröristlerin kökünün kurutulması, masum insanların canının korunması ve İdlib meselesinin süratle çözülmesiyle ilgili ilkesel anlaşmalarımız doğrultusunda bu toplantıda görüş ayrılıkları bertaraf edilebilir” ifadelerini kullandı.

İran Cumhurbaşkanı, Astana sürecindeki Türkiye-İran-Rusya iş birliğinin özel bir öneme sahip olduğunu belirterek bununla ilgili Tahran’da yapılacak zirveye hazır olduklarını söyledi.

Astana sürecini bölgenin güvenliği için önemli bir kazanım olarak nitelendiren Ruhani, gerginliğin artmasının kimsenin yararına olmayacağını aktardı.

Ruhani ayrıca bölge ülkelerinin yeni tip koronavirüsle mücadele için iş birliği yapması gerektiğini dile getirerek Türkiye ile İran arasındaki sağlık protokollerinin uygulanmasının vatandaşların geliş gidişi ve ticari alışverişin kolaylaştırılmasına zemin hazırlayacağını kaydetti. Kafkassam olarak Kasım Süleymani öldürüldükten sonra Suriye’de bozulan dengeleri lehine çevirmek için canhıraş bir hamle yapan İran Suriye’de Türkiye ile Rusya’yı karşı karşıya getirdi. İran bir taraftan yapısal sorunlarla boğuşurken diğer taraftan da Çin ile giriştiği stratejik işbirliğinin sonucu ülkesine gelen korona virüsü ile boğuşuyor. Bu iki büyük sıkıntı devam ederken Kasım Süleymani sonrası başta Suriye olmak üzere Yemen Lübnan Irakta yürüttüğü dış operasyonlarda büyük kayıp vermektedir. Bu mücadeleyi kaybederse İran’da büyük değişim yaşanacağı için Suriye’de idlip operasyonunu Beşar Esad’ın orduları içerisindeki güçleri ile İdlip harekâtını başlattı.
Dr Hasan Oktay
kafkassam